Вікіпедыя

Генацыд армян: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Радок 132:
{| class="toccolours" style="float: right; margin-left: 1em; margin-right: 2em; font-size: 85%; background:#ffffff; color:black; width:37em; max-width: 37%;" cellspacing="5"
| style="text-align: left;" |Апісанне атаманскім чыноўнікам Саідам Ахмедам працэдуры высылання армян з Трапезунда<ref name="The Armenian People from Ancient to Modern Times-2-262-265" group="Кам" />:<br>
Спачатку асманскія чыноўнікі адабралі дзяцей, некаторых з іх спрабаваў выратаваць амерыканскі консул у [[Трапезунд]]зе. Мусульмане Трапезунда былі папярэджаныпапярэджаныя пра смяротнае пакаранне за абарону армян. Потым адлучылі дарослых мужчын, заявіўшы, што яны павінны ўзяць удзел у працах. Жанчыны і дзеці былі высланывысланыя ўбокў бок Масула пад аховай і з гарантыямі бяспекі, пасля чаго мужчыны былі вывезенывывезеныя за горад і расстралянырасстраляныя ля загадзя выкапаных равоў. На жанчын і дзяцей арганізоўваліся напады «''чэтэс''», якія рабавалі і гвалтавалі жанчын, а потым забівалі. Вайскоўцы мелі строгі загад не замінаць дзеянням «''чэтэс''». Адабраныя дзеці таксама былі высланывысланыя і забітызабітыя. Дзеці на апецы амерыканскага консула былі адабраныадабраныя нібы для адпраўкі ў [[Сівас]], вывезенывывезеныя ў мора на лодках, потым заколатыя, целы пагружаныпагружаныя ў мяшкі і скінутыскінутыя ў мора. Праз некалькі дзён некаторыя целы былі знойдзенызнойдзеныя на беразе ля Трапезунда. У ліпені [[1915]] года Саіду Ахмеду загадалі суправаджаць апошні канвой армян з Трапезунда, які складаўся зса 120 мужчын, 400 жанчын і 700 дзяцей. Спачатку з канвою былі адабраныадабраныя ўсе мужчыны, пазней Саіду Ахмеду паведамілі, што яны ўсе былі забітызабітыя. Уздоўж дарог знаходзіліся тысячы цел армян. Некалькі груп «''чэтэс''» спрабавалі ўзяць з канвою жанчын і дзяцей, аднак Саід Ахмед адмаўляўся выдаваць ім армян. Па дарозе ён пакінуў каля 200 дзяцей мусульманскім сем'ям, якія пагадзіліся клапаціцца пра іх. У Кемахе Саід Ахмед атрымаў загад канваяваць армян датуль, пакуль яны не памруць. Яму атрымалася ўключыць гэту партыю армян у групу, што прыбыла з ЭрзерумаЭрзурума, якой камандаваў прадстаўнік жандармерыі Махамед Эфендзі. Эфендзі пазней паведаміў Саід Ахмеду, што гэта група была дастаўлена на бераг Еўфрата, дзе была адлучана ад канвою і знішчана бандамі «''чэтэс''». Прыгожыя армянскія дзяўчыны сістэматычна публічна гвалтаваліся, а потым забіваліся, у тым ліку і трапезундскімі чыноўнікамі. У якасці арганізатараў забойстваў армян Саід Ахмед назваў у [[Эрзурум]]е Бехаэдзіна Шакіра, у Трапезундзе — Наіль-бея, у Кемахе — членаў парламента ад [[Горад Эрзінджана|Эрзінджан]]. Штабы «''чэтэс''» знаходзіліся ў Кемахе.
|}
Калі агульная дэпартацыя і не была загадзя запланавана, тым не менш, пасля нарад у сакавіку [[1915]] года прадстаўнікі [[Яднанне і прагрэс|Іціхат]] разгарнулі агітацыю за масавыя забойствы армян. Падзеі ў Ване і забойства, згодна афіцыйнай турэцкай статыстыцы, 150 000 мусульман (Халіл Берктай дае ацэнку ў 12 000 забітых армянамі мусульман ва ўсёй усходняй Анатоліі за 1915 год), таксама былі выкарыстаны асманскімі ўладамі як падстава для антыармянскіх дзеянняў. [[24 красавіка]] ў Канстанцінопалі былі арыштаваныя 235 бачных армян, якія потым былі сасланыя. Услед за гэтым адбыўся арышт 600 армян, потым яшчэ 5000. Большасць з іх была забіта ў наваколлі Стамбула. Гэтыя дзеянні не былі санкцыянаваныя якім-небудзь законам, а ў гутарцы з паслом [[ЗША]] [[Генры Маргента, старэйшы|Генры Маргента]] Талаат характарызаваў гэтыя дзеянні як «''самаабарону''». [[30 мая]] [[1915]] года саветам міністраў Асманскай імперыі быў прыняты закон пра высыланне, паводле якога вайсковае камандаванне было ўпаўнаважана душыць узброенае супраціўленне насельніцтва і дэпартаваць падазраваных у здрадзе і шпіянажы. Для надання законнасці згадваліся ахова высланых і кампенсацыя згубленай маёмасці, аднак на справе ніводная з гэтых умоў не выконвалася. Галоўную ролю ў знішчэнні армян іграла размешчаная ў [[Эрзурум]]е «''Адмысловая арганізацыя''» — [[Тэшкілят-і Махсуса]], якая налічвала да {{nobr|34 000}} членаў і ў значнай ступені складалася з «''чэтэс''» — выпушчаных з турмаў злачынцаў. «''Адмысловая арганізацыя''» падначальвалася непасрэдна Талаату. Упершыню яна выявіла сябе ў рэпрэсіях супраць армян у снежні [[1914]] года ў раёнах, пакінутых расійскімі войскамі, за паўгода да падзей у Ване, што паслужылі афіцыйнай прычынай дэпартацыі армян. Актыўны ўдзел у масавых забойствах прыняў таксама [[Бехаэдзін Шакір]], які ўзначальваў спецслужбы краіны і стварыў адмысловыя эскадроны смерці<ref name="Richard G. Hovannisian:The Armenian People from Ancient to Modern Times, 249-255" /><ref name="see also suni" group="Кам" /><ref name="роль специальной организации" group="Кам" />.
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Генацыд_армян"