Медыцынская маска: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
вікіфікацыя, дапаўненне, арфаграфія
Радок 2:
[[File:CPMC Surgery (412142792).jpg|thumb|Медыцынскі працаўнік у хірургічнай масцы пад час аперацыі]]
 
'''Медыцынская маска''', таксама вядомая як '''хірургічная маска''', '''працэдурная маска''' або проста '''маска для твару'''<ref>https://www.livescience.com/face-mask-new-coronavirus.html</ref><ref>{{cite web|url=https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/advice-on-the-use-of-masks-2019-ncov.pdf |title=Advice on the use of masks the community, during home care and in health care settings in the context of the novel coronavirus (2019-nCoV) outbreak|website=www.who.int|language=en|access-date=2020-02-04}}</ref>  — аднаразовы медыцынскі выраб, які закрывае рот і нос носьбіта, і які забяспечвае бар’ер для прамой перадачы інфекцыйных часціц ад носьбіта маскі да іншых людзей<ref name=":1">[https://infostore.saiglobal.com/preview/is/en/2014/i.s.en14683-2014.pdf?sku=1724682 BS EN 14683:2014]</ref>. Таксама маска абараняе твар носьбіта ад буйных пырскаў<ref>https://www.cdc.gov/niosh/npptl/pdfs/UnderstandDifferenceInfographic-508.pdf</ref>.
 
Медыцынская маска бескарысная ў якасці абароны носьбіта ад удыхання бактэрыяльных і вірусных часціц. У якасці сродкаў індывідуальнай аховы ад небяспечных аэразоляў, у тым ліку бактэрый і вірусаў, павінны выкарыстоўвацца {{не перакладзена 3|Рэспіратар|рэспіратары|en|Respirator|}}.
Радок 10:
Сучасная маска, як правіла, складаецца з фільтруючага слоя, які размяшчаецца паміж дзвума вонкавымі слаямі (трохслойныя маскі), а таксама гнуткай алюмініевай устаўкі, якая забяспечвае прыляганне маскі па форме носа<ref name=":1" />. Можа ўтрымліваць дадатковыя элементы ў залежнасці ад прызначэння, напрыклад дадатковы ўнутраны пласт з гідрафобнага матэрыялу і экран для абароны ад трапляння [[Біялагічныя вадкасці|біялагічных вадкасцей]] (чатырохслойныя маскі), або спецыяльную плёнку для аховы ад запацявання акуляраў. Маска замацоўваецца на твары за кошт эластычных вушных завес або завязак.
 
== Гісторыя ==
Прататыпам медычаймедыцынскай маскі можна лічыць дзюбападобную скураную маску чумнога доктара, якая з’явілася ў [[Сярэдневякоўе|Сярэдневеччы]] ў [[Еўропа|Еўропе]], пад час эпідэміі [[Бубонная чума|бубоннай чумы]]: дзюбадзюбу напаўнялі араматычнымі солямі, лекавымі травамі і [[Часнок|часнаком]], каб абараніць доктара ад моташлівага паху гніючай плоці, стварыць антыбактэрыяльнае асяроддзе ўнутры маскі, а адтуліны для вачэй закрывалі шклом.
 
У канцы XIX стагоддзя дактары [[Поль Бёржэр]] і [[Йохан Мікуліч-Радзецкі]] адначасова вынайшлі маскі, больш падобныя на сучасныя. Перадумовай паслужыла адкрыццё мікрабіёлага [[Карл Флюге|Карла Флюге]], які знайшоў патагены ў сліне.
 
У канцы [[1897]] года [[Поль Бёржэр]] стаў карыстацца маскай з шасці слаёў кісяі, якая ўтрымлівалася павязкамі на носе, каб засцерагчыся ад кантакту са слінай пацыентаў, якая разляталася пры размове, кашлі і чханні. Назіранні ён праводзіў больш за год, за які колькасць інфекцый у хворых, з якімі лекары працавалі ў масках, паменшылася.
 
Ужо ў [[1920-я|1920-х]] гадах медыцынскія маскі сталі выкарыстоўвацца ў большасці аперацыйных еўрапейскіх краін. Яны таксама ўжываліся сярод грамадзян падчас эпідэміі "«[[Іспанскі грып|іспанкі]]"» і [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]] для аховы ад [[Хімічная зброя|хімічнай зброі]]<ref name=":2">{{cite web |url=https://alliancesales.ru/blog/tekhnologii/meditsinskie-maski-istoriya-vozniknoveniya-i-sfery-primeneniya/ |title=Медицинские маски: история возникновения и сферы применения|language=ru|access-date=2020-03-24}}</ref>.
 
== Выкарыстанне ==
[[File:Sneeze.JPG|thumb|Пры кашлі і чханні хворы заражае паветра інфекцйна-небяспечным аэразолем]]
[[File:Watson queue for face masks 20200130 DSCF2199 (49464278376).jpg|thumb|Людзі ў медыцынскіх масках у [[Ганконг|Ганконгу]]у пад час [[Пандэмія COVID-19|пандэміі COVID-19]]]]
 
=== Працаўнікі аховы здароўя ===
Простыя хірургічныя маскі абараняюць носьбітаў ад пападання вадкасцей у ротавую поласць і перашкаджаюць перадачы вадкасці ў арганізм ад носьбіта іншым, напрыклад, пацыенту. Яны таксама нагадваюць носьбітам, што нельга дакранацца не дакранацца да рота ці носа, бо ў адваротным выпадку можна занесці вірусы і бактэрыі пасля дакранання забруджанай паверхні. Яны таксама могуць знізіць распаўсюджванне інфекцыйных кропель вадкасці (якія пераносяць бактэрыі або вірусы), якія ствараюцца пры кашлі або чханні<ref name=":3">{{cite web |url=https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0021392 |title=Qualitative Real-Time Schlieren and Shadowgraph Imaging of Human Exhaled Airflows: An Aid to Aerosol Infection Control|language=en|access-date=2020-03-24}}</ref>. Але адначасова няма відавочных доказаў таго, што аднаразовыя маскі, якія насілі члены хірургічнай групы, знізілі б рызыку заражэння [[Рана|ран]] пад час чыстых хірургічных працэдур<ref>{{cite journal|last1=Vincent|first1=Marina|last2=Edwards|first2=Peggy|title=Disposable surgical face masks for preventing surgical wound infection in clean surgery|journal=Cochrane Database of Systematic Reviews|date=26 April 2016|doi=10.1002/14651858.cd002929.pub3|language=en|pmid=27115326|volume=4|page=CD002929|url=https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD002929/pdf/CDSR/CD002929/CD002929.pdf}}</ref>.
 
=== Грамадства ===
Медыцынскія маскі карыстаюцца шырокай папулярнасцю ў краінах [[Усходняя Азія|Усходняй Азіі]]. Іх выкарыстоўваюць каб знізіць верагоднасць распаўсюджвання захворванняў, якія перадаюцца праз паветра. У [[Японія|Японіі]] і [[Тайвань|Тайвані]] звычайна можна пабачыць такія маскі пад час сезона грыпу, іх носяць як праяву ўвагі да іншых і сацыяльнай актыўнасці<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/from_our_own_correspondent/354321.stm|title=Japan's war on germs and smells|publisher=[[BBC Online]]|author=Juliet Hindell|date=May 30, 1999}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.winnipegfreepress.com/arts-and-life/life/health/For-allergy-and-flu-season_-the-Japanese-turn-to-surgical-masks-43738507.html|title=For allergy and flu season, the Japanese turn to surgical masks|last=Negrin|first=Matt|date=2009-04-26|access-date=2017-09-29|archive-url=|archive-date=|url-status=|publisher=Winnipeg Free Press}}</ref>. Медыцынскія маскі забяспечваюць пэўную ахову ад распаўсюджвання хвароб, а імправізаваныя маскі зніжаюць эфектыўнасць аховы ўдвая<ref>{{Cite journal|last=Davies|first=Anna|last2=Thompson|first2=Katy-Anne|last3=Giri|first3=Karthika|last4=Kafatos|first4=George|last5=Walker|first5=Jimmy|last6=Bennett|first6=Allan|date=August 2013|title=Testing the Efficacy of Homemade Masks: Would They Protect in an Influenza Pandemic?|url=https://www.cambridge.org/core/product/identifier/S1935789313000438/type/journal_article|journal=Disaster Medicine and Public Health Preparedness|language=en|volume=7|issue=4|pages=413–418|doi=10.1017/dmp.2013.43|issn=1935-7893|via=}}</ref>.
 
Хірургічныя маскі таксама можна выкарыстоўваць для ўтойвання асобы. Забаронена іх выкарыстанне ў амерыканскіх банках, крамах і г.д. Гэтая мера прынята з-за неднаразовага выкарыстання масак злачынцамі. На [[Пратэсты ў Ганконгу (2019)|пратэстах у Ганконгу]] ў 2019–20202019—2020 гадах некаторыя ўдзельнікі акцый таксама насілі хірургічныя маскі, каб пазбегнуць раскрыцця асобы, і ўрад паспрабаваў забараніць такое выкарыстанне<ref>[https://www.dw.com/en/hong-kong-protesters-defy-face-mask-ban-with-humor/a-50890682 Hong Kong protesters defy face mask ban  — with humor | News | DW | 18.10.2019<!-- Bot generated title -->]</ref>.
 
== Эфектыўнасць ==
Радок 36:
Вынікі эпідэміялагічных даследаванняў, праведзеных сярод супрацоўнікаў медыцынскіх устаноў не выявілі значных адрозненняў у захворванні медыцынскіх працаўнікоў, якія выкарыстоўвалі нізкаэфектыўная рэспіратары-паўмаскі і якія выкарыстоўвалі медыцынскія маскі ў падобных умовах<ref name="Loeb-2009">{{артыкул|аўтар=Mark Loeb, Nancy Dafoe et al|загаловак= Surgical Mask vs N95 Respirator for Preventing Influenza Among Health Care Workers: A Randomized Trial |спасылка=http://jama.jamanetwork.com/Issue.aspx?journalid=67&issueID=4486&direction=P |мова=en |аўтар выдання= American Medical Association|выдане= The Journal of the American Medical Association |выдавецтва=|год=2009|том=302 |нумар=17|старонкі=1865—1871|issn=0098-7484 |doi= 10.1001/jama.2009.1466}}</ref><ref name="Seale-2009">{{артыкул|аўтар=Holly Seale, Dominic Dwyer et al|загаловак=A review of medical masks and respirators for use during an influenza pandemic |спасылка= http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/irv.2009.3.issue-5/issuetoc|мова=en |аўтар выданя=International Society for Influenza and other Respiratory Virus Diseases |выдане=Influenza and Other Respiratory Viruses |выдавецтва=John Wiley & Sons|год=2009|том= 3|нумар=5|старонкі=205—206|issn=1750-2659 |doi= 10.1111/j.1750-2659.2009.00101.x}}</ref><ref name="Killingley-2011">{{артыкул|аўтар=Ben Killingley|загаловак=Respirators versus medical masks: evidence accumulates, but the jury remains out |спасылка= http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/irv.2011.5.issue-3/issuetoc|мова=en |аўтар выданя=International Society for Influenza and other Respiratory Virus Diseases |выдане=Influenza and Other Respiratory Viruses |выдавецтва=John Wiley & Sons|год=2011|том=5 |нумар=3|старонкі=143—145|issn=1750-2659 |doi=10.1111/j.1750-2659.2011.00237.x }}</ref><ref name="MacIntyre-2011">{{артыкул|аўтар=Chandini Raina MacIntyre, Quanyi Wang et al|загаловак=A cluster randomized clinical trial comparing fit-tested and non-fit-tested N95 respirators to medical masks to prevent respiratory virus infection in health care workers |спасылка= http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/irv.2011.5.issue-3/issuetoc |мова=en |аўтар выданя=International Society for Influenza and other Respiratory Virus Diseases |выдане=Influenza and Other Respiratory Viruses |выдавецтва=John Wiley & Sons|год=2011|том=5 |нумар=3|старонкі=170—179|issn=1750-2659 |doi= 10.1111/j.1750-2659.2011.00198.x}}</ref>.
 
Тым не менш, [[Сусветная арганізацыя аховы здароўя]] рэкамендуе выкарыстоўваць медыцынскія маскі для барацьбы з [[Грып|грыпам]] і [[Вострая рэспіраторная інфекцыя|вострымі рэспіраторнымі інфекцыямі]] пры нізкай рызыцы заражэння, уа ў сітуацыях высокай рызыкі заражэння, напрыклад пры [[Туберкулёз|туберкулёзе]], рэкамендуецца выкарыстоўваць {{не перакладзена 3|Рэспіратар|рэспіратары|en|Respirator|}}<ref>[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23725338 Availability, consistency and evidence-base of policies and guidelines on the use of mask and respirator to protect hospital health care workers: a global analysis]</ref><ref name="Учебник-1999">{{кніга|аўтар=Linda Rosenstock et al|загаловак=TB Respiratory Protection Program In Health Care Facilities - Administrator's Guide|спасылка=https://www.cdc.gov/niosh/docs/99-143/|месца=Cincinnati, Ohio|выдавецтва=National Institute for Occupational Safety and Health|год=1999|серыя=DHHS (NIOSH) Publication No. 99-143|старонак=120}} '''Пераклад''': Інструкцыя па ўжыванні рэспіратараў у медустановах для прафілактыкі туберкулёзу [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:TБ_Руководство_NIOSH.pdf PDF] [https://ru.wikibooks.org/wiki/Профилактика_туберкулёза_в_медучреждениях Wiki]</ref><ref name="Janssen-2013">{{артыкул|аўтар=L. Janssen, H. Ettinger et al.|загаловак=The Use of Respirators to Reduce Inhalation of Airborne Biological Agents |спасылка=http://www.tandfonline.com/toc/uoeh20/10/8 |мова=en |аўтар выданя=AIHA & ACGIH |выдане=Journal of Occupational and Environmental Hygiene|выдавецтва=Taylor & Francis |год=2013|том=10|нумар=8|старонкі=D97-D103|issn=1545-9632|doi=10.1080/15459624.2013.799964}}</ref>. На агульную эфектыўнасць аховы таксама можа ўплываць выкананне правіл асабістай гігіены.
 
{{Зноскі}}
 
== Спасылкі ==
{{Commons|Category:}}
 
[[Катэгорыя:Медыцынскае абсталяванне]]