Староста: Розніца паміж версіямі

'''Староста''' ({{lang-pl|starosta}}, {{lang-la|capitaneus}}) — выбарныя службовая асоба, прадстаўнік княжацкай адміністрацыі, кіраўнік адміністрацыі.

У [[XVI]]—[[XX]] ст. выбарная службовая асоба для кіраўніцтва невялікімі адміністрацыйна-тэрытарыяльнымі адзінкамі і грамадскімі калектывамі (староста гарадскі, староста земскі, староста сельскі, староста арцельны, староста губной, староста ратайный і т. п.).

У [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]] і [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] (тэрыторыі сучаснай Беларусі, Літвы, Украіны і Польшчы) [[XV]]—[[XVIII]] ст. — гэта кіраўнік [[войт]]аў, солтысаў, галоў. Існавала два тыпы старостаў:

* ''Гродавы староста''  — кіраваў адміністрацыйнай акругай ([[павет]]ам), намеснік [[вялікі князь|вялікага князя]] (караля). Спачатку ажыццяўляў у акрузе поўную дзяржаўную і судовую ўладу. 3 узмацненнем у [[XVI стагоддзе|XVI ст.]] шляхецкага самакіравання і судаводства ў яго кампэтэнцыі застаўся толькі [[гродскі суд]]. Прызначаў сабе намесніка  — [[Падстароста|падстаросту]].

* ''Нягродавы староста''  — трымаў каралеўскія маёнткі ([[староства|староствы]]), звычайна пажыццёва. Не меў адміністрцыйна-судовых функцый, карыстаўся прыбыткам з маёнтку, у дзяржаўны скарб выплачваў кварту на ўтрыманне войска. Атрымліваў [[Староства, Вялікае Княства Літоўскае|староства]] ад манарха і сойму як узнагароду «за публічныя заслугі»<ref>Стараста // {{Крыніцы/ЭВКЛ|2к}} С. 629.</ref>.

Стараста ва Украіне - — з 2015 года з'яўляеццаз’яўляецца службовай асобай мясцовага самакіравання ў сяле або пасёлку, якія разам з іншымі населенымі пунктамі добраахвотна аб'ядноўваюццааб’ядноўваюцца ў адну тэрытарыяльную суполку. Стараста абіраецца жыхарамі вёскі або пасёлка на тэрмін паўнамоцтваў мясцовага савета аб'яднанайаб’яднанай тэрытарыяльнай абшчыны. Стараста па пасадзе ўваходзіць у склад выканаўчага камітэту аб'яднанайаб’яднанай тэрытарыяльнай абшчыны.