Самасёлы
Самасёлы зоны адчужэння (самапасяленцы, вяртанцы) — зборная назва для цывільнага насельніцтва Чарнобыльскай зоны адчужэння, групы людзей, якія вярнуліся на месцы ранейшага пражывання пасля Чарнобыльскай катастрофы.
| «закрытыя» зоны (больш pf 40 Кы/км²) | |
| зоны пастаяннага кантролю (15—40 Кы/км²) | |
| зоны пэрыядычнага кантролю (5—15 Кы/км²) | |
| 1—5 Кы/км² |
Назва правіць
Самасёламі гэтых людзей упершыню пачалі называць журналісты яшчэ з 1980-х гг[1]. Навукоўцы, удзельнікі гісторыка-этнаграфічных экспэдыцый у зону адчужэння, сярод якіх была паэтка Ліна Кастэнка, лічаць такую назву некарэктнай:
|
Я адразу хацела б папрасіць, каб тых людзей ніхто не называў самасёламі: гэта абразліва, гэта ж іхняя бацькаўшчына. Яны выраслі там і працягваюць жыць пасля аварыі ў сваіх родных будынках — хай забытыя Богам і дзяржавай[2] | 
|
Яны называюць гэтых людзей «вяртанцамі» (укр.: повертанці).
Колькасць самасёлаў правіць
Нягледзячы на існае заканадаўчае абмежаванне пражывання цывільнага насельніцтва ў зоне адчужэння, усё ж такі значная колькасць эвакуяванага насельніцтва вярнулася да сваіх мясцін пасля высялення 1986 года.
Паводле розных крыніц, агульная колькасць насельніцтва, што вярнулася ў зону адчужэння ў 1986 годзе складае каля 1200 чалавек (са ста тысяч эвакуяваных). Станам на пачатак 2007 года іхняя колькасць складала 314 чалавек.
Колькасць пражываючых у зоне адчужэння, пачынаючы з 1987 года, мае наступную тэндэнцыю:
| 1987 | 1992 | 1995 | 1998 | 1999 | 2001 | 2005 | 2007 |
| больш за 1200 асоб | каля 1000 асоб | 820 асоб | 750 асоб | 612 асоб | 487 асоб | 328 асоб | 314 асоб |
Самасёлы пражываюць не кампактна ў адным сяле альбо горадзе, а з'ўляюцца расселенымі па 11 населеных пунктах зоны адчужэння. Пераважна гэта людзі сталага веку. Сярэдні ўзрост самасёлаў складае 63 гады. Асноўнай прычынай скарачэння колькасці самасёлаў у чарнобыльскай зоне з'яўляецца іх стары ўзрост.