Тэрэзін: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дапаўненне, шаблон
афармленне, дапаўненне
Радок 61:
 
== Гісторыя ==
Крэпасць збудаваная ў 1780—1790 гады. З канца XIX стагоддзя ў крэпасці таксама знаходзілася турма.
Крэпасць збудаваная ў 1780—1790 гады. З канца XIX стагоддзя ў крэпасці таксама знаходзілася турма, якая ў гады [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]] выкарыстоўвалася як [[канцлагер]] для [[ваеннапалонны]]х. У Тэрэзіне з 1914 па 1915 гады ўтрымліваліся палітычныя зняволеныя — [[Русіны, этнічная група|галіцкія русіны]]. Сюды былі [[Дэпартацыя|дэпартаваныя]] жыхары [[Галічына|Галіцыі]] і [[Букавіна|Букавіны]] — [[Руснакі|русіны]], якія сімпатызавалі або магчыма сімпатызавалі [[Расія|Расіі]], высланыя з сваіх абласцей па заявах [[Палякі|палякаў]] і украінафілаў<ref name="vavrik">[[:ru:Талергоф#CITEREF.D0.92.D0.B0.D0.B2.D1.80.D0.B8.D0.BA_.D0.92._.D0.A0.|''Ваврик В. '']]</ref>{{sfn|''McCormick M.''}}<span class="mw-ref" id="cxcite_ref-''McCormick_M.''.E2.80.94.E2.80.94.E2.80.94_4-0" rel="dc:references" contenteditable="false" data-sourceid="cite_ref-''McCormick_M.''.E2.80.94.E2.80.94.E2.80.94_4-0"></span>. Іншым буйным канцлагерам для русафілаў быў [[Талергоф]].
 
=== Першая сусветная вайна ===
=== Канцэнтрацыйны лагер ===
КрэпасцьТэрэзінская збудаванаякрэпасць ў 1780—1790 гады. З канца XIX стагоддзя ў крэпасці таксама знаходзілася турма, якая ўу гады [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]] выкарыстоўвалася як [[канцлагер]] для [[ваеннапалонны]]х. У Тэрэзіне з 1914 па 1915 гады ўтрымліваліся палітычныя зняволеныя — [[Русіны, этнічная група|галіцкія русіны]]. Сюды былі [[Дэпартацыя|дэпартаваныя]] жыхары [[Галічына|Галіцыі]] і [[Букавіна|Букавіны]] — [[Руснакі|русіны]], якія сімпатызавалі або магчыма сімпатызавалі [[Расія|Расіі]], высланыя з сваіх абласцей па заявах [[Палякі|палякаў]] і украінафілаў<ref name="vavrik">[[:ru:Талергоф#CITEREF.D0.92.D0.B0.D0.B2.D1.80.D0.B8.D0.BA_.D0.92._.D0.A0.|''Ваврик В. '']]</ref>{{sfn|''McCormick M.''}}<span class="mw-ref" id="cxcite_ref-''McCormick_M.''.E2.80.94.E2.80.94.E2.80.94_4-0" rel="dc:references" contenteditable="false" data-sourceid="cite_ref-''McCormick_M.''.E2.80.94.E2.80.94.E2.80.94_4-0"></span>. Іншым буйным канцлагерам для русафілаў быў [[Талергоф]].
 
=== Другая сусветная вайна ===
Падчас [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] ў Тэрэзінштате было заснавана «ўзорнае гета», у якім знаходзілася каля 140 000 чалавек (з іх 33 000 памерлі падчас знаходжання ў [[гета]]). У Тэрэзінскім гета мелася самакіраванне. Спецыяльна да візіту прадстаўнікоў [[Чырвоны Крыж|Чырвонага Крыжа]] немцы выпусцілі «грошы гета», на якіх быў намаляваны безназоўны [[рабін]], і якія ў рэальнасці не выкарыстоўваліся. Нямецкія ўлады разглядалі Тэрэзінштат як часовае месцазнаходжанне для яўрэяў аж да «канчатковага рашэння», таму каля 88 000 насельнікаў Тэрэзінштата былі паступова дэпартаваныя ў [[Асвенцым]] і іншыя лагеры смерці. Да канца вайны ў гета знаходзілася 17 247 чалавек, якія выжылі.
 
Частка крэпасці была аддзеленая ад гета і служыла як турма [[гестапа]], праз якую за гады вайны прайшло каля 90 000 чалавек, з іх 2600 памерлі там жа. Тэрэзін быў вызвалены савецкімі войскамі [[9 мая]] [[1945]] года.
 
== Вядомыя вязні ==
* [[Гаўрыла Прынцып]]
 
{{зноскі}}