Заходні бераг ракі Іардан: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 4:
'''Заходні бераг ракі Іардан''' ({{lang-ar|الضفة الغربية}}, {{lang-he|יהודה ושומרון}}, ''Іехуда вэ-Шамрон'', «[[Іўдзея]] і [[Самарыя]]» скар. {{lang-he2|יו״ש}}, ці {{lang-he2|הגדה המערבית}} — «Заходні бераг») — рэгіён на [[Блізкі Усход|Блізкім Усходзе]]. Тэрыторыя [[Дзяржавы, якія не маюць выхаду да мора|не мае выхаду да мора]], знаходзіцца недалёка ад [[Міжземнае мора|міжземнаморскага]] ўзбярэжжа [[Заходняя Азія|Заходняй Азіі]], утвараючы вялікую частку [[Палесцінскія тэрыторыі|палесцінскіх тэрыторый]] і часткова прызнанай [[Дзяржава Палесціна|Палесцінскай дзяржавы]]. Заходні бераг мае мяжу (размежаваную [[Іарданска-ізраільскае перамір'е 1949 года|Іарданскім-ізраільскім перамір'ем 1949 года]]) на захад, поўнач і поўдзень з дзяржавай [[Ізраіль]], і на ўсход, праз [[Рака Іардан|раку Іардан]], з [[Іарданія]]й. Заходні бераг ракі Іардан таксама змяшчае значную частку заходняга берага [[Мёртвае мора|Мёртвага мора]].
 
Заходні бераг ракі Іардан, уключаючы [[Усходні Іерусалім]], мае плошчу 5640 км<sup>2</sup> плюс 220 км<sup>2</sup> акваторыю паўночна-заходняй чвэрці Мёртвага мора. Па стане на ліпень 2015 года тэрыторыя мае насельніцтва 2 785 000 палестынцаў, каля 371 000 ізраільскіх пасяленцаў, і яшчэ прыкладна 212 000 яўрэяў ва Усходнім Іерусаліме. У цяперашні час тэрыторыя Заходняга берага падзелена на тры зоны: зона А (17,2% тэрыторыі) знаходзіцца пад поўным кантролем [[ПалестынскаяПалесцінская нацыянальная адміністрацыя|ПалестынскайПалесцінскай нацыянальнай адміністрацыі]] (ПНА), зона В (23,8% тэрыторыі) - пад грамадзянскай кантролем ПНА (грамадзянская ўлада ПНА і адказнасць ПНА за грамадскі парадак), але пад ваенным (ахоўным) кантролем Ізраіля, зона С (59% тэрыторыі) - пад поўным кантролем Ізраіля. У зоне А знаходзяцца гарады [[Горад Віфлеем|Віфлеем]], [[Дженін]], [[Горад Іерыхон|Іерыхон]], Калькілія, [[Наблус]], [[Горад Рамала|Рамала]], [[Сальфіт]], [[Тубас]], [[Тулькарм]], 80% тэрыторыі [[Горад Хеўрон|Хэўрона]] і іншыя.
 
[[План ААН па падзелу Палесціны|Планам ААН па падзелу Палесціны]] большая частка тэрыторыі Заходняга берага прызначалася для арабскай палесцінскай дзяржавы<ref>[http://daccess-dds-ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/040/42/IMG/NR004042.pdf?OpenElement План ААН па падзелу Палесціны. 1947 год.]</ref>. У ходзе [[Араба-ізраільская вайна, 1947—1949|Араба-ізраільскай вайны 1947-1949 гадоў]] [[Іудзея]] і [[Самарыя]] былі занятыя і ў аднабаковым парадку анэксаваныя [[Трансіарданія]]й ([[Іарданія]]й пасля іх анэксіі) у [[1950]] годзе, якая дала ім назву «Заходні бераг», каб адрозніць яго ад усходняга берага, які быў асноўнай тэрыторыяй да вайны. Арабскім жыхарам Заходняга берага Іарданія падала сваё грамадзянства, а яўрэйскія жыхары з захопленай Трансіарданіі тэрыторыі збеглі або былі выгнаныя ў Ізраіль. У ходзе [[Шасцідзённая вайна|Шасцідзённай вайны 1967 года]] тэрыторыя Заходняга берага была занята Ізраілем. З [[1995]] года, пасля падпісання другога пагаднення ў Осла паміж Ізраілем і Арганізацыяй вызвалення Палесціны (АВП), часткі Заходняга берага кантралююцца Палестынскай нацыянальнай адміністрацыяй (ПНА), створанай у выніку гэтых пагадненняў.