Порта Нігра: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 31:
[[Файл:Porta Nigra 1955.JPG|thumb|Заходні бок з «калодзежнай плошчай» у 1955 годзе]]
[[Файл:Trier Porta Nigra Modell.jpg|thumb|left|Макет Порта Нігры ў часы Рымскай імперыі, каля 4-га стагоддзя]]
Брама, вышыня якой складае 29,3 м, была пабудавана ў [[180]] годзе, як паўночны ўваход у горад Аўгуста Трэверарум, цяперашні Трыр, без ужывання цэмента. Светлыя пясчаныя камяні вагайвагой да 6 тон рымляне распілоўвалі з дакладнасцю да міліметра бронзавымі піламі, які рухаліся пад уздеяннем млынавага камяня. Потым іх падымалі на драўляных лябёдках і злучалі жалезнымі скобамі, а потым жыдкім волавам злучалі са сцяной. Назву «Чорная брама» (''Porta Nigra'') брама атрымала з-за змены колера камення, выкліканайвыкліканага эрозіяй. ІАбодве імяназвы ''Чорнаябрамы брама''былі і імя ''Брама Марса'' былізгаданы згаданыўў гістарычным творы XII стагоддзя ''Gesta Treverorum'': «Яны (трэверы) завуць браму ''Марсавай'' з-за [[Марс, міфалогія|Марса]], якога яны лічаць богам вайны; калі яны ідуць на вайну, яны маршыруюць праз браму з горада. Яны называюць яе ''Чорнай брамай з-за жалобы, калі яны вяртаюцца бягучы з поля праз яе''». Сярэднявечны аўтар выказвае меркаванне, што брама пабудавана ў 2003 годзе да нараджэння Хрыстова [[трэвіры|трэвірамі]], хаця горад быў заснаваны каля 16 года да нашай эры рымлянамі. Такім чынам і тлумачэнне назвы можна палічыць фантазіяй аўтара.
 
Гледзячы больш уважліва, магчыма заўважыць у розных месцах будынка выразаныя знакі, асобныя з якіх перавёрнутыя. Верагодна, гэта знакі муляроў. У заходняй вежы знаходзяцца таксама некалькі адзнак з дадзенымі. Так як адзнакі са згадваннем гадоў адсутнічаюць, не магчыма дакладна вызначыць, калі Порта Нігра была пабудавана. На падставе знакаў магчыма адносна дакладна вызначыць час, неабходны для будаўніцтва брамы, таму што былі пазначаны шмат якія з камянёў, адзін на адным. Калі спраецыраваць указанні часуначасу весьна ўвесь будынак і ўлічыць паўзы ў будаўніцтве (напрыклад зімы) можна прыйсці да высновы, што будаўніцтва брамы працягвалася чатыры гады. Канчаткова брама ніколі не была дабудавана. Каля Порта Нігры з паўночнага боку існавала Порта Альба (Белая брама), з усходняга бока, Порта медыя (Сярэдняя брама), з паўднёвага боку Порта Інкліта (Славутая брама) каля [[Рымскі мост, Трэвір|рымскага моста]]<ref>[http://www.kuladig.de/Objektasicht.aspx?extid=0-94131-20140612-4 ''Römiche Stadttore in Trier''] en KuLaDig (Kultur. Landschaft. Digital.)</ref>.
 
Раней гісторыкі лічылі, што Порта Нігра, як і рымская сцяна была пабудавана для абароны горада супраць германскіх атак у трэцім стагоддзі у Паўночнай Галіі. Сёння большасць спецыялістаў лічыць, што будынак у першую чаргу служыў не абароне, але прадстаўніцтву. Будаўніцтва пачалось у часы праўлення імператара [[Марк Аўрэлій|Марка Аўрэлія]] і з-за недахопа грошай у наступныя гады не было скончана.
Радок 39:
== Сярэднявечча ==
[[Файл:St. Simeon Trier Caspar Merian 1670 gross new.jpg|thumb|Порта Нігра перабудаваная ў царкву Св. Сімяона]]
У Сярэднявеччы ў камянях былі зроблены адтуліны, каб дастаць металічныя скобы і яшчэ раз выкарыстаць іх. Большасць з гэтых адтулін магчыма ўбачыць нават сёння: па слядам ржаўчыны на камянях магчыма вызначыць месцазнаходжанні скоб. Саму ж браму ў Сярэднявеччы не кранулі, таму што пачынаючы з [[1028]] года ў Порта Нігры жыў [[Сімяон Трырскі]], грэчаскі пустэльнік, манах егіпецкага [[Манастыр Святой Кацярыны|манастыра Святой Кацярыны]]. Дзверы ў яго келлю, згодна з яго жаданнем былі замураваны. Пасля смерці ў 1035 годзе ён быў пахаваны ў скляпенні. Трэвірскі архіепіскап звярнуўся да папы з пытаннем аб кананізацыі пустэльніка. Каб ушанаваць святога, брама была перабудавана ў царкву, дзе святы быў пахаваны. Пабудавалі дведзьве малітоўныя залы, адну нада адной, дзе сёння бачна апсіда, памяшканне для аргана у верхняй малітоўнай зале. Так як для царквы была патрэбна адна вежа, другая вежа брамы была разбурана.
 
Праход праз Порта Нігра быў зачынены, а функцыю гарадскіх варот узяла Сімяонава брама, адразу на ўсдонімўсходнім баку ад рымскай Порта Нігры. Гэтую, маленькую, у параўнанні з Порта Нігра браму, абараняла пабудаваная ў 1389 вельмі высокая абарончая вежа, так званая Вежа Рамсдак.
 
== Новы час ==