Бітва пад Оршай (карціна)

	Ганс Крэль
	Бітва пад Оршай. 1520—1534
Матэрыял	тэмпера і oak panel[d]
Тэхніка	алей на дошцы
Памеры	165 × 260 см
	Нацыянальны музей, Варшава
	(інв. MP 2475 MWN)
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

«Бі́тва пад О́ршай» — батальны твор, прысвечаны бітве 8 верасня 1514 паміж літоўска-польскім і маскоўскім войскамі. Час стварэння — паміж 1520 і 1534 годамі.

Аўтар

Ананімнага майстра «Бітвы пад Оршай» лічаць адным з надворных мастакоў-картографаў, а ўлічваючы тэхніку твора, аўтар быў з кола Лукаса Кранаха Старэйшага. Падрабязнасць у аднаўленні дэталей паказвае на непасрэднага ўдзельніка бітвы. На карціне знаходзіцца аўтапартрэт мастака — ён прадстаўлены няўзброенай постаццю ў нямецкім строі, якая сядзіць на пяньку на беразе Дняпра, назіраючы за ходам бітвы і адначасова кадруючы пальцамі відарыс будучага твора. У экспазіцыі Нацыянальнага музея ў Варшаве твор прыпісаны нямецкаму мастаку Гансу Крэлю.

Апісанне

Карціна паказвае з вышыні птушынага палёту розныя этапы бітвы, пра што сведчаць адныя і тыя ж постаці, што з'яўляюцца ў розных месцах — сам гетман Канстанцін Астрожскі прадстаўлены тройчы. Дэталі ўзбраення і адзення, а таксама партрэты камандзіраў адлюстраваныя рэалістычна і з вялікай дакладанасцю — паказаныя, напрыклад, такія сцэны, як выліванне вады са зброі пасля пераправы. Некаторыя сцэны мяжуюць з гратэскам, іншыя падкрэсліваюць жорсткасць бітвы.

Карціна захавалася не цалкам. Уважлівы аналіз паказаў, што яна была вышэйшая і заканчвалася лініяй гарызонту. Парушаная сіметрыя сведчыць пра тое, што было адрэзана 1/5 па шырыні з левага боку. Дзве калоны цяжкай пяхоты, што складалі цэнтр выявы, цяпер знаходзяцца ля левага яе края.

Твор быў створаны па заказу караля ў прапагандысцкіх мэтах, хоць сама бітва не прынесла вялікіх стратэгічных выгад. Гледачы на карціне бачаць прыгожа прадстаўленыя шэрагі літоўскага войска, а маскоўскае войска прадстаўленае неарганізаваным людскім натоўпам.

Літаратура

Malarstwo Polskie (польск.) / red. Janusz Fogler. — Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1997.
National Museum in Warsaw (польск.). — Warsaw: Arkady, 1990. — ISBN 83-213-3308-7.
Bitwa pod Orszą(польск.) // Rzeczpospolita. — Warszawa: 25 сакавіка 2006. — № 4/20.
Zdzisław Żygulski. Polska. Broń wodzów i żołnierzy (польск.). — Kraków, 1998.

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Бітва пад Оршай (карціна)

↑ ^а ^б http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/docmetadata?id=22739
↑ ^а ^б https://cyfrowe.mnw.art.pl/en/catalog/517554 Праверана 23 мая 2021.

[_fd51c2614f8ac50c-1] а ^б http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/docmetadata?id=22739

[_4dbbf748020699ea-2] а ^б https://cyfrowe.mnw.art.pl/en/catalog/517554 Праверана 23 мая 2021.

[2]

[1]