Бібрка: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Радок 74:
 
== Гісторыя ==
Першае згадванне аб горадзе — у [[Галіцка-Валынскі летапіс|Галіцка-Валынскім летапісе]] за 1211 год, як і згадка пра суседнія вёскі — Бібрка Старая і Бібрка Новая. Згадваецца таксама рака Бобрка, старадаўняе ўрочышчы Боберка (Бібрка), г.зн. месца, дзе былі бабры — аб'ект палявання ў Старажытнай[[Кіеўская Русь|Кіеўскай Русі]]. Па іншых дадзеных, 1211 год — год першага згадвання горада не Бібркі, а аднайменнай ракі, а само паселішча пачынае фігураваць у летапісах толькі пачынаючы з 1436 г. Паселішча было уласнасцю польскага караля. Мясцовыя рамеснікі плацілі падаткі львоўскім старасці як каралеўскаму прадстаўніку. Бібрку часта здавалі феадалам у арэнду.
 
Паміж 1353-1366 гг. на берагах ракі Бобркі меў валоданне Дзмітрый Карыятавіч (у рускіх хроніках вядомы як ваявода Бобрак-Валынскі), які належаў да роду Карыятавічаў. Гэтыя землі былі залежныя ад князя [[Любарт|Любарта]], васалам якога быў Дзмітрый Карыятавіч. Магчыма на гэтых землях ён заклаў замак Боброк, які даў пачатак позднейшему горадзе Бібрка. Дзмітрый быў жанаты на сястры [[Вялікае Княства Маскоўскае|Вялікага князя Маскоўскага]] [[Дзмітрый Данскі|Дзмітрыя Данскога]] — Ганне. Менавіта пасля гэтага [[Георгій Перамаганосец|Георгій Пераможац]] становіцца гербам [[Вялікае Княства Маскоўскае|Маскоўскіх князёў]] і [[Масква|Масквы]]. Ад Дзмітрыя Карыятавіча пайшоў род рускіх князёў Валынскіх.
 
У 1366 годзе гэтыя землі перайшлі ў залежнасць ад [[Польскае Каралеўства (1385—1569)|польскага караля]]. Прывілеем [[Казімір IV Ягелончык|Казіміра IV]] ў 1469 г. Бібрка атрымала [[Магдэбургскае права|магдэбургскае права]], па якому было дазволена ладзіць кірмаш двойчы ў год і адзін раз у тыдзень (а менавіта па аўторках) праводзіць таргі. Прывілей [[Жыгімонт II Аўгуст|Жыгімонта II Аўгуста]] пацвердзіў у 1569 г. прадастаўлены правы і дазволіў трэці штогадовы кірмаш і таргі не толькі па аўторках, але і па суботах. Мяшчанам таксама дазвалялася варыць піва для ўласнага спажывання.
 
У 1474 г. вялікі пажар знішчыў амаль увесь горад. З прычыны гэтага ўрад на 10 гадоў вызваліў Бібрку ад падаткаў. У 1502 г. турэцка-татарскія орды цалкам разбурылі горад. У падатковым рэестры 1515 г. у горадзе дакументуецца наяўнасць папа (такім чынам, ужо тады была тут праваслаўная царква) і млын. 10 кастрычніка 1518 г. горад вызвалены ад выплаты падаткаў з прычыны знішчэння ў час татарскага нападу на 6 гадоў.
 
28 красавіка 1643 года кароль [[Уладзіслаў IV]] выдаў львоўскаму стольнику Станіславу Кавальскаму права «да жывоцця» на палову горада Бібрка. Калі ў 1648 г. [[Казацка-сялянская вайна, 1648-1651|казацкія войскі]] ўвайшлі ў Бібрку, мясцовы цэх шаўцоў падарыў ім 80 пар ботаў, а мясцовыя кушняры — 60 кажухоў.
[[Польска-шведская вайна, 1655—1657|Польска-шведская вайна]] (1655-1660 гг.) давяла горад да поўнага заняпаду. Па люстрацыі 1661 г. у горадзе было ўсяго 26 дамоў, тады як да вайны — 150. Толькі ў 1765 г дамоў стала 300. Акрамя таго, у Бібрке жыло шмат насельніцтва, якое не мела ўласных памяшканняў — так званыя халупники.
Калі ў 1648 г. казацкія войскі ўвайшлі ў Бібрку, мясцовы цэх шаўцоў падарыў ім 80 пар ботаў, а мясцовыя кушняры — 60 кажухоў.
Польска-шведская вайна (1655-1660 гг.) давяла горад да поўнага заняпаду. Па люстрацыі 1661 г. у горадзе было ўсяго 26 дамоў, тады як да вайны — 150. Толькі ў 1765 г дамоў стала 300. Акрамя таго, у Бібрке жыло шмат насельніцтва, якое не мела ўласных памяшканняў — так званыя халупники.
 
У 1790 г. горад дастаўся вядомаму магнату — графу Скарбэку. У 90-х гг. XVIII стагоддзяст. былі адкрыты першыя навучальныя ўстановы: двухгадовая і трохгадовая школы. У 40-х гг. XIX ст. у Бібрцы пражывала 3000 жыхароў. Працавала тэкстыльная мануфактура. У горадзе быў асабняк, які належаў сям'і Чайкоўскіх, у прыватнасці Яну Чайкоўскаму, львоўскаму адвакату.
У горадзе быў асабняк, які належаў сям'і Чайкоўскіх, у прыватнасці Яну Чайкоўскаму, львоўскаму адвакату.
 
У горадзе захаваліся рэшткі двух [[Сінагога|сінагог]]. Адна, так званая Вялікая сінагога, пабудаваная ў 1821 г. Яна размешчана ў цэнтральнай частцы горада, на поўнач ад рынкавай плошчы. На поўнач ад рынкавай плошчы і на ўсход ад Вялікай сінагогі размешчана бажніца, якую пабудавалі ў сярэдзіне XIX ст. На захад ад цэнтра горада, каля маста былі габрэйскія могілкі XVIII ст., на якім засталося да 20 надмагілляў.
 
3 сакавіка 1918 г. у горадзе адбылося «свята дзяржаўнасці і свету» (веча) у падтрымку дзеянняў [[Украінская Народная Рэспубліка|ўрада УНР]], на якім прысутнічала каля 20 000 чалавек. Да 1939 г. - горад пад уладай [[Другая Рэч Паспалітая|Польшчы]]. З 1939 па 1941 - першая [[СССР|савецкая]] [[Акупацыя|акупацыя]], у 1941-1944 гг. - [[Трэці рэйх|нямецка-фашысцкая]] [[Акупацыя|акупацыя]], у 1944-1991 гг. - другая савецкая акупацыя. З 1991 г. Бібрка - горад раённага значэння Львоўскай вобласці незалежнай Украіны.