Аўгустоўскі канал: Розніца паміж версіямі

|Катэгорыя на Вікісховішчы= Augustów Canal

}}

'''Аўгустоўскі канал''' — гідратэхнічнае збудаванне 19 ст., на тэрыторыі [[Беларусь|Беларусі]] ([[Гродзенскі раён]]) і [[Польшча|Польшчы]]. Даўжыня 101,2 км, у межах Беларусі 22 км. Глыбіня 1,8 м. Праходзіць з [[Рака Нараў|р. Нараў]] па рэках [[Рака Бебжа|Бебжа]], [[Рака Нета|Нета]], далей праз азёры [[Возера Сайна|Сайна]], [[Возера Нецка|Нецка]], [[Возера Белае|Белае]], [[Возера Сцюдзёнае|Сцюдзёнае]], па [[Рака Чорная Ганча|р. Чорная Ганча]] ў [[Рака Нёман|Нёман]]. Беларуская частка канала налічвае 3 шлюзы — [[Шлюз Нямнова|Нямнова]], [[Шлюз Дамброўка|Дамброўка]], [[Шлюз Валкушак|Валкушак]] ([[шлюз Кужынец]] — на мяжы Беларусі з Польшчай) і 2 плаціны. Шлюз у Нямнове самы вялікі — трохкамерны, даўжыня яго трох камер — 43,5 м. Астатнія шлюзы адна- і двухкамерныя.

 

План па пабудове канала належаў [[Францішак Друцкі-Любецкі|Францішку Друцкаму-Любецкаму]] для стварэння воднага шляху з басейнаў [[Рака Вісла|Віслы]] і Нёмана да расійскіх портаў на [[Балтыйскае мора|Балтыйскім моры]] ў абход тэрыторыі [[Каралеўства Прусія]], якое ўвяло вялікія правазныя пошліны. Праект, які атрымаў назву «Аўгустоўскі канал», быў цалкам распрацаваны ў [[1824]] і прадугледжваў канцавым пунктам канала порт Віндавы (цяпер [[Горад Вэнтспілс|Вэнтспілс]]). У тым жа годзе прект ухваліў расійскі імператар Алякандр І. Паводле першапачатковага праекта, агульная даўжыня канала ад р. Бебжа да порта Віндавы мусіла скласці 395 км, але пабудавана было толькі 101,2 км, бо другая лінія канала па рэках Нёман—[[Рака Дубіса|Дубіса]]—Віндава (цяпер [[рака Вента|р. Вента]]) не была пабудаваная, паколькі ў канцы 19 ст. пачаў бурна развівацца чыгуначны транспарт.

 

 

Канал выкарыстоўваўся для перавозкі мукі, солі, збожжа, крэйды, гіпсу і г.д. У [[Горад Аўгустаў|Аўгуставе]] быў пабудаваны буйны порт і спецыяльныя дарогі для коней, каб цягнуць баржы ўверх па цячэнні. Водная траса была разлічана на праход суднаў да 40 м у даўжыню, да 5 м у шырыню і здольных перавозіць да 10 тон (? неяк мала) грузу. З сяр. 19 ст. канал пачаў паступова прыходзіць у заняпад. З 1852 па ім сплаўлялі толькі лес, а з сярэдзіны 1860-х канал закінулі. Падчас Другой сусветнай вайны нямецкія войскі ўзарвалі тры шлюзы, каля дзясятка мастоў і восем плацінаў. Пасля Другой сусветнай вайны польская частка канала была адрэстаўраваная. Беларуская частка канала за доўгія гады ператварылася ва ўнікальную экасістэму. У 1970-я на гэтай тэрыторыі быў створаны дзяржаўны [[Батанічны заказнік Сапоцкінскі|батанічны заказнік «Сапоцкінскі»]].

 

== Літаратура ==

 

== Спасылкі ==

{{commons|Category:Augustów Canal|выгляд=міні}}

* [http://whc.unesco.org/en/tentativelists/2101/ Аўгустоўскі Канал на сайце UNESCO]