Вікіпедыя

Генеральная пракуратура Рэспублікі Беларусь: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
(удзельнік выдалены)
(выдаленае кароткае апісанне змен)
(удзельнік выдалены)
(выдаленае кароткае апісанне змен)
Радок 40:
Генеральная пракуратура падпарадкоўваецца [[Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь|Прэзідэнту Рэспублікі Беларусь]].
 
З [[20 верасня]] [[2011]] годаг. пасаду генеральнага пракурора займае [[Аляксандр Канюк]].
 
== Гісторыя ==
У канцы [[1921]] г., у адпаведнасці з рашэннем II з'езда дзеячаў юстыцыі Беларусі ў рэспубліцы былі створаны органы аховы рэвалюцыйнай законнасці. Палажэннем аб [[Народны камісарыят юстыцыі БССР|Народным камісарыяце юстыцыі Беларускай ССР]] (зацверджана Прэзідыумам [[Цэнтральны выканаўчы камітэт БССР|ЦВК Беларускай ССР]] [[3 студзеня]] [[1922]] г.) пры судовых органах рэспублікі ўводзіліся пасады пракурора касацыйнага і рэвалюцыйнага трыбуналаў і сяброў (таварышаў) пракурора, якія знаходзіліся пры Савеце народных суддзяў, а таксама выконвалі функцыі нагляду за законнасцю ў паветах. У апараце Наркамата юстыцыі БССР быў створаны аддзел аховы рэвалюцыйнай законнасці ў складзе загадчыка аддзела (нарком юстыцыі) і таварышаў (сяброў) пракурора.
 
[[26 чэрвеня]] [[1922]] г. з мэтай нагляду за выкананнем законнасці і правільнай пастаноўкі барацьбы са здлачыннасцю пастановай 3-й сесіі ЦВК БССР заснавана дзяржаўная пракуратура і прынята Палажэнне аб пракурорскім наглядзе. Спачатку пракуратура існавала на правах аддзела Наркамата юстыцыі. Узначальваў яе ў якасці пракурора рэспублікі народны камісар юстыцыі, які быў адказны перад Прэзідыумам ЦВК БССР і падсправаздачны яму. Пракуратура ажыццяўляла нагляд за дакладным выкананнем законаў шляхам праверкі законнасці дзеянняў служачых дзяржаўных устаноў, грамадскіх і прыватных арганізацый і грамадзян, апратэстоўвання пастаноў, што супярэчылі закону, узбуджэння супраць вінаватых крымінальнага праследавання, непасрэднага нагляду за дзейнасцю органаў дазнання і следства, а таксама органаў [[Дзяржаўнага палітычнага ўпраўлення БССР]]. У кампетэнцыю пракуратуры ўваходзіў таксама наагляд за законнасцю і абгрунтаванасцю судовых рашэнняў, выкананнем законнасці ў месцах пазбаўлення волі.
 
З утварэннем [[СССР]] (снежань [[1922]] г.) пачаўся працэс пераўтварэння пракуратуры ва ўсесаюзны орган. У [[1923]] г. заснавана Пракуратура Вярхоўнага суда СССР. Пракурору [[Вярхоўны суд СССР|Вярхоўнага суда СССР]] былі нададзены шырокія паўнамоцтвы права заканадаўчай ініцыятывы, права дарадчага голасу ў пасяджэннях Прэзідыума [[Цэнтральны выканаўчы камітэт СССР|ЦВК]] і [[СНК СССР]], калегій наркаматаў. Ён ажыццяўляў канстытуцыйны нагляд, нагляд за дзейнасцю [[Аб'яднанага дзяржаўнага палітычнага ўпраўлення]] і інш. [[20 чэрвеня]] [[1933]] г. пастановай ЦВК і СНК СССР утворана [[Генеральная пракуратура СССР|Пракуратура СССР]], на якую было ўскладзена і кіраўніцтва дзейнасцю пракуратур саюзных рэспублік. Разам з тым Пракуратура БССР па-ранейшаму знаходзілася ў сістэме Наркамата юстыцыі. Пракурор БССР, як і раней, з'яўляўся наркомам юстыцыі рэспублікі. Але кіруючыя работнікі пракуратуры сталі прызначацца са згоды Пракурора СССР. Пракурор БССР прызначаўся і адклікаўся Пракурорам СССР па ўзгадненні з ЦВК БССР.
 
Працэс цэнтралізацыі органаў пракуратуры ў СССР завяршыўся ў [[1936]] г., калі пастановай ЦВК і СНК СССР быў створаны [[Народны камісарыят юстыцыі СССР|Наркамат юстыцыі СССР]]. Паводле гэтай пастановы Пракуратура БССР, як і іншыя саюзных рэспублік, была выведзена са складу Наркамюста БССР і цалкам падпарадкавана Пракурору СССР. [[Канстытуцыя СССР#Канстытуцыя СССР 1936 года|Канстытуцыя СССР 1936 г.]] замацавала новую сістэму органаў пракуратуры, акрэсліла задачы і асноўныя пачаткі арганізацыі і дзейнасці пракурорскага нагляду ў СССР. [[Канстытуцыя Беларускай ССР 1937]] г. аднавіла і канкрэтызавала гэтыя палажэнні: ў дачыненні да Пракуратуры БССР — састаўной часткі Пракуратуры СССР. У перыяд рэпрэсій дзейнасць органаў пракурорскага нагляду была зведзена да мінімуму, у асноўным падменена пазасудовымі органамі.
 
Пасля [[Распад СССР|разпаду СССР]] у [[1991]] г. Пракуратура СССР перастала існаваць як самастойны дзяржаўны орган. У адпаведнасці з [[Дэкларацыя аб дзяржаўным суверэнітэце Беларускай ССР|Дэкларацыяй аб дзяржаўным суверэнітэце Беларускай ССР]] [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь]] утварыў на базе існуючых на тэрыторыі рэспублікі органаў пракуратуры іх адзіную сістэму, падначаленую Генеральнаму пракурору Рэспублікі Беларусь.
 
[[29 студзеня]] [[1993]] г. Вярхоўны Савет РБ XII-га склікання прыняў Закон «Аб Пракуратуры Рэспублікі Беларусь».
 
== Структура ==
Радок 51 ⟶ 62:
 
== Задачы ==
У адпаведнасці з артыкулам 4 Закона Рэспублікі Беларусь "«Аб пракуратуры Рэспублікі Беларусь» ад [[8 мая]] [[2007]] г. № 220-З задачамі пракуратуры з'яўляюцца забеспячэнне вяршэнства права, законнасці і правапарадку, абарона правоў і законных інтарэсаў грамадзян і арганізацый, а таксама грамадскіх і дзяржаўных інтарэсаў.<ref>[http://www.zakon.by/main.aspx?guid=3871&p0=h10700220&p2={NRPA} Закон Рэспублікі Беларусь ад 8 мая 2007 года «Аб пракуратуры Рэспублікі Беларусь»] {{ref-ru}}</ref>
 
== Функцыі ==
Радок 61 ⟶ 72:
* выкананнем заканадаўства пры выкананні пакарання і іншых мер крымінальнай адказнасці, а таксама мер прымусовага характару.
 
== Старшыні ==
{{зноскі}}
{| class="wikitable" style="width:100%; text-align:center"
|-
! style="width:2%;"| #
! style="width:10%;"| Фота
! style="width:20%;"| Прозвішча
! style="width:14%;"| Пачатак паўнамоцтваў
! style="width:14%;"| Канец паўнамоцтваў
|-
|style="background-color:red "| 1
|[[Выява:Адольф Хрыстафоравіч Гетнер.jpeg|105px]]
|[[Адольф Хрыстафоравіч Гетнер]]<br/><small>(1887—1938)</small>
|1922
|1925
|-
| style="background-color:red "|2
|[[Файл:Emblem of the Byelorussian SSR (1938-1949).svg|105px]]
|[[Майсей Абрамавіч Сягаль]]<br/><small>(1891—?)</small>
|6 красавіка 1925
|7 чэрвеня 1928
|-
| style="background-color:red "|3
|[[Выява:Emblem of the Byelorussian SSR (1938-1949).svg|105px]]
|[[Нікандр Восіпавіч Міхайлаў]]<br/><small>(1898—?)</small>
|1929
|1931
|-
| style="background-color:red "|4
|[[Выява:Максім Архіпавіч Ляўкоў.jpg|105px]]
|[[Максім Архіпавіч Ляўкоў]]<br/><small>(1894—1937)</small>
|1931
|ліпень 1933
|-
| style="background-color:red "|5
|[[Выява:Emblem of the Byelorussian SSR (1938-1949).svg|105px]]
|[[Павел Васільевіч Кузьмін]]<br/><small>(1899—1938)</small>
|ліпень 1933
|1936
|-
| style="background-color:red "|6
|[[Выява:Emblem of the Byelorussian SSR (1938-1949).svg|105px]]
|[[Самуіл Якаўлевіч Новік]]
|снежань 1937
|26 чэрвеня 1939
|-
| style="background-color:red "|7
|[[Выява:Іван Дзмітрыевіч Вятроў.jpg|105px]]
|[[Іван Дзмітрыевіч Вятроў]]<br/><small>(1905—1986)</small>
|colspan="2"|1941<br/>1944 — 1949
|-
| style="background-color:red "|8
|[[Выява:Emblem of the Byelorussian SSR (1981-1991).svg|105px]]
|[[Аляксей Георгіевіч Бондар]]<br/><small>(1908—1994)</small>
|сакавік 1949
|жнівень 1967
|-
| style="background-color:red "|9
|[[Выява:Emblem of the Byelorussian SSR (1981-1991).svg|105px]]
|[[Леў Георгіевіч Максімаў]]<br/><small>(1929—?)</small>
|colspan="2"|1967
|-
| style="background-color:red "|10
|[[Выява:Emblem of the Byelorussian SSR (1981-1991).svg|105px]]
|[[Іван Пракопавіч Пастрэвіч]]<br/><small>(1913—?)</small>
|1967
|1973
|-
| style="background-color:red "|11
|[[Выява:Emblem of the Byelorussian SSR (1981-1991).svg|105px]]
|[[Адам Іванавіч Магільніцкі]]<br/><small>(1930—2011)</small>
|1973
|1984
|-
| style="background-color:red "|12
|[[Выява:Emblem of the Byelorussian SSR (1981-1991).svg|105px]]
|[[Віктар Рыгоравіч Макараў]]<br/><small>(1934—?)</small>
|1984
|1986
|-
| style="background-color:red "|13
|[[Выява:Emblem of the Byelorussian SSR (1981-1991).svg|105px]]
|[[Георгій Сцяпанавіч Тарнаўскі]]<br/><small>(1931—1997)</small>
|1986
|1991
|-
| style="background-color:white "|14
|[[Выява:Coat of arms of Belarus (1918, 1991-1995).svg|105px]]
|[[Мікалай Іванавіч Ігнатовіч]]<br/><small>(1940—1992)</small>
|15 кастрычніка 1991
|5 снежня 1992
|-
| style="background-color:white "|15
|[[Выява:Coat of arms of Belarus (1918, 1991-1995).svg|105px]]
|[[Васіль Іванавіч Шаладонаў]]<br/><small>(1948—2007)</small>
|23 снежня 1992
|18 мая 1995
|-
| style="background-color:white "|16
|[[Выява:Bel proc.gif|105px]]
|[[Васіль Сцяпанавіч Капітан]]<br/><small>(нар. 1952)</small>
|colspan="2"|28 лютага — 12 снежня 1996
|-
| style="background-color:white "|17
|[[Выява:Bel proc.gif|105px]]
|[[Алег Аляксандравіч Бажэлка]]<br/><small>(нар. 1954)</small>
|12 снежня 1996
|27 лістапада 2000
|-
| style="background-color:white "|18
|[[Выява:Bel proc.gif|105px]]
|[[Віктар Уладзіміравіч Шэйман]]<br/><small>(нар. 1958)</small>
|28 лістапада 2000
|29 лістапада 2004
|-
| style="background-color:white "|19
|[[Выява:Bel proc.gif|105px]]
|[[Пётр Пятровіч Міклашэвіч]]<br/><small>(нар. 1954)</small>
|29 лістапада 2004
|8 лютага 2008
|-
| style="background-color:white "|20
|[[Выява:Bel proc.gif|105px]]
|[[Рыгор Аляксеевіч Васілевіч]]<br/><small>(нар. 1955)</small>
|8 лютага 2008
|20 верасня 2011
|-
| style="background-color:white "|21
|[[Выява:Bel proc.gif|105px]]
|[[Аляксандр Уладзіміравіч Канюк]]<br/><small>(нар. 1960)</small>
|20 верасня 2011
|
|}
 
 
== Спасылкі ==
* [http://prokuratura.gov.by/ афіцыйны сайт Генеральнай Пракуратуры Рэспублікі Беларусь]
 
{{зноскі}}
 
== Літаратура ==
* Данілевіч, А. Пракуратура Рэспублікі Беларусь / Анатоль Данілевіч // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. / Беларуская Энцыклапедыя; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.); Маст. Э. Э. Жакевіч. Т. 5: М — Пуд. — Мн.: БелЭн, 1999. — 590 с. — С. 561 — 562. — ISBN 985-11-0141-9.
 
{{Стаб|Беларусь}}
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Генеральная_пракуратура_Рэспублікі_Беларусь"