Беспрацоўе: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др Bot: Migrating 71 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q41171 (translate me) |
крыніца — be-x-old:Беспрацоўе |
||
Радок 1:
[[Выява:World map of countries by rate of unemployment.svg|thumb|350px|Узровень беспрацоўя ў свеце па стане на студзень 2009 года (па даных ЦРУ)]]
'''Беспрацоўе''' — працяглая адсутнасць занятасці працаздольнага чалавека. Азначае адсутнасць вытворчасці і [[даход]]у, прастой асноўнага [[капітал]]у і страту рабочых сродкаў<ref name="б"/>. Беспрацоўнымі лічацца людзі працаздольнага (18-60 год) узросту, якія не маюць працы, пры гэтым не з'яўляюцца студэнтамі, пенсіянерамі ці ваеннаслужачымі і зарэгістраваныя ў цэнтры занятасці. Узровень беспрацоўя вымяраецца суадносінамі долі беспрацоўных у насельніцтве. Для вымярэння ўсіх працаздольных дзеляць на: эканамічна актыўных (занятыя, беспрацоўныя) і пасіўных ([[студэнты]], ваенныя, [[пенсія]]неры). Паводле закона {{нп3|Артур Оўкен|Оўкена|en|Arthur Melvin Okun}}, 2%-ы рост вытворчасці змяншае на 1 % ''цыклічнае'' беспрацоўе. Выкананне ўрадамі [[Манаполія|антыманапольнага]] [[заканадаўства]] спрыяе пераадоленню беспрацоўя, бо дапамагай самазанятасці ў выглядзе дробнага прадпрымальніцтва. Скарачэнню працягласці беспрацоўя ў выніку паскарэння пошуку найма таксама спрыяе [[біржа працы]]<ref name="б">{{кніга|аўтар=[[Уладзімір Салановіч]].|частка=Беспрацоўе|загаловак=[[Беларуская энцыклапедыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=http://files.knihi.com/Slounik/02/enc/Bielaruskaja_encyklapedyja.torrent|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданне=|месца=Мінск|выдавецтва=[[Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі]]|год=1996|том=2|старонкі=128|старонак=511|серыя=|isbn=985-11-0068-4|тыраж=10 000}}</ref>.
[[Файл:Unemployment rate world from CIA figures.PNG|thumb|350px|Узровень беспрацоўя па краінах на [[2006]] г. паводле [[ЦРУ]]]]
На 2012 г. у свеце налічвалася 200 млн беспрацоўных (6 % агульнага ліку працаўнікоў), з іх 74,8 млн (37 %) [[Моладзь|маладых]] людзей<ref>{{артыкул|аўтар=|загаловак=Узровень беспрацоўя ў свеце гранічна высокі і будзе расці|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=92289|выданне=[[Звязда]]|тып=[[газета]]|год=25 студзеня 2012|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2012-01-25 15 (27130)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/92279/25stu-2.indd.pdf 2]|issn=1990-763x}}</ref>.
* натуральнае
▲=== Тыпы беспрацоўя ===
▲* фрыкцыйнае — пераход людзей з месца на месца ў пошуках лепшай працы
▲* структурнае — у сувязі з мадэрнізацыяй вытворчасці
▲* натуральнае — сума фрыкцыйнага і струтурнага, той узровень, пры якім не падае [[ВНП]]. Нормай беспрацоўя лічыцца 2-5%.
▲* цыклічнае — беспрацоўе ва ўмовах эканамічнага спаду.
▲=== Прычыны скажэння інфармацыі ===
* ілжывая [[інфляцыя]]
* частковая занятасць
Радок 23 ⟶ 16:
* грамадзяне, якія не зарэгістраваныя
* спад ВНП
* змяншэнне даходаў і павышэнне расходаў дзяржавы
Радок 29 ⟶ 22:
* рост злачыннасці
== Беларусь ==
На [[1890]] г. 1127,8 тыс. вясцоўцаў Беларусі (38,9 % працаздольных дарослых на вёсцы) былі беспрацоўнымі да 5 месяцаў на год, што выклікала [[адыходніцтва]]. У [[1900]] г., у выніку пачатку сусветнага крызісу, лік беспрацоўных на вёсцы вырас да 2039,8 тыс. чалавек (56,9 % працаздольных вяскоўцаў). У [[1903]] г. каля 19 % прамысловых работнікаў Беларусі сталі беспрацоўнымі ў выніку спаду вытворчасці падчас {{нп3|Гаспадарчы крызіс 1901-1903 гадоў|гаспадарчага крызісу|en|Arthur Melvin Okun}} ў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]. За [[1864]]—[[1914]] гг., цягам 50 гадоў між [[Паўстанне 1863—1864 гадоў|паўстаннем]] [[Кастусь Каліноўскі|Кастуся Каліноўскага]] і [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайной]], 1,4 млн беспрацоўных (18,7 % [[насельніцтва Беларусі]]) перасяліліся з Беларусі ў [[Амерыка|Амерыку]] і [[Сібір]] (Расійская імперыя), на расійскі [[Далёкі Усход]] і ў Заходнюю Еўропу. У [[1921]] г. у [[Беларуская ССР|Беларускай ССР]] улічылі 7,8 тыс. беспрацоўных, у жніўні [[1924]] г. — 25,9 тыс., у [[1928]] г. — 64,4 тыс. беспрацоўных. Асноўнай прычынай беспрацоўя заставалася перанаселенасць вёскі. У [[1931]] г. [[індустрыялізацыя]] скараціла беспрацоўе да натуральнага (структурнае + фрыкцыйнае). У [[1936]] г. у [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]] ([[Польская Рэспубліка, 1918—1939|Польская рэспубліка]]: [[Беластоцкае ваяводства, 1919—1939|Беластоцкае]], [[Віленскае ваяводства, 1926—1939|Віленскае]], [[Навагрудскае ваяводства, 1921—1939|Наваградскае]] і [[Палескае ваяводства|Палескае]] ваяводствы) налічвалася 25 тыс. беспрацоўных. На пачатак [[1994]] г. у Рэспубліцы Беларусь налічвалася 66 тыс. беспрацоўных (1,4 % працаздольных), з іх 52 % атрымлівалі ўрадавыя страхавыя выплаты (дапамогу). Функцыю біржаў працы выконвалі [[Цэнтр занятасці|цэнтры занятасці]]<ref name="б"/>.
{{зноскі}}
== Спасылкі ==
{{Commons|Category:Unemployment|выгляд=міні}}
| |||