Вікіпедыя

Леў Давідавіч Ландау: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др →‎Літаратура: афармленне
арфаграфія, афармленне
Радок 21:
}}
{{цёзкі2|Ландау}}
'''Леў Давідавіч Ланда́ў''' ({{ДН|22|1|1908|9}}, {{МН|Баку||Горад Баку}} — {{ДС|1|4|1968}}, {{МС|Масква||Горад Масква}}) — выдатны [[СССР|савецкі]] фізік-тэарэтык, акадэмік [[Акадэмія навук СССР|АН СССР]] (абраны ў 1946). Лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па фізіцы|Нобелеўскай прэміі па фізіцы]] (1962), медалі імя Макса Планка, Ленінскай і трох Сталінскіх прэмій, [[Герой Сацыялістычнай Працы]]. Член [[Лонданскае каралеўскае таварыства|Лонданскага каралеўскага таварыства]] і акадэмій навук [[Данія|Даніі]], [[Нідэрланды|Нідэрландаў]], [[ЗША]] (Нацыянальнай акадэміі навук ЗША і Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук), Французскага фізічнага таварыства і Лонданскага фізічнага таварыства.
 
==  Біяграфія ==
Нарадзіўся 9 (22) студзеня 1908 г. у [[Баку]], у яўрэйскай сямьісям’і. Бацька — Давід Львовіч Ландау, інжынер-нафтавік. Маці — Любоў Веніамінаўна Ландау. З 1916 г. вучыўся ў [[бакінская яўрэйская гімназія|бакінскай яўрэйскай гімназіі]], дзе яго маці была выкладчыкам прыродазнаўства. Незвычайна таленавіты мэтаматычна, Ландау, жартуючы, казаў аб сабе: «Інтэграваць навучыўся ў 13 гадоў, і дыферэнцыраваць мог заўсёды». У 14 паступіў у [[Бакінскі ўніверсітэт]], дзе вучыўся адначасова на двух факультэтах: фізіка-матэматычным і хімічным. За асабістыя поспехі быў пераведзены ў [[Ленінградскі ўніверсітэт]]. Скончыўшы ў 1927 фізічная аддзяленне Ленінградскага ўніверсітэта, Ландау стаў аспірантам, у далейшым супрацоўцам Ленінградскага фізіка-тэхнічнага інстытута, у 1926—1927 гг. апублікаваў першыя працы па тэарэтычнай фізіцы.  
 
У 1929 г. быў у навуковай камандзіроўцы дзеля працягу адукацыі ў [[Германія|Германіі]], у [[Данія|Даніі]] ў [[Нільс Бор|Нільса Бора]], у [[Англія|Англіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. Нільса Бора ён пазней лічыў сваім адзіным настаўнікам. У 1932 г. узначаліў тэарытычны аддзел Украінскага фізіка-тэхнічнага інстытута (УФТІ). Пасля звальнення з Харкаўскага ўніверсітэта ў 1937 г. і выкліканай гэтым забастоўкі фізікаў быў запрошаны ў нядаўна створаны Інстытут фізічных праблем (ІФП) АН СССР і пераехаў у [[Масква|Маскву]].
 
Пасля ад’езду Л. Ландау пачынаецца разгром УФТІ органамі абласнога [[НКВДНКУС]], арыштоўваюцца замежныя спецыялісты А. Вайсберг і Ф. Хоутэрманс, у жніўні — верасні 1937 у час так званай «справы УФТІ» былі арыштаваны і расстраляныя фізікі Л. В. Разенкевіч (суаўтар Л. Ландау), Л. В. Шубнікаў, В. С. Горскі.
 
У красавіку 1938 г. Л. Ландау рэдагуе лістоўку, якая была напісана К. Коцерам і заклікала да звяржэння Сталінскага рэжыму, у якой [[Сталін]] названы фашыстскім дыктатарам. Тэкст лістоўкі быў пераданы антысталінскій групе студэнтаў ІФЛІ дзеля распаўсюджання па пошце перад першамайскімі святамі. Гэты намер быў выкрыты органамі бяспекі [[СССР]], і Л. Ландау, Корэц і Ю. Б. Румер былі арыштаваны за антысавецкую агітацыю. У турме Ландау правёў год і был выпушчаны дзякуючы пісьму ў абарону ад Нільса Бора і ўмяшальніцтву [[Пётр Леанідавіч Капіца|Капіцы]], які ўзяў Л.Ландау на паруку. Пасля вызвалення і да самай смерці ў 1968 г. Л. Ландау быў супрацоўнікам ІФП.
 
У 1955 г. падпісаў «[[Пісьмо трохсот]]» супраць [[Трафім Дзянісавіч Лысенка|Т. Д. ЛысенкаЛысенкі]]. У 1962 г. атрымаў [[Нобелеўская прэмія|Нобелеўскую прэмію]] «За піянерскія даследаванні скандэнсаваных асяроддзяў, асабліва вадкага гелію». У тым жа годзе трапіў у страшэнную аўтакатастрофу, атрымаў шматлікія пераломы і правёў у [[Кома|коме]] 59 сутак. Пасля аварыі амаль што не займаўся навуковай дзейнасцю, але, на думку жонкі і сына, Ландау паступова вяртаўся да свайго нармальнага становішча і ў 1968 г. быў блізкі да таго, каб аднавіць сваю прафесійную дзейнасць.
 
Меў вельмі рознабаковыя інтэрэсы. Працаваў у сферы [[Квантавая механіка|квантавай механікі]], фізікі цвёрдага цела, [[Магнетызм|магнетызму]], фізікі нізкіх тэмператур, фізікі касмічных прамянёў, фізікі [[Ядро атама|атамнага ядра]], фізікі элементарных часціц, фізікі [[плазма|плазмы]], [[Гідрадынаміка|гідрадынамікі]], квантавай тэорыі поля і інш.
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Леў_Давідавіч_Ландау"