Публій Карнелій Тацыт: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі |
дрНяма тлумачэння праўкі |
||
Радок 279:
У XVI стагоддзі Беат Рэнан упершыню ўжыццявіў выданне складанняў Тацыта з філалагічнымі каментарамі. У ім ён супрацьстаяў модным у той час спробам скарыстаць складанні рымскага гісторыка ў нямецкай публіцыстыцы. У прыватнасці, публіцысты знайшлі ўсім сучасным германскім землям адпаведнасці ў выглядзе плямён старажытных германцаў, што Рэнан паставіў пад сумнеў<ref name=cct.288 />. Вялікую вядомасць, аднак, атрымалі каментаваныя выданні Тацыта аўтарства вядомага філолага Юста Ліпсія — менавіта яго звычайна лічаць першым даследчыкам творчасці Тацыта242 />. Ліпсій прапанаваў не менш за тысячу эмендацый (выпраўленняў, заснаваных на вывучэнні розначытанняў ва ўсіх рукапісах, з мэтай выключыць памылкі сярэднявечных перапісчыкаў і аднавіць арыгінальнае напісанне) да адных толькі «Аналаў», хоць некаторыя з іх ён запазычыў у папярэднікаў<ref name=martin.250 />.
У 1734 годзе [[Шарль Луі дэ Мантэск'ё|Шарль Мантэск'ё]] напісаў невялікі трактат «Развагі пра прычыны велічы і заняпаду рымлянаў». У гэтым складанні французскі асветнік крытычна падышоў да звестак гісторыка і, супаставіўшы яго інфармацыю з іншымі крыніцамі, прыйшоў да высновы пра яго прадузятасць<ref name=iai.41>''Кузищин В. И.'' Французская просветительская историография // Историография античной истории. Под ред. В. И. Кузищина. — {{М.}}: Высшая школа, 1980. — С. 41</ref>. [[Вальтэр]] пайшоў яшчэ далей у ацэнцы суб'ектыўнасці Тацыта і лічыў яго публіцыстам, да звестак якога варта ставіцца скептычна<ref name=iai.42>''Кузищин В. И.'' Французская просветительская историография // Историография античной истории. Под ред. В. И. Кузищина. — {{М.}}: Высшая школа, 1980. — С. 42</ref>. У XIX стагоддзі ідэі пра другаснасць творчасці Тацыта атрымалі ў Еўропе вялікае шыранне<ref name=tronski.246>{{Tronski.tac}} 246</ref>. Зазвычай, даследчыкі прызнавалі яго несумнеўныя літаратурныя вартасці, але адмаўлялі яго майстэрства гісторыка<ref name=tronski.246 />. [[Тэадор Момзен]] скрытыкаваў яго ўрыўкавыя, няпэўныя і супярэчлівыя звесткі пра ваенныя кампаніі і назваў Тацыта «''самым неваенным з гісторыкаў''»<ref name=grant.75 />. Невысока ацэньваў яго і французскі гісторык {{нп3|Амедэй
У Расійскай імперыі вывучэннем Тацыта займаліся Д. Л. Крукаў<ref name=iai.75>''Фролов Э. Д.'' Изучение античности в России дореформенного периода // Историография нтичной истории. Под ред. В. И. Кузищина. — {{М.}}: Высшая школа, 1980. — С. 75</ref>, {{нп3|Іван Уладзіміравіч Цвятаеў|І. У. Цвятаеў|ru|Цветаев, Иван Владимирович}}<ref name=iai.131>''Кузищин В. И.'', ''Фролов Э. Д.'' Изучение античности в России // Историография античной истории. Под ред. В. И. Кузищина. — {{М.}}: Высшая школа, 1980. — С. 131</ref>, [[Васіль Іванавіч Мадэстаў|В. І. Мадэстаў]]<ref name=iai.136>''Кузищин В. И.'', ''Фролов Э. Д.'' Изучение античности в России // Историография античной истории. Под ред. В. И. Кузищина. — {{М.}}: Высшая школа, 1980. — С. 136</ref>, [[Міхаіл Пятровіч Драгаманаў|М. П. Драгаманаў]]<ref name=iai.138>''Кузищин В. И.'', ''Фролов Э. Д.'' Изучение античности в России // Историография античной истории. Под ред. В. И. Кузищина. — {{М.}}: Высшая школа, 1980. — С. 138</ref>, І. М. Грэўс<ref name=tronski.247 />(зрэшты, яго выніковая манаграфія пра Тацыта выйшла толькі пасмяротна, у 1946 годзе, а ў 1952 годзе яе пераклалі на нямецкую мову<ref name=tac.ru.26>''Беликов А. П.'', ''Елагина А. А.'' Возрождение отечественного «тацитоведения» (40-70-е гг. XX века) // Научные ведомости Белгородского государственного университета. Серия: История. Политология. Экономика. Информатика. — 2009. Вып. 56, № 9. — С. 26</ref>). В. І. Мадэстаў даводзіў безгрунтоўнасць крытычнай традыцыі, што абніжала значэнне рымскага гісторыка як арыгінальнага і годнага даверу аўтара, сцвярджаў яго бесстароннасць, а пазней выдаў поўны пераклад яго складанняў, які захоўваў сваю каштоўнасць і праз стагоддзе<ref name=iai.136 /><ref name=tronski.247>{{Tronski.tac}} 247</ref>. М. П. Драгаманаў, наадварот, крытыкаваў прадузятасць Тацыта, які, паводле яго думкі, быў залішне прадузяты ў дачыненні імператара Тыберыя<ref name=iai.138 />. І. М. Грэўс падкрэсліваў яго майстэрства ў абвінавачанні заган свайго часу, у апісанні бітваў (пар. з ацэнкай Момзена) і ў дзелавітасці апісанні, упікаў у адсутнасці адзіных крытэрыяў усталявання праўды<ref name=tac.ru.26 />, але пры гэтым прызнаваў яго ў цэлым непрадузятым і праўдзівым, схільным да аналізу шэрага крыніц<ref name=tac.ru.27>''Беликов А. П.'', ''Елагина А. А.'' Возрождение отечественного «тацитоведения» (40-70-е гг. XX века) // Научные ведомости Белгородского государственного университета. Серия: История. Политология. Экономика. Информатика. — 2009. Вып. 56, № 9. — С. 27</ref>.
| |||