Удзельнік:Хомелка/Беларускія НП/Буда-Кашалёўскі раён

На юго-востоке Гомельскай вобласці Беларусі, на левабярэжжы р. Дняпро. Утвораны 17.7.1924 г. 3 ліквідаванага 17.7.1962 г. Уваравіцкага района перададзены ў Буда-Кашалёўскі район Бярвёнаўскі, Блюдніцкі, Глазаўскі, Івальскі, Калінінскі, Крыўскі, Ліпскі, Смычкаўскі, Акцябрскі, Чабатовіцкі с/с і г.п. Уваравічы. 269 сельскіх населеных пунктаў. Адм. цэнтр г. Буда-Кошелёво. Плошча 1604 км2, насельніцтва 40,9 тыс. чал. (2004 г.). У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля катастрофы на Чарнобыльскай АЭС на працягу 1991— 97 гг. пераселены ў чыстыя мясціны жыхары 23 населеных пунктаў (312 сямей, 569 чал.). Сярэдняя шчыльнасць 46 чал. на 1 км2. Гар. насельніцтва складае 16%. Падзяляецца на 19 с/с, 1 гарадскі посёлок (Уваравічы) і 1 горад (Буда-Кошелёво). Мяжуе на Пд з Гомельскім, на У з Веткаўскім і Чачэрскім, на Пн — Рагачоўскім, на 3 — Жлобінскім і Рэчыцкім районамі Гомельскай вобл. Паверхня раўнінная. Пераважаюць вышыні 130—150 м, найвыш. пункт 157,6 м (каля в. Анастасьеўка). Радовішчы: торфу (Кабылянскае, 5,8 млн. т), 3 паклады глін і суглінкаў (6,8 млн. м3). На 3 р. Дняпро з прытокам Чарамха, на У — правыя прытокі р. Сож — Уза з прытокамі Іволька і Хачэмля, Ліпа з прытокамі Гліна і Прудоўка, Чачора з прытокамі Дулепа, Любіча, Глыбокая. Глебы с.-г. угоддзяў дзярнова-падзолістыя, дзярнова-падзолістыя глеяватыя і глеявыя, тарфяна-балотныя. Асушана 14,4 тыс. га балотаў і забалочаных зямель. 20% тэр. займаюць лясы. 12 калгасаў, 15 саўгасаў, эксперыментальная база. Тэр. раёна перасякаюць чыгунка Мінск—Гомель, шаша Доўск-Гомель і аўтадарога Бабруйск—Гомель, 39 агульнаадук. школ, Буда-Кашалёўскі агратэхн. каледж, 11 дашкольных устаноў, 35 публічных библиотек, 40 клубных устаноў, 232 спарт. збудаванні, 7 бальніц, 36 фельдшерско-акушерских пунктов, 132 магазіны і 60 прадпрыемстваў грамадскага харчавання. На тэр. раёна біял. заказнік Буда-Кашалёўскі.

БУДА-КОШЕЛЁВО - горад раённага падпарадкавання, цэнтр Буда-Кашалёўскага района Гомельскай вобл., чыг. станцыя (на лініі Жлобин —Гомель), за 48 км на ПнЗ ад Гомеля, 256 км ад Мінска. На Пд, У і 3 акаймаваны лесам. Аўтадарогамі звязаны з Гомелем, Уваравічамі, Чачэрскам. 9,5 тыс. жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядомы з 1824 г. як в. Буда, у складзе казённага маёнтка, у Кашалёўскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. Дзейнічала карчма. У другой пал. 19 ст. назва набыла сучаснае гучанне, але да нашага часу большасць жителей раёна карыстаюцца старой назвай — Буда. 3 пачаткам будаўніцтва Лібава-Роменскай чыг. вёска хутка расла, па заканчэнні чыгункі ў ліст. 1873 г. пачала дзейнічаць чыг. станцыя III класа, на якой штогод адгружалася каля 90 тыс. пудоў лясных грузаў. Мелася паштова-тэлегр. аддзяленне. 3 1888 г. працавала невял. прадпрыемства па вырабу драўляных дэталей для ткацкіх станкоў. Па перапісу 1897 г. ў Буда-Кошелёво меліся 63 двары, 487 жителей, царк.-прыходская школа, хлебазапасны магазін, вятрак, лаўка, аддзяленне паштовай сувязі, лесапільны з-д, карчма. У 1914 г. пабудавана новае памяшканне нар. вучылішча. На чыг. станцыі ўзводзіліся складскія і інш. гасп. збудаванні, на сельніцтва пас. станцыі ў 1909 г. склала 74 чал. 3 1911 г. пры школе працавала бібліятэка. У сак.—ліст. 1918 г. Буда-Кошелёво акупіравана герм. войскамі. Актыўную барацьбу супраць акупантаў вёў створаны мясц. актывістамі баявы атрад. Вызвалена 30.11.1918 г. 3 9.5.1923 г. да 17.7.1924 г. цэнтр Буда-Кашалёўскай вол. Гомельскай губ. 3 3.3.1924 г. ў складзе БССР. 3 27.7.1924 г. цэнтр Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай, з 27.10.1927 Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. — Гомельскай вобл. У 1925 г. было 194 двары. У 1930 г. арганізаваны калгас «Чырвоная Беларусь». 3 1932 г. працавала МТС. У 1934 г. дзейнічалі шавецкая і кравецкая арцелі, маслазавод, МТС з рамонтнай майстэрайоняй, 4 ветракі і кузня. 3 27.9.1938 г. гарадскі посёлок, 3400 жителей. У тым жа годзе ўзведзены двухпавярховы мураваны будынак сярэдняй школы. У 1939 г. 3,4 тыс. жителей. У пачатку Вял. Айч. вайны быў створаны атрад нар. апалчэння (310 чал., камандзір Давалёў). У сав. тыл была эвакуіравана тэхнікаМТС. Зжн. 1941 г.да 27.11.1943 г. акупіравана ням.-фаш. захопнікамі. У снеж. 1941 г. карнікі загубілі 485 чал. (пахаваны ў магіле ахвяр фашызму за 1,5 км на Пн ад горада). Вызвалена 4-й стралк. дывізіяй (полковник Дз.Дз.Вараб'ёў) і 231-м танк. палком (падпалк. Ф.М.Кавалёў) 48-й арміі пры ўдзеле партызан. У баях за вызваленне Буда-Кошелёво загінуў 31 сав. воін (пахаваны ў брацкіх магілах на паўн.-ўсх. ускраіне і ў скверы па вул. Леніна). За час вайны загінулі 345 жителей. У 1959 г. 4600, у 1969 г. 7200 жителей. 3 31.12.1971 г. горад раённага падпарадкавання. Дзейнічаюць ільнозавод, масласыразавод, хлебазавод, пладова-агароднінны з-д, камбінаты будаўнічых матэрыялаў і быт. абслугоўвання, птушкафабрыка, раённыя аб'яднанні «Сельгастэхнікі» і «Міжкалгасбуда», «Сельгасхіміі», агр.-тэхн. каледж (былы лясны тэхнікум), лясгас, аддз. электрасувязі і паштовай сувязі, аграхімлабараторыя, дом-інтэрнат для псіханеўралаг. хворых, аптэка, санэпідэмстанцыя, 2 сярэднія, муз. і дзіцячая спарт. школы, Дом культуры, раённая і дзіцячая библиотеки, раённая бальніца, дзіцячы сад, 3 дзіцячыя сады-яслі. Вядзецца мясцовае радыёвяшчанне, выдаецца раёная газета « Авангард» (з 1.10.1931 г.). У 1994 г. ўзведзены новы будынак Святамікалаеўскай царквы. Архіт. планіроўка горада складаецца з сеткі злучаных паміж сабой прамалінейных вуліц. На Пд, Пн і ПнУ вуліцы маюць арыентацыю, блізкую да мерыдыянальнай. Чыгунка падзяляе горад на паўн.-зах. і паўд.-ўсх. часткі. Грамадскі цэнтр складаюць цэнтр. плошча і вул. Леніна, дзе размешчаны адм. будынкі, гандл. цэнтр і 2—5-павярховыя жылыя і грамадскія будынкі. Астатняя забудова пераважна драўляная. Радзіма віцэ-адмірала В.П.Дразда (загінуў29.1.1943 г. ў час артабстрэлу на лядовай трасе пад Кранштатам, яго імем названы карабель на Паўн. флоце Расіі, адна з вуліц і пастаўлены помнік у Буда-Кошелёво), доктара гіст. навук, праф. Э.М.Савіцкага, доктара біял. навук Я.Г.Пятрова, Нар. артыста Беларусі Я.Ф.Пятрова, Засл. трэнера БССР кандыдата псіхал. навук Б.М.Зайцава, Заслужанага трэнера Р.Б.Басіна, майстроў спорту М.Р.Буслава і В.М.Жураўлёва, Засл. настаўніка БССР С.П.Зяцікава, паэта Г.Я.Адашкевіча. Адна з вуліц носіць імя Героя Савецкага Саюза Э.В.Лаўрыновіча, актыўнага ўдзельніка партыз. руху на Гомельшчыне (у 1943—46 гг. старшыня Буда-Кашалёўскага райвыканкома, ганаровы грамадзянін горада).

АДЧАЯННЫ — посёлок у Марозавіцкім с/с, за 5 км ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель). На Пд меліярацыйныя каналы, на Пн мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво — Гомель. 3 гаспадаркі, 3 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У пачатку 1930-х г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Паводле перапісу 1959 г. 61 жыхар. У складзе саў¬гаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Забудаваны драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

АКЦЯБР (да 30.12.1961 г. Сталіна) -вёска, цэнтр Акцябрскага с/с, за 22 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 15 км ад чыг. ст. Лазурная (на лініі Жлобин —Гомель), 26 км ад Гомеля, на шашы Доўск—Гомель. На Пн меліярацыйны канал. 335 гаспадарак, 881 жыхар (2004 г). Выяўлены археолагамі курганны могільнік (9 насыпаў, на паўн.-зах. ускраіне) сведчыць аб засяленні тутэйшых месц у далёкай старажытнасці. Сучасная вёска засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1926 г. 6 дворов, 43 жыхары. 3 8.12.1926 г. цэнтр Акцябрскага с/с Уваравіцкага, з 17.4.1962 г. Буда-Кашалёўскага района Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1930 г. арганізаваны калгас «Абуджэнне», працавалі кузня і вятрак. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты загубілі 11 жителей. У баях каля вёскі загінулі 11 воінаў (пахаваны ў брацкай магіле ў цэнтры вёскі), 49 вяскоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 403 жыхары. Цэнтр саўгаса «Краснаакцябрскі». Отделение связи, Дом культуры, библиотека, сярэдняя школа, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ, да якой на У далучаецца шыротная вуліца, на 3 — вуліца амаль мерыдыянальнай арыентацыі (абапал шашы). Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу. У 1987 г. пабудаваны мураваныя дамы на 50 сямей, у якіх размясціліся перасяленцы з месц, забруджаных радыяцыяй пасля Чарнобыльскай катастрофы. У склад Акцябрскага с/с ўваходзілі да 1967 г. пас. Першамайск, да 1969 г. пас. Волкаў, Гром, да 1961 г. пас. Арол, да 1987 г. пас. Луч (не існуюць).

АЛЯКСАНДРАЎКА - вёска ў Гусявіцкім с/с, за 25 км на Пд ад Буда-Кошелёво, 12 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобин —Гомель), 28 км ад Гомеля, на р. Хачэмля (прытокр. Уза). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Уваравічы—Зарэчча. 23 гаспадаркі, 40 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 20 ст., калі перасяленцы з суседніх вёсак заснавалі тут посёлок. У 1926 г. 45 дворов, 277 жителей, у Старагусявіцкім с/с Уваравіцкага, з 17.4.1962 г. Буда-Кашалёўскагарайона Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У1929 г. арганізаваны калгас. 37 вяскоўцаў загінулі на франтах Вял. Айч. вайны. Па перапісу 1959 г. 323 жыхары. У складзе калгаса імя У.ГЛеніна (цэнтр — в. Гусявіца). Планіровачна складаецца з прамалінейнай, амаль мерыдыянальнай вуліцы, да якой на Пд далучаецца другая прамалінейная вуліца. Забудова двухбаковая, няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу. АЛЯКСАНДРАЎКА - вёска ў Рагінскім с/с, за 27 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 73 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 13 гаспадарак, 22 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. У 1909 г. фальварак, 310 дзес. зямлі, 1 двор, 5 жителей, у Мяркулавіцкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1920-я г. ішло актыўнае засяленне былых памешчыцкіх зямель перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1925 г. 18 дворов, у Прыбарскім с/с Гарадзецкага района Бабруйскай акругі. У1930 г. вяскоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну ў вёсцы дзейнічала падпольная група (15 чал.), якую ўзначальваў П.Я.Мацюшкоў. У сак. 1943 г. група склала аснову партыз. атрада на чале з П.Я.Мацюшковым. Па перапісу 1959 г. 152 жыхары. У складзе саўгаса «Рагінь» (цэнтр — в. Рагінь). Планіровачна складаецца з дзвюх кароткіх, паралельных шыротных вуліц, рэдка забудаваных драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

АЛЯКСАНДРАЎКА - посёлок у Шырокаўскім с/с, за 23 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 26 км ад Гомеля, 11 км ад чыг. ст. Лазурная (на лініі Жлобин — Гомель). На 3 меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 11 гаспадарак, 21 жыхар (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 23 двары, 128 жителей, паштовае аддзяленне. У пачатку 1930-х г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 180 жителей. У складзе саўгаса «Камінтэрн» (цэнтр — в. Шырокае). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай, мерыдыянальнай вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

АНДРЭЕЎКА - вёска ў Шырокаўскім с/с, за 25 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 33 км ад Гомеля, на р. Ліпа (прыток р. Сож). На Пд і 3 меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля Чарнобыльскай катастрофы жыхары (29 сямей) пераселены ў чыстыя месцы. Выяўлены археолагамі курганны могільнік (50 насыпаў, за 1,5 км на ПнУ ад вёскі, на левым беразе р. Ліпа, ва ўрочышчы Востраў) сведчыць аб засяленні гэтай тэрыторыі ў далёкай старажытнасці. Сучасная вёска вядома з пачатку 20 ст. У 1909 г. хутар, 105 дзес. зямлі, 1 двор, 7 жителей, у Дудзіцкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У1926 г. 32 двары, 175 жителей, у Чачэрскім районе Гомельскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас. У 1940 г. 45 дворов, 223 жыхары У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 21 двор, 13 вяскоўцаў загінулі на фронце. Уваходзіла ў склад калгаса «Камінтэрн» (цэнтр — в. Шырокае). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, да якой на Пн пад прамым вуглом далучаецца кароткая прамалінейная вуліца. Забудова двухбаковая, няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу.

АНТОНАЎКА — вёска ў Рагінскім с/с, за 23 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 53 км ад Гомеля. На 3 меліярацыйны канал. Побач шаша Доўск—Гомель. 19 гаспадарак, 38 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Мяркулавіцкай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1880 г. 20 дворов, 120 жителей, хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 22 двары, 169 жителей і аднайменны фальварак, млын. У 1909 г. 31 двор, 199 жителей, 165 дзес. зямлі. У 1918 г. адкрыта школа, якая размяшчалася ў наёмнай сял. хаце. У 1930 г. вяскоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 25 жителей. Па перапісу 1959 г. 176 жителей У складзе саўгаса «Дзербічы» (цэнтр — в. Дзербічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ, да якой на Пд пад прамым вуглом далучаецца кароткая прамалінейная вуліца. Забудова драўляная, сядзібнага тыпу. Радзіма аднаго з арганізатараў і кіраўнікоў падп.і партыз. руху на Гомелынчыне ў Вял. Айч. вайну А.М.Дземчанкі (камісар партыз. атрада, затым камандзір Буда-Кашалёўскай партыз. брыгады).

АСАВОК (да 1928 г. Стрэлка) - пасёлак у Старабудскім с/с, за 20 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин -Гомель), 47 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Жлобін—Гомель. 17 гаспадарак, 30 жителей (2004 г.). Выяўленае археолагамі паселішча канца 2-га — пачатку 1-га тыс. да н.э. (0,5 км на Пн ад пасёлка, на правым беразе р. Ваўчыца) сведчыць аб засяленні гэтай тэрыторыі ў глыбокай старажытнасці. Сучасны посёлок засн. ў другой палове 19 ст. Па перапісу 1897 г. хутар, 2 двары, 12 жителей. У 1909 г. 42 дзес. зямлі, у Недайскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1925 г. 3 двары. У Вял. Айч. вайну загінулі 14 пасялкоўцаў. Паперапісу 1959 г. 120жителей. У складзе калгаса «Авангард» (цэнтр — в. Старая Буда). Планіровачна складаецца з прамалінейнай, амаль шыротнай арыентацыі вуліцы, няшчыльна забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

АСОБІНА — вёска ў Камунараўскім с/с, за 18 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 5 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобин —Гомель), 22 км ад Гомеля, на шашы Доўск— Гомель, на Пн меліярацыйны канал. 61 гаспадарка, 131 жыхар (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Рудзянецкай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. Па перапісу 1897 г. 61 двор, 604 жыхары, хлебазапасны магазін, вятрак. У 1909 г. 96 дворов, 653 жыхары, 1090 дзес. зямлі, млын. У 1926 г. дзейнічалі паштовае аддз., школа. 3 8.12.1926 г. да 30.12.1927 г. цэнтр Асобінскага с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. 37 яўрэйскіх сямей з Уваравіч перасяліліся ва ўрочышча Асобіна, дзе для іх было выдзелена 305 га зямлі. У 1930 г. арганізаваны калгас «Бранявік», працавалі арцель па здабычы торфу і вятрак. У 1940 г. 110 дворов. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 12 дворов. У баях каля вёскі загінулі 8 сав. воінаў (пахаваны ў брацкай магіле на могілках). На фронце загінулі 36 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 466 жителей. Цэнтр міжгаспадарчага аб'яднання «Асобіна». Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ (па абодва бакі шашы), да цэнтра якой далучаецца з У крыху выгнутая вуліца. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу. Радзіма доктара біял. навук, праф. Л.П.Смаляка. Побач размешчана радовішча суглінкаў (распрацоўваецца малым прадпрыемствам «Макаўе»).

БАГАМОЛАЎКА - посёлок у Крыўскім с/с, за 15 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 34 км ад Гомеля. На Гін пачынаецца р. Івалька (прыток р. Уза). Побач аўтадарога Жлобін—Гомель. 9 гаспадарак, 11 жителей (2004 г.). Засн. ў другой палове 19 ст. як хутар у Чабатовіцкай воласці Гомельскага павета Магілёўскай губ. Па перапісу 1897 г. 2 двары, 28 жителей. У 1926 г. 10 дворов, 72 жыхары, паштовае аддз. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 46 жителей. У складзе калгаса імя В.І.Чапаева (цэнтр — в. Крыўск). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

БАДЗЁРЫ — посёлок у Марозавіцкім с/с, за 5 км на ПдУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на ліні Жлобин —Гомель), 44 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Буда-Кошелёво— Уваравічы. 35 гаспадарак, 79 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1931 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 77 жителей. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ. Забудова драўляная, сядзібнага тыпу.

БАЕЦ — посёлок у Старабудскім с/с, за 18 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 40 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Жлобін—Гомель. 34 гаспадаркі, 67 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну загінулі 15 пасялкоўцаў. Па перапісу 1959 г. 98 жителей. У складзе калгаса «Авангард» (цэнтр — в. Старая Буда). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

БАЛДУІ — посёлок у Дуравіцкім с/с, за 3 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин — Гбмель), 49 км ад Гомеля, на Пд мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге, якія ідуць ад Буда-Кошелёво, 8 гаспадарак, 17 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. на былых памешчыцкіх землях. У 1926 г. хутар, 1 двор, 5 жителей. Па перапісу 1959 г. 67 жителей. У складзе саўгаса «Дуравіцкі» (цэнтр — в. Дуравічы). Планіровачна складаецца з кароткай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

БАРАВОЕ ЛЯДА - посёлок у Кашалёўскім с/с, за 1 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 47 км ад Гомеля. На 3 меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па аўтадарогах, якія адыходзяць ад Буда-Кошелёво, 139 гаспадарак, 361 жыхар (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 34 жыхары. У складзе саўгаса імя П.Я.Галавачова (цэнтр — в. Кашалёў). Забудова драўляная, сядзібнага тыпу.

БАРКІ — посёлок у Забалоцкім с/с, за 12 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 35 км ад Гомеля. На Пд мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля Чарнобыльскай катастрофы жыхары (12 сямей) пераселены ў чыстыя месцы. Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 10 дворов, 51 жыхар, у Чачэрскім районе Гомельскай акругі. У 1931 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 76жителей. Уваходзіў у склад калгаса «Іскра» (цэнтр — в. Забалоцце). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай мерыдыянальнай вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

БАРКІ — посёлок ва Узаўскім с/с, за 26 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 24 км ад Гомеля, 4 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобин —Гомель). На Пн і Пд меліярацыйныя каналы, злучаныя з р. Уза (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Уваравічы—Буда-Кошелёво. 1 гаспадарка, 1 жыхар (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 43 двары, 226 жителей, паштовае аддзяленне. У 1929 г. арганізаваны калгас. Паперапісу 1959 г. 160 жителей. У складзе саўгаса «Праўда» (цэнтр — в. Уза). Забудова драўляная, сядзібнага тыпу.

БАРОК — посёлок у Старабудскім с/с, за 16 км на 3 ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 52 км ад Гомеля. На 3 мяжуе з лесам. Побач аўтадарога, якая звязвае посёлок з Буда-Кошелёвом. 11 гаспадарак, 17 жителей (2004 г.).. Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1925 г. 19 дворов, у Недайскім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну ў вёсцы ў 1943 г. базіраваліся партызаны 1-й Буда-Кашалёўскай брыгады. 16 пасялкоўцаў загінулі ў вайну. Па перапісу 1959 г. 70 жителей. У складзе калгаса «Авангард» (цэнтр — в. Старая Буда). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі. Забудова драўляная, сядзібнага тыпу.

БАЦУНЬ — вёска ў Крыўскім с/с, за 25 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин — Гомель), 31 км ад ГомелягНа Пд пяць невялікіх вадаёмаў. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 230 гаспадарак, 490 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 15 ст. Сяло Бацуні пад 1503 г. пазначана ў перапісцы аб пагранічных спрэчках паміж ВКЛ і Маскоўскай дзяржавай. У сяле былі 3 дымы, 2 службы. Упамінаецца як в. Буцінічы ў матэрыялах 1526—27 гг. У 40-х г. 17 ст. па інвентары Гомельскага староства в. Бацуны, 3 дымы, 2 службы, 3 валы, 3 кані. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772) у складзе Рас. імперыі. У1773 г. цэнтр староства, у якое ўваходзілі 2 вёскі (240 жителей мужчынскага полу), належала Халецкім. У 1861 г. адбываліся хваляванні сялян у сувязі з прыцясненнямі з боку памешчыка, якія падаўляліся ваеннай сілай і судовымі пакараннямі. У 1872 г. адкрыта школа. Гаспадар аднаго фальварка меў у 1877 г. 280 дзес, другога — 623 дзес. зямлі. Па перапісу 1897 г. 75 дворов, 612 жителей, хлебазапасны магазін і фальварак (4 двары, 21 жыхар). У 1909 г. 103 двары,^834 жыхары, 1081 дзес. зямлі, школа, млын, у Чабатовіцкай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. 3 8.12.1926 г. да 16.7.1954 г. цэнтр Бацуньскага с/с Уваравіцкага, з 17.4.1962 г. — Буда-Кашалёўскага района Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. Дзейнічалі пачатковая школа, аддз. спажывецкай кааперацыі, с.-г. крэдытнае таварыства, паравы млын. У 1930 г. арганізаваны калгас «Чырвоны шлях», працавалі кузня і вятрак. У 1940 г. 235 дворов, 882 жыхары. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 17 дворов і загубілі 5 жителей. Нафрантах Вял. Айч. вайны загінуў 121 вясковец, памяць аб якіх ушаноўвае скульптура воіна, пастаўленая ў 1968 г. каля будынка праўлення калгаса. Па перапісу 1959 г. 873 жыхары. У 1969 г. ў вёску перасяліліся жыхары суседняга пас. Пашкоўскі. Цэнтр калгаса «Чырвоны шлях». Размешчаны швейная майстэрня, сярэдняя школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, отделение связи, магазін. Планіровачна складаецца з двух прамалінейных, паралельных вуліц, арыентаваных з ПдУ на ПнЗ. На У ад іх праходзіць такой жа арыентацыі крывалінейная, крыху выгнутая шыротная вуліца, да якой з Пд далучаецца кароткая вуліца. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнагатыпу. У1986 г. пабудаваны мураваныя дамы на 50 сямей, у якіх размясціліся перасяленцы з месц, забруджаных радыяцыяй пасля Чарнобыльскай катастрофы. Радзіма Засл. настаўніка Беларусі Н.С.Пашэвіча.

БАЯВЫ — посёлок у Акцябрскім с/с, за 11 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 36 км ад Гомеля. На У мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля Чарнобыльскай катастрофы жыхары (19 сямей) пераседены ў чыстыя месцы. Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 20 дворов, 106 жителей. У 1931 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну загінулі 14 пасялкоўцаў. Паперапісу 1959 г. 155 жителей. Уваходзіў у склад саўгаса «Краснаакцябрскі» (цэнтр — в. Акцябр). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай мерыдыянальнай вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

БЕРАЗІНА — посёлок у Марозавіцкім с/с, чыг. ст. Бушаўка (на лініі Жлобин —Гомель), за 3 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 46 км ад Гомеля. На У і Пн мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Уваравічы. 45 гаспадарак, 76 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1931 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 212 жителей. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з амаль пра¬малінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

БЕРАЗОЎКА - посёлок у Марозавіцкім с/с, за 7 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 43 км ад Гомеля. На У, Пн і 3 меліярацыйныя каналы, на Пд р. Уза (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 11 гаспадарак, 12 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 11 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 130 жителей. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Радзіма Героя Сацыялістычнай Працы Н.В.Кастравай. Паблізу паклады жалезняка.

БЕРАСТОЎКА - посёлок у Марозавіцкім с/с, за 8 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская, 46 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 16 гаспадарак, 22 жыхары (2004 г.). Засн. ў 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак гіа былых памешчыцкіх землях. У 1931 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 127 жителей. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в" Марозавічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы амаль мерыдыянальнай арыентацыі, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

БЛЮДНІЦА - вёска ў Камунараўскім с/с, за 19 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 24 км ад чыг. ст. Ціханавічы на лініі Жлобин —Гомель, на р. Журбіна (прыток р. Уза). Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 37 гаспадарак, 53 жыхары (2004 г.). Выяўленыя археолагамі курганны могільнік (10 насыпаў, 0,2 км на ПдЗ ад вёскі, на могілках) і курган (0,3 км на Пн ад вёскі) сведчаць аб засяленні гэтай тэр. у далёкай старажытнасці. Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Рудзянецкай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. 3 1884 г. дзейнічаў хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 104 двары, 725 жителей, школа граматы, хлебазапасны магазін, 2 ветракі. У вясковай школе ў 1905 г. навучаліся 66 хлопчыкаў і 12 дзяўчынак. У 1909 г. 136 дворов, 901 жыхар, 1304 дзес. зямлі, школа, млын. У 1926 г. 171 двор, отделение связи, лаўка, школа. 3 8.12.1926 г. да 28.6.1973 г. цэнтр Блюдніцкага с/с Уваравіцкага, з 17.4.1962 г. Буда-Кашалёўскага района Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1929 г. арганізаваны калгас. У 1940 г. 326 жыхар. У Вял. Айч. вайну акупанты спалілі 12 дворов. 37 вяскоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 255 жителей. У складзе міжгаспадарчага прадпрыемства «Асобіна» (цэнтр — пас. Камунар). Пачатковая школа, клуб, библиотека. Планіровачна складаецца з прамалінейнай, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

БРОДЫ — вёска ў Дуравіцкім с/с, за 8 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин — Гомель), 42 м ад Гомеля. Праз вёску праходзіць меліярацыйны канал, злучаны з р. Ліпа (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе і далей па шашы Доўск—Гомель. 41 гаспадарка, 85 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1931 г. арганізаваны калгас «Чырвоны прамень», працавала кузня. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 26 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 229 жителей. У складзе саўгаса «Дуравіцкі» (цэнтр — в. Дуравічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, да якой на Пд далучаецца з 3 кароткая прамалінейная вуліца. Забудова драўляная, сядзібнага тыпу.

БРОННІЦА — вёска ў Ліпініцкім с/с, за 12 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 60 км ад Гомеля, на р. Гліна (прыток р. Ліпа). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск—Буда-Кошелёво. 75 гаспадарак. 214 жителей (2004 г.). Выяўлены археолагамі курганны могільнік (4 насыпы, за 2 км на У ад вёскі) сведчыць аб засяленні гэтай тэр. ў далёкай старажытнасці. Па пісьмовых крыніцах вядома з 18 ст. як вёска ў Рагачоўскім павеце Магілёўскай губ. У 1799 г. 15 гаспадарак, 5 з якіх займаліся пчалярствам. Гаспадар фальварка, што быў побач, валодаў у 1862 г. 5351 дзес. зямлі, вадзяным млынам, сукнавальняй і 4 корчмамі. Як значны населены пункт упамінаецца ў «Географо-статнстнческом словаре Росснйской нмпернн». У 1876 г. 29 дворов. Па перапісу 1897 г. 52 двары, 403 жыхары, школа граматы, хлебазапасны магазін, вятрак, у фальварку — 17 жителей. У 1909 г. 62 двары, 473 жыхары, 456 дзес. зямлі, у Кашалёўскай вол. У фальварку 500 дзес. зямлі, 4 двары, 16 жителей. У 1923 г. адкрыта школа, якая размяшчалася ў наёмнай сял. хаце. У 1930 г. арганізаваны калгасы «Перадавік» і «Чырвоны партызан», працавалі 2 кузні. У Вял. Айч. вайну ў 1943 г. ў вёсцы і наваколлі базіраваўся партыз. атрад №108 імя Р.І.Катоўскага. Па перапісу 1959 г. 272 жыхары. У 1969 г. ў вёску перасяліліся жыхары пас. Пад'ясень. У складзе калгаса «Зара» (цэнтр — в. Ліпінічы). Пачатковая школа. Планіровачна складаецца з прамалінейнай шыротнай вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Радзіма Героя Сацыялістычнай Працы М.Я.Ткачовай, Засл. настаўніка А.С.Юркова і бел. пісьменніка А.С.Кейзарава.

БРОСЬКАУ — посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 28 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 46 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 14 гаспадарак, 32 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 91 жыхар. У складзе эксперыментальнай базы «Пянчын» (цэнтр — в. Пянчын). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

БРЫЛЁУ — вёска ў Кашалёўскім с/с, за 3 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 51 км ад Гомеля. На Пд меліярацыйны канал. Побач аўтадарога Чачэрск—Буда-Кошелёво. 49 гаспадарак, 81 жыхар (2004 г.). Па^цсьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Рагачоўскім павеце Магілёўскай губ. Гаспадары фальварка Брылёў мелі ў 1858 г. 213 дзес. зямлі і сад. У 1929 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 22 вяскоўцы. Па перапісу 1959 г. 326 жителей. У складзе саўгаса «Шарыбаўскі» (цэнтр — в. Шарыбаўка). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ. Забудова драўляная, сядзібнагатыпу. Радзіма доктара эканам. навук. С.Д.Бардунова.

БУДА, посёлок у Ліпініцкім с/с, за 12 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин — Гомель), 60 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск—Буда-Кошелёво. 6 гаспадарак, 14 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1925 г. 18 дворов, у Ліпніцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 70 жителей. У складзе калгаса «Зара» (цэнтр — в. Ліпінічы). Драўляная забудова ўздоўж кароткан, прамалшеннан шыротнай вуліцы.

БУДА-ЛЮШАЎСКАЯ - вёска, цэнтр Буда-Люшаўскага с/с, за 19 км на ПнЗ ад Буда-Кошелёво, 8 км ад чыг. ст. Салтанаўка (на лініі Жлобин —Гомель), 67 км ад Гомеля, на р. Ліпа (прыток р. Сож), якая бярэ пачатак непадалёку ад вёскі. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 235 гаспадарак, 625 жителей (2004 г.). Выяўлены археолагамі курганны могільнік (2 насыпы, за 1 км на ПнУ ад вёскі) сведчыць аб засяленні гэтай тэр. ў далёкай старажытнасці. Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 19 ст. Па рэвізіі 1858 г. 24 двары, 202 жыхары, у Рагачоўскім павеце Магілёўскай губ. У 1876 г. 52 двары. У 1894 г. адкрыта школа, якая размяшчалася ў наёмнай сялянскай хаце, а ў 1908 г. для яе збудавана ўласнае памяшканне (у 1907 г. 50 вучняў). Па перапісу 1897 г. 68 дворов, 482 жыхары, хлебазапасны магазін, вятрак, піцейны дом. У1909 г. 71 двор, 597 жьгхароў, 743 дзес. зямлі, млын, у Стара-Руднянскай воласці. У 1925 г. 153 двары. 3 20.8.1924 г. цэнтр Буда-Люшаўскага с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай, з 27.10.1927 г. Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1930 г. арганізаваны калгас «Дыктатура пралетарыяту», працавалі кузня і шавецкая арцель. У 1940 г. 165 дворов, 796 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 63 двары. У баях каля вёскі ў 1941 г. і 1943 г. загінулі 72 воіны (пахаваны ў брацкай магіле каля клуба). На франтах і ў партыз. барацьбе загінулі 190 землякоў, памяць аб якіх увекавечвае скульпт. кампазіцыя (1969 г.). Па перапісу 1959 г. 574 жыхары. Цэнтр калгаса імя У.І.Ульянава. Комбинат бытового обслуживания, сярэдняя школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад, отделение связи, магазін. Планіровачна складаецца з дзвюх паралельных крывалінейных мерыдыянальных вуліц, злучаных прамалінейнай шыротнай вуліцай. Забудавана двухбакова, драўлянымі дамамі сял. сядзіб. У 1986 г. пабудаваны мураваныя дамы на 107 сямей, у якіх размясціліся перасяленцы з месц, забруджаных радыяцыяй пасля Чарнобыльскай катастрофы. Радзіма Засл. артысткі Беларусі В.М.Крыловіч і бел. паэта М.М.Чарняўскага. У склад Буда-Люшаўскага с/с ўваходзілі да 1947 г. пас. Сталіна, да 1964 г. пас. Калініна, да 1969 г. пас. Асінаўка, да 1998 г. пас. Калініна (да 1937 г. імя Бухарына) — не існуюць.

БУРЛАК — вёска ў Дуравіцкім с/с, за 14 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 30 км ад Гомеля. На У і Пн меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 19 гаспадарак, 31 жыхар (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 20 ст. Найбольш актыўнае засяленне вёскі прыпадае на 1920-я г. У 1931 г. арганізаваны калгас «Парыжская камуна», працавала кузня. Па перапісу 1959 г. 254 жыхары. У складзе саўгаса «Дуравіцкі» (цэнтр — в. Дуравічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай шыротнай вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Радзіма Засл. лесавода Беларусі Б.І.Анішчанкі.

БУШАУКА — вёска ў Марозавіцкім с/с, за 4 км на ПдУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 45 км ад Гомеля, на автодороге Буда-Кошелёво—Уваравічы. 69 гаспадарак, 140 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 19 ст. як вёска ў Кашалёўскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1825 г. вёска з карчмой, у складзе казённага маёнтка Кашалёў. У 1847 г. 51 двор і 18 незаселеных участкаў, уласнасць казны. У 1884 г. 103 двары, 545 жителей, 3 ветракі. 3 1886 г. дзейнічаў хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 140 дворов, 798 жителей, царк.-прыходская школа (адкрыта ў 1895 г.), 2 хлебазапасныя магазіны, 3 ветракі, вінная лаўка, карчма. У 1909 г. 868 жителей, 1010 дзес. зямлі, вінная лаўка, млын. У 1925 г. 151 двор. У 1929 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 52 вяскоўцы. Па перапісу 1959 г. 342 жыхары. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Размешчаны отделение связи, сярэдняя школа, фельдшерско-акушерский пункт. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ (па абодва бакі аўтадарогі) і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

БУШАЎКА — посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 24 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 51 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 3 гаспадаркі, 4 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1926 г. 9 дворов, 32 жыхары, ва Уваравіцкім районе Гомельскай акругі. У 1931 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 33 жыхары. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Забудова драўляная, сядзібнага тыпу, уздоўж кароткай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ.

БЯРВЁНАЎКА - вёска ў Чабатовіцкім с/с, за 31 км на ПдЗ ад Буда-Кошелёво, 25 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобин —Гомель), 58 км ад Гомеля, на 3 мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 13 гаспадарак, 35 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як аколіца ў Чабатовіцкай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. Гаспадар фальварка, што быў побач, меў у 1897 г. 1600 дзес. зямлі. У 1883 г. дзейнічаў малітоўны дом. Па перапісу 1897 г. 36 дворов, 226 жителей. 3 30.12.1927 г. да 15.8.1974 г. цэнтр Бярвёнаўскага с/с Уваравіцкага, з 17.4.1962 г. Буда-Кашалёўскага района Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1930 г. арганізаваны калгас. Па перапісу 1959 г. 98 жителей. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 11 вяскоўцаў. У 1969 г. ў вёску перасяліліся жыхары пас. Вялікі Рог. У складзеэксперыментальнай базы «Пянчын» (цэнтр — в. Пянчын). Падсобная гаспадарка Гомельскага з-да станочных вузлоў. Драўляныя дамы сял. сядзіб уздоўж вясковай дарогі. У склад Бярвёнаўскага с/с ўваходзілі да 1963 пас. Чыжаўка, да 1968 пас. Фашчоўка, да 1969 пас. Вялікі (не існуюць).

БЯРОЗАВАЯ РОШЧА - посёлок у Шырокаўскім с/с, за 22 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 30 км ад Гомеля. На У меліярацыйныя каналы, злучаныя з р. Ліпа (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 1 гаспадарка, 2 жыхары (2004 г.). Засн. ў 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 31 жыхар. У складзе саўгаса «Камінтэрн» (цэнтр — в. Шырокае). Драўляная сял. хата каля прасёлачнай дарогі.

ВАРВАРЫНА (да 1928 г. Пастралкі), вёска ў Мікалаеўскім с/с, за 30 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 78 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 17 гаспадарак, 27 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Рагачоўскім павеце Магілёўскай губ. Па рэвізіі 1858 г. 13 дворов, 97 жителей, у складзе маёнтка Самуйлава. Па перапісу 1897 г. 27 дворов, 162 жыхары, хлебазапасны магазін, вятрак. У 1909 г. 245 жителей, 309 дзесяцін зямлі, у Гарадзецкай вол. У 1925 г. 34 двары. У 1929 г. арганізаваны калгас. У Вял. Айч. вайну ў вёсцы ў 1943 г. базіраваліся партызаны 1-й Буда-Кашалёўскай брыгады. У вайну загінулі 57 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 129 жителей. У складзе саўгаса «Шлях Ільіча» (цэнтр — в. Мікалаеўка). Планіровачна складаецца з кароткай, амаль прамалінейнай вуліцы, забудаванай двухбакова, няшчыльна, драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ВАСІЛЬЕЎКА — посёлок у Глазаўскім с/с, за 9 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская, 47 км ад Гомеля. На 3 меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 20 гаспадарак, 25 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 31 двор, 182 жыхары. У 1930 г. арганізаваны калгас «Камунар», працавалі кузня і ваўначоска. Па перапісу 1959 г. 199 жителей. У складзе калгаса «Новае жыццё» (цэнтр — в. Глазаўка). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай, амаль мерыдыянальнай вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ВАСІЛЫІОЛЛЕ - вёска ў Чабатовіцкім с/с, за 8 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 32 км ад Гомеля. На 3 мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 11 гаспадарак, 14 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як посёлок у Чабатовіцкай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. Па перапісу 1897 г. посёлок (5 дворов, 28 жителей) і фальварак (3 двары, 16 жителей). У 1909 г. ў фальварку было 510 дзес. зямлі. У 1926 г. 25 дворов, 158 жителей, ва Уваравіцкім районе Гомельскай акругі. У 1929 г. арганізаваны калгас. 14 вяскоўцаў загінулі на франтах Вял. Айч. вайны. Па перапісу 1959 г. 115 жителей. У 1969 г. ў вёску перасяліліся жыхары пас. Хвашчоўка. У складзе эксперыментальнай базы «Пянчын» (цэнтр — в. Пянчын). Планіровачна складаецца з двух невялікіх участкаў безсістэмнай забудовы драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Радзіма бел. мастака І.М.Цішына.

ВЕТКА — посёлок у Марозавіцкім с/с, за 5 км на ПдУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёуская (на лініі Жлобин —Гомель), 44 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Буда-Кошелёво—Уваравічы. 47 гаспадарак, 86 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1950 г. 147 жителей. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Плані-ровачна складаецца з дугападобнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ВІКТАРЫНСКАЯ РУДНЯ - вёска ў Кашалёўскім с/с, за 7 км на Пн ад раённага цэнтра і чыгуначнай станцыі Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин — Гомель), 55 км ад Гомеля, на р. Гліна (прыток р. Ліпа) і автодороге Чачэрск— Буда-Кошелёво. 21 гаспадарка, 39 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 18 ст. як вёска ў Кашалёўскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1799 г. ва ўласнасці Дарыя-Дзерналовічаў. 3 1846 г. працавала сукнавальня, з 1884 г. — хлебазапасны магазін. У 1896 г. 26 дворов. У 1909 г. вёска Рудня Віктарынская (яна ж Рудня Ліпініцкая), 228 дзес. зямлі, 30 дворов, 237 жителей. Побач быў аднайменны хутар (7 жителей) і фальварак Віктарын, 9282 дзес. зямлі, 3 двары, 36 жителей. У 1925 г. 54 двары, у Ліпініцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1929 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 57 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 132 жыхары. У складзе саўгаса «Шарыбаўскі» (цэнтр — в. Шарыбаўка). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентава¬най з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ВОЛЬНЫ — посёлок у Губіцкім с/с, за 15 км на 3 ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская, 57 км ад Гомеля, на р. Чарамха (прыток р. Дняпро). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 19 гаспадарак, 31 жыхар (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 190 жителей. У складзе калгаса імя Ф.Энгельса (цэнтр — в. Губічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

ВОСАУ — посёлок у Івольскім с/с, за 21 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская, 26 км ад Гомеля, на р. Іволька (прыток р. Уза). Побач аўтадарога Жлобин —Гомель. 18 гаспадарак, 26 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядомы з 19 ст. У 1846 г. ў гэтых месцах памешчык Акушка меў 112 дзес. зямлі. Найболып актыўна забудаваўся посёлок у 1920-х г. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 14 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 102 жыхары. У складзе калгаса імя М.І.Калініна (цэнтр — в. Івольск). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ЦнЗ. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

ВЫДРЫЦА — вёска ў Мікалаеўскім с/с, за 27 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), на р. Дулепа (прыток р. Чачора). У даліне р. Дулепа створана вадасховішча. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 11 гаспадарак, ІЗжителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 19 ст. У 1816 г. слабада, 1 двор. Па рэвізіі 1858 г. 7 дворов, 39 жителей, ва ўладанні памешчыка Сенажэцкага. Па перапісу 1897 г. 14 дворов, 122 жыхары, хлебазапасны магазін, у Мяркулавіцкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1925 г. 26 дворов. У 1929 г. арганізаваны калгас «Зялёны сад», працаваў вятрак. У Вял. Айч. вайну загінулі 40 жителей. Па перапісу 1959 г. 197 жителей. У складзе саўгаса «Шлях Ільіча» (цэнтр — в. Мікалаеўка). Планіровачна складаецца з двюх кароткіх, паралельных мерыдыянальных вуліц, забудаваных драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ВЫСОКАЯ ГРЫВА-посёлокуМарозавіцкім с/с, за 3 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 47 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 13 гаспадарак, 26 жителей (2004 г.). Засн. ў 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1931 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну загінулі 18 пасялксўцаў. Па перапісу 1959 г. 61 жыхар. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова, драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ВЫСОКАЯ ГРЫВА - посёлок ва Уваравіцкім пасялковым Савеце, за 9 км на ПдУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин — Гомель), 43 км ад Гомеля. На Пд і У меліярацыйныя каналы, на 3 і Пн мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Уваравічы. 37 гаспадарак, 57 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 25 дворов, 143 жыхары. У 1929 г. арганізаваны калгас. Па перапісу 1959 г. 244 жыхары. У складзе эксперыментальнай базы «Уваравічы» (цэнтр — в. Уваравічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ і забудаванай двухбакова, няшчыльна, драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ВЯЛІКІ МОХ - посёлок у Кашалёўскім с/с, за 1 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 49 км ад Гомеля. На Пд мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Гомель—Жлобин . 65 гаспадарак, 122 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 150 жителей. У складзе саўгаса імя П.Я.Галавачова (цэнтр — в. Кашалёў). Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

ГАЛАВАЧЫ — вёска ў Мікалаеўскім с/с, за 24 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 72 км ад Гомеля. На Пн р. Чачора (прыток р. Сож). Побач шаша Доўск—Гомель. 19 гаспадарак, 25 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 18 ст. як сяленне ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства. Маёнтак Галавачы аб'ядноўваў у 1765 г. 2 вёскі з 15 гаспадаркамі. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772) у складзе Рас. імперыі. У 1845 г. дзейнічаў піцейныдом.У 1850г. 12дворов НОжителей, уласнасць казны. Па рэвізскіх матэрыялах 1859 г. ва ўладанні Я.Весялоўскай. У 1880 г. 53 двары, 312 жителей, у Мяркулавіцкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. 3 1884 г. дзейнічаў хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 73 двары, 483 жыхары, хлебазапасны магазін. У 1909 г. 93 двары, 555 жителей, 647 дзес. зямлі. У 1930 г. арганізаваны калгас, працавала кузня. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 59 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 323 жыхары. У складзе саўгаса «Чачора» (цэнтр — в. Саўгасная). Планіровачна складаецца з кароткай, крыху выгнутай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу. Радзіма бел. мастака В.Б.Сідоркіна.

ГАЛЫ — вёска ў Патапаўскім с/с, за 11 км на ПнЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 59 км ад Гомеля. На Пд мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым аўтадарогах, якія адыходзяць ад Буда-Кошелёво. 24 гаспадаркі, 35 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як аколіца ў Рагачоўскім павеце Магілёўскай губ. Побач быў аднайменны фальварак, гаспадар якога ў 1866 г. меў 988 дзес. зямлі. У 1868 г. 12 дворов, 194 жыхары. У 1909 г. 19 дворов, 292 дзес. зямлі. У 1929 г. вяскоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 25 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 266 жителей. У складзе гаспадаркі Буда-Кашалёўскага агр.-тэхн. каледжа (цэнтр — г. Буда-Кошелёво). Планіровачна складаецца з кароткай крывалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

ГАРА — посёлок у Губіцкім с/с, за 16 км на 3 ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин — Гомель), 44 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 25 гаспадарак, 46 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найбольш актыўная забудова прыпадае на 1920-я г. У 1930 г. арганізаваны калгас. У 1940 г. 43 двары, 95 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 21 двор, 8 вяскоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 169 жителей. У складзе калгаса імя Ф.Энгельса (цэнтр — в. Губічы). Планіровачна складаецца з кароткай, амаль прамалінейнай вуліцы, блізкай да шыротнай арыентацыі. Забудова няшчыльная, двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

ГАРАДОК — посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 5 км на ПнЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 53 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 6 гаспадарак, 12 жителей (2004 г.). Засн. ў канцы 19 ст. Па перапісу 1897 г. фальварак, 1 двор, 8 жителей, у Чабатовіцкай воласці. У 1909 г. 7 дворов, 42 жыхары, 182 дзес. зямлі, у Недайскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. Памешчык тут меў 929 дзес. зямлі. У 1926 г. 17 дворов, 89 жителей, паштовае аддзяленне. У 1931 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 86 жителей. У складзесаўгаса«Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі вуліцы. Забудавана двухбакова драўлянымі дамамі сядзібнага тыпу. Паблізу ёсць паклады гліны.

ГАРОДЗІШЧА - посёлок у Каша-лёўскім с/с, за 10 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 58 км ад Гомеля. На Пд і У мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск—Буда- Кашалёва. 24 гаспадаркі, 45 жителей (2004 г.). Засн. ў канцы 19 ст. Па перапісу 1897 г. хутар, 1 гаспадарка, 5 жителей у Кашалёўскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. Найболын актыўнае будаўніцтва вялося ў 1920-х г. У 1931 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну ў 1943 г. некаторы час у пасёлку базіраваліся партызаны 1-й Буда-Кашалёўскай брыгады. 18 пасялкоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 159 жителей. У складзе саўгаса «Шарыбаўскі» (цэнтр — в. Шарыбаўка). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі еял. сядзіб.

ГАУЛІ — вёска ў Патапаўскім с/с, за 13 км на ПнЗ ад Буда-Кошелёво, 6 км ад чыг. ст. Забаб'е (на лініі Жлобин —Гомель), 62 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 60 гаспадарак, 160 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. Па рэвізіі 1858 г. 31 двор, 184 жыхары. 3 1884 г. дзейнічаў хлебазапасны магазін. У вьішку пажару 1889 г. згарэлі 54 двары. Па перапісу 1897 г. 62 двары, 512 жителей, царк.-прыходская школа (адкрыта ў 1887 г.), хлебазапасны магазін, 3 ветракі, карчма. У 1909 г. 87 дворов, 627 жителей, 552 дзес. зямлі, у Недайскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1932 г. для вясковай школы пабудавана ўласнае памяшканне. 3 20.8.1924 г. да 21.8.1925 г. цэнтр Гаўлеўскага і з 13.2.1958 г. да 14.12.1961 г. Забабскага с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1930 г. арганізаваны калгас «Ураджай», працавала кузня. У Вял. Айч. вайну на франтах і ў партыз. барацьбе загінулі 600 землякоў, у тым ліку з суседніх вёсак, памяць аб якіх увекавечвае Курган Славы, узведзены ў 1969 г. за 2 км на У ад вёскі. Па перапісу 1959 г. 617 жителей. У 1969 г. ў вёску перасяліліся жыхары пас. Першамайскі. У складзе гаспадаркі Буда-Кашалёўскага агр.-тэхн. каледжа (цэнтр — г. Буда-Кошелёво). Отделение связи, клуб, библиотека, базавая школа, фельдшерско-акушерский пункт. Планіровачна складаецца з амаль прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, да якой з Пн далучаюцца дзве крывалінейныя, злучаныя завулкам вуліцы. Забудова драўляная, двухбаковая, сядзібнага тыпу. Радзіма бел. мастака М.І.Гуршчанкова, Засл. работніка аховы здароўя В.В.Зюзянкова, доктара медыцынскіх навук, праф. М.В.Зязюнкова, доктара эканам. навук В.С.Яцкова і генерал-лейтэнанта М.Ф.Казлова.

ГЕРОЙ — посёлок у Акцябрскім с/с, за 11 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 37 км ад Гомеля. На 3 мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля Чарнобыль¬скай катастрофы жыхары (14 сямей) пераселены ў чыстыя месцы. Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну загінулі 11 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 138 жителей. Уваходзіў у склад саўгаса «Краснаакцябрскі» (цэнтр — в. Акцябр). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Радзіма чл. кар. НАН Беларусі, доктара фізіка-матэмат. навук, праф. А.М.Сердзюкова.

ГЛАЗАЎКА — вёска, цэнтр Глазаўскага с/с, за 12 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 55 км ад Гомеля. На Пд, Пн і 3 меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 251 гаспадарка, 599 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Чабатовіцкай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. Побач быў фальварак, гаспадар якога меў у 1870 г. 1283 дзес. зямлі і піцейны дом. У 1883 г. 112 дворов 743 жыхары, 3 ветракі і млын. 3 1884 г. дзейнічаў хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 168 дворов, 1147 жителей, Пакроўская царква (драўляная), вінная лаўка, карчма. У аднайменным фальварку 4 двары, 27 жителей царква, карчма. Мелася нар. вучылішча (у 1907 г. 75 вучняў). У 1909 г. 192 двары, 1378 жителей, 1236 дзес. зямлі, царква, школа, казённая вінная лаўка, млын. У фальварку — 1387 дзес. зямлі, 34 жыхары. 3 8.12.1926 г. цэнтр Глазаўскага с/с Уваравіцкага, з 17.4.1962 г. Буда-Кашалёўскага района, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. Дзейнічала пачатковая школа. У 1930 г. арганізаваны калгас «Камунар», працаваў вятрак. У Вял. Айч. вайну ў баях за вызваленне вёскі ў ліст. 1943 г. загінулі 13 воінаў (пахаваны ў брацкай магіле за 0,2 км ад будынка праўлення калгаса). На франтах загінулі 218 жителей. Па перапісу 1959 г. 942 жыхары. У 1996 г. збудаваны новы будынак царквы. Цэнтр калгаса «Новае жыццё». Пякарайоня, швейная майстэрня, сярэдняя школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад, ветэрынарны ўчастак, отделение связи, магазін. Планіровачна складаецца з прамалінейнай шыротнай вуліцы, да якой з Пн далучаюцца дзве працяглыя і дзве кароткія вуліцы, з Пд — дзве кароткія вуліцы. Забудова драўляная, двухбаковая, сядзібнага тыпу. У склад Глазаўскага с/с ўваходзілі да 1969 г. пас. Мікольск, да 1976 г. пас. Чыстае, да 1997 г. пас. Клянок (не існуюць). Паблізу ёсць паклады гліны.

ГРЫГАРАУКА — посёлок у Гусявіцкім с/с, за 24 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 9 км ад Гомеля, 9 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобин —Гомель). На 3 меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 16 гаспадарак, 22 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 23 двары, 167 жителей. У 1931 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 28 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 143 жыхары. У складзе калгаса імя УГЛеніна (цэнтр — в. Гусявіца). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ГУБІЦКІ КАРДОН - посёлок у Губіцкім с/с, за 22 км на 3 ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская, 59 км ад Гомеля, на р. Дняпро. На Пд, У і Пн мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин — Гомель. 3 гаспадаркі, 6 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак, на месцы, дзе здаўна дзейнічала невялікая прыстань на р. Дняпро. У 1909 г. 3 двары, 24 жыхары, 50 дзес. зямлі, у Недайскай вол. Рагачоў¬скага павета Магілёўскай губ. У 1925 г. 6 дворов, у Губіцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну 28.6.1943 г. 8 падрыўнікоў партыз. атрада імя В.І.Чапаева пасля выканання задання трапілі на паўд. ускраіне пасёлка на варожую засаду і ў няроўным баі загінулі. На месцы іх гібелі ў 1974 г. пастаўлена стэла. Па перапісу 1959 г. 31 жыхар. У складзе калгаса імя Ф.Энгельса (цэнтр — в. Губічы). Будынкі драўляныя, сядзібнага тыпу, каля нрасёлачнай дарогі.

ГУБІЧЫ — вёска, цэнтр Губіцкага с/с за 20 км на 3 ад Буда-Кошелёво, 8 км ад чыг. ст. Шарыбаўка (на лініі Жлобин —Гомель), 56 км ад Гомеля, на паўн. ускраіне р. Чарэмха (прыток р. Дняпро). Аўтадарога звязвае вёску з Буда-Кошелёво. 281 гаспадарка, 671 жыхар (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 16 ст. як сяленне ў Рэчыцкім павеце Мінскагаваяводства ВКЛ. У1525—27 гг. пазначана ў перапісцы Вялікага князя маскоўскага Васіля III і Вялікага князя ВКЛ і караля Польскага Жыгімонта I аб памежных міждзяржаўных спрэчках. У 1560 г. 3 дымы. У 1640-х г. па інвентару Гомельскага староства сяло, 15 дымоў, 4 службы, 12 валоў, 4 кані, 2 пустаўшчызны — Іванаўская і Захарынская. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі. У 1838 г. 44 двары. Па рэвізскіх матэрыялах 1858 г. 73 двары, 388 жителей ва ўладанні памешчыкаў Чышчыцаў і Маеўскіх. Дзейнічалі вінакурня, сукнавальня, пазней пачаў працаваць хлебазапасны магазін. У 1895 г. адкрыта школа граматы. Па перапісу 1897 г. 124 двары, 875 жителей, хлебазапасны магазін, 3 ветракі, карчма. У 1909 г. 141 двор, 1004 жыхары, 1162 дзес. зямлі, млын, у Недайскай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. У 1924 г. адкрыта 4-гадовая школа, якая размяшчалася ў наёмнай сял. хаце. 3 20.8.1924 г. цэнтр Губіцкага с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай, з 27.10.1927 г. да 26.7.1930 г. Гомельскай акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1925 г. 225 дворов. У 1929 г. арганізаваны калгасы імя М.І.Калініна і імя Л.Б.Красіна, працавалі смолзавод, кузня, ваўначоска, 4 ветракі. У сав.-фінскую вайну 1939—40 гг. загінулі 3 вяскоўцы. У Вял. Айч. вайну 17.8.1941 г. пры прарыве каля вёскі варожага акружэння часці 154-й стралк. дывізіі разграмілі штаб 134-й ням. пяхотнай дывізіі і захапілі каштоўныя дакументы. У ліст. 1942 г. ням. акупанты спалілі 113 дворов і загубілі 9 жителей. 2.3Л943 г. партызаны разграмілі гарнізон, які акупанты стварылі ў вёсцы. Каля вёскі загінулі 74 сав. воіны, сярод якіх воіны 96-й стралк. дывізіі 56-га стралк. корпуса, якія ўдзельнічалі ў вызваленні вёскі, і 11 гіартызан (пахаваны ў брацкай магіле на зах. ускраіне). 153 вяскоўцы загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 625 жителей. Цэнтр калгаса імя Ф.Энгельса. Базавая школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад, магазін, отделение связи, Дом рамёстваў. Планіровачна складаецца з працяглай, крыху выгнутай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ і перакрыжаванай на У працяглай выгнутай вуліцай. 3 Пд да галоўнай далучаюцца дзве кароткія прамалінейныя вуліцы. Забудова двухбаковая, пераважна драўляная, сядзібнага тыпу. 3 1986 г. ўзведзены мураваныя дамы на 139 кватэр, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля Чарнобыльскай катастрофы. У склад Губіцкага с/с ўваходзілі да 1930 г. пас. Дубенск, да 1964 г. пас. Падлессе (да 1929 г. пас. Пяціхатка) — не існуюць.

ДАЛІНА — посёлок у Старабудскім с/с, за 24 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 46 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 20 гаспадарак, 36 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1932 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 125 жителей. У складзе калгаса «Авангард» (цэнтр — в. Старая Буда). Планіровачна складаецца з прамалінейнай кароткай шыротнай вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ДЗЕДАЎ КУРГАН - посёлок у Патапаўскім с/с, за 16 км на ПнЗ ад Буда-Кошелёво, 7 км ад чыг. ст. Забаб'е (на лініі Жлобін—Гомель), 64 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 1 гаспадарка, 1 жыхар (2004 г.). Засн. ў канцы 19 ст. Па перапісу 1897 г. фальварак, 2 двары, 23 жыхары. У 1909 г. 4 двары, 15 жителей, 360 дзес. зямлі, у Недайскай воласці Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1920-х г. вялася актыўная забудова пасёлка. У 1930 г. арганізаваны калгас «Шлях сацыялізма», працавала кузня. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 22 пасялкоўцы. Па перапісу 1959 г. 65 жителей. У складзе гаспадаркі Буда-Кашалёўскага агр.-тэхн. каледжа (цэнтр — г. Буда-Кошелёво). Забудова драўляная, сядзібнага тыпу.

ДЗЕМІДОЎКА — посёлок у Марозавіцкім с/с, за 4 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Уваравічы. 25 гаспадарак, 37 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч вайны загінулі 15 пасялкоўцаў. Па перапісу 1959 г. 216 жителей. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ДЗЕРБІЧЫ — вёска ў Рагінскім с/с, за 2 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 57 км ад Гомеля. Побач шаша Доўск—Гомель. 208 гаспадарак, 604 жыхары (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 16 ст. як сяленне ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства ВКЛ. Праз вёску праходзіў тракт Рагачоў—Гомель. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі. Па рэвізіі 1816 г. 12 дворов, 91 жыхар, у Рагачоўскім павеце Магілёўскай губ. Побач быў маёнтак памешчыцы Сасноўскай. Значна пашырыліся сувязі вёскі з іншымі сяленнямі пасля ўводу ў эксплуатацыю ў 1850 г. шашы Доўск—Гомель. 3 1878 г. працавала крупарушка. Гаспадар фальварка валодаў у 1870 г. 273 дзес. зямлі, памешчык Шаціла меў у 1884 г. 141 дзес. зямлі. У 1893 г. адкрыта царк.-прыходская школа, для якой у тым жа годзе ўзведзены будынак. Па перапісу 1897 г. вёска (44 двары, 408 жителей, школа, хлебазапасны магазін, вінная лаўка), і 4 фальваркі (6 дворов, 38 жителей). У 1909 г. 48 дворов, 367 дзес. зямлі, у Мяркулавіцкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1925 г. вёска (59 дворов), посёлок (12 дворов) і хутар (7 дворов), у Рагінскім с/с, Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1929 г. арганізаваны калгас «Пралетарый», працавала кузня. У Вял. Айч. вайну 127 вяскоўцаў — воінаў і партызан — загінулі ў баях супраць акупантаў. Памяць аб абаронцах Радзімы ўвекавечвае пастаўленая ў 1966 г. каля школы скульпт. кампазіцыя. Па перапісу 1959 г. 626 жителей. Цэнтр саўгаса «Дзербічы». Сярэдня школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад, отделение связи, магазін. 3 1962 г. дзейнічае гідралагічны пост. Планіровачна складаецца з дугападобнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ, да якой на У далучаецца прамалінейная шыротная вуліца, а на 3 — прамалінейная мерыдыянальная вуліца з завулкам. Забудова пераважна драўляная, сядзібнага тыпу. У 1987 г. пабудаваны мураваныя дамы на 50 кватэр, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля Чарнобыльскай катастрофы.

ДЗЁМІНА — посёлок у Патапаўскім с/с, за 11 км на ПнЗ ад Буда-Кошелёво, 59 км ад Гомеля, 2 км ад чыг. ст. Шарыбаўка (на лініі Жлобін—Гомель). На У мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 8 гаспадарак, 9 жителей (2004 г.). Засн. ў канцы 19 ст. Па перапісу 1897 г. хутар, 1 двор, 10 жителей, у Недайскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. Актыўная забудова пасёлка прыпадае на 1920-я г. У1925 г. 12 дворов. У1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 75 жителей. У складзе гаспадаркі Буда-Кашалёўскага агр.-тэхн. каледжа (цэнтр — г. Буда-Кошелёво). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ДЗІКАВА — посёлок у Глазаўскім с/с, за 11 км на 3 ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 50 км ад Гомеля. На Пн меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па автодороге Губічы—Буда-Кошелёво. 15 гаспадарак, 24 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памеш чыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 156 жителей. У складзе калгаса «Новае жыццё» (цэнтр — в. Глазаўка). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ДОБРАЯ НАДЗЕЯ - посёлок у Крыўскім с/с, за 17 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель). Побач аўтадарога Чабатовічы—Уваравічы. 2 гаспадаркі, 3 жыхары (2004 г.). Засн. ў 19 ст. як памешчыцкі маёнтак. У 1846 г. 2 фальваркі, гаспадар аднаго з якіх меў 891 дзес, другога — 149 дзес. зямлі. У1857 г. засн. мылаварня (5 рабочых). Па перапісу 1897 г. 8 дворов, 33 жыхары, невялікая фанерная фабрыка, у Чабатовіцкай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. У 1926 г. 9 дворов, 73 жыхары, ва Уваравіцкім районе Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 31 жыхар. У складзе калгаса «Чырвоны шлях» (цэнтр — в. Бацунь). Забудова драўляная, сядзібнага тыпу.

ДУБАВІЦА — вёска ў Дуравіцкім с/с, за 14 км на ПдУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 25 км ад Гомеля. На Пд меліярацыйны канал, паміж вуліцамі невялікі вадаём, на У — урочышча Лосева. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 29 гаспадарак, 43 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 29 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 309 жителей. У складзе саўгаса «Дуравіцкі» (цэнтр — в. Дуравічы). Планіровачна складаецца з двух прамалінейных вуліц, арыентаваных з ПдУ на ПнЗ і злучаных завулкамі на Пн і Пд. Забудова драўляная, няшчыльная, сядзібнага тыпу.

ДУБРАЎКА — посёлок у Патапаўскім с/с, за 9 км на ПнЗ ад Буда-Кошелёво, 55 км ад Гомеля, 5 км ад чыг. ст. Шарыбаўка (на лініі Жлобін—Гомель). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 15 гаспадарак, 21 жыхар (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1931 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 152 жыхары. У складзе гаспадаркі Буда-Кашалёўскага агр.-тэхн. каледжа (цэнтр — г. Буда-Кошелёво). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ДУНАЙ — посёлок у Івольскім с/с, за 24 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 26 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Жлобин —Гомель. І9 гаспадарак, 26 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як сяленне ў Целяшоўскай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. У 1870 г. памешчык меў тут 1000 дзес. зямлі. Па перапісу 1897 г. фальварак Дунай (ён жа Бубнаўка), 5 дворов, 30 жителей. У 1926 г. 15 дворов, 58 жителей, паштовы пункт. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У 1940 г. 39 дворов, 139 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 15 дворов. На франтах загінулі 12 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 103 жыхары. У складзе калгаса імя М.І.Калініна (цэнтр — в. Івольск). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ДУРАВІЧЫ — вёска, цэнтр Дуравіцкага с/с, за 12 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 40 км ад Гомеля. Вакол меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 225 гаспадарак, 638 жителей (2004 г.). Выяўленыя археолагамі тры курганныя могільнікі (65 насыпаў, за 2 км на ПнУ ад вёскі, 1,8 км на ПнЗ і 3 км на ПдЗ ад вёскі) сведчаць аб засяленні гэтых тэр. ў далёкай старажытнасці. Па пісьмовых крыніцах вядома з 15 ст. як вёска ў Мінскім ваяводстве ВКЛ, шляхецкая ўласнасць. У 1483 г. даравана князю Мажайскаму. 3 1492 г. ў валоданні А.Багданавай. Пад 1640-мі г. пазначана ў інвентары Гомельскага староства. Паводле прывілея караля Аўгуста III ад 5.11.1762 г. ў валоданні Фашчаў. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі. Праз вёску праходзіла паштовая дарога з Гомеля ў Жлобин . 3 1826 г. дзейнічала вінакурня памешчыка Дрыбінцава. Па рэвізіі 1858 г. 42 двары, 307 жителей, у валоданні Фашча, які меў тут і ў наваколлі ў 1862 г. 4153 дзес. зямлі, вадзяны млын і вятрак. 3 1884 г. працаваў хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 93 двары, 651 жыхар, царк.-прыходская школа, хлебазапасны магазін, 2 ветракі, лаўка, карчма. У аднайменным фальварку, што быў побач, 28 жителей, капліца. У 1909 г. 108 дворов, 757 жителей, 802 дзес. зямлі, млын, вінкурня, у Кашалёўскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У фальварку 4700 дзес. зямлі, 36 жителей. У 1911 г. ўзведзены будынак і пачаліся заняткі ў нар. вучылішчы (у 1907 г. 55 вучняў). 3 20.8.1924 г. цэнтр Дуравіцкага с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай, з 27.10.1927 г. Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1929 г. арганізаваны калгасы «Чырвоны Кастрычнік» і «Чырвоны прамень», працавалі 3 ветракі, кузня. У Вял. Айч. вайну ў час падрыхтоўкі і правядзення аперацыі «Баграціён» у сувязі з вялікай працягласцю лініі фронту былі створаны два дапаможныя пункты кіравання Твойскамі 1-га Бел. фронту. Адзін з іх знаходзіўся ў вёсцы. 5.6.1944 г. маршал Г.К.Жукаў, камандуючы 1-м Бел. фронтам К.К.Ракасоўскі, член ваеннага савета М.А.Булганін, нач. штаба М.С.Малінін, камандзіры і начальнікі радоў войск абмяркоўвалі тут становішча на правым флангу фронту і мерапрыемствы, звязаныя з падрыхтоўкай наступлення. На франтах і ў партыз. барацьбе загінулі 188 вяскоўцаў, памяць аб якіх ушаноўвае скульптура воіна, пастаўленая ў 1957 г. ў скверы. Па перапісу 1959 г. 903 жыхары. Цэнтр саўгаса «Дуравіцкі». Сярэдняя школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад, отделение связи, швейная майстэрня, 2 магазіны. Планіровачна складаецца з трох прамалінейных вуліц (адна працяглая, дзве кароткія), арыентаваных з ПдУ на ПнЗ і злучаных завулкамі. Забудова двухбаковая, пераважна драўляная, сядзібнага тыпу. У1986 г. ўзведзены мураваныя дамы на 100 сямей, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля Чарнобыльскай катастрофы. У склад Дуравіцкага с/с ўваходзіў да 1976 г. посёлок Лосеў (не існуе).

ЕЛЯНЕЦ — вёскаў Старабудскім с/с, за 25 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кошелёво (на лініі Жлобін— Гомель), 50 км ад Гомеля, на р. Недайка (прыток р. Дняпро). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 109 гаспадарак, 215 жителей (2004 г.). Выяўлены археолагамі курганны могільнік (7 насыпаў, за 2,5—3 км на ПнУ ад вёскі, абапал лясной дарогі) сведчыць аб засяленні гэтай тэрыторыі ў далёкай старажытнасці. Па пісьмовых крыніцах вядома з 16 ст. як сяленне ў Мінскім ваяв. ВКЛ. У 1525—27 гг. сяло Елянцы пазначана ў перапісцы Васіля III і Жыгімонта I па пытаннях пагранічных канфліктаў паміж Маскоўскай дзяржавай і Вял. княствам Літоўскім. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі, у Недайскай вол. Беліцкага, затым Гомельскага павета Магілёўскай губ. У 1858 г. 40 дворов, 399 жителей, уладанне памешчыка Перасвет-Солтана. Працаваў хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 103 двары, 701 жыхар, царк.-прыходская школа, 4 ветракі, крупарушка, кузня, карчма. 3 1907 г. дзейнічала нар. вучылішча (62 вучні). У 1909 г. 119 дворов, 917 жителей, 1200 дзес. зямлі, школа, млын. У1925 г. 147 дворов, у Губіцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1930 арганізаваны калгас. У 1940 г. 215 дворов, 963 жыхары. У Вял. Айч. вайну ў 1943 г. ням. акупанты спалілі 8 дворов і загубілі 4 жыхары. На франтах і ў партыз. барацьбе загінулі 98 вяскоўцаў, памяць аб якіх ушаноўвае скульпт. кампазіцыя, пастаўленаяў 1967 г. ў цэнтры вёскі. Па перапісу 1959 г 691 жыхар. У складзе калгаса «Авангард» (цэнтр — в. Старая Буда). Размешчаны падсобная гаспадарка «Ніва», комбинат бытового обслуживания, пачатковая школа, клуб, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, отделение связи, магазін. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ, да якой з Пн пад прамым вуглом далучаюцца два завулкі і кароткая вуліца. На Пд амаль паралельна да галоўнай размешчана кароткая прамалінейная вуліца. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу. Побач паклады цагельных глін.

ЖЫТАНЕЖЖА - вёска ў Глазаўскім с/с, за 12 км на 3 ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель). Каля вёскі найвышэйшы пункт раёна (157 м). Транспартныя сувязіпа прасёлачнай, затым автодороге Губічы—Буда-Кошелёво. 18 гаспадарак, 34 жыхары (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Рагачоўскім павеце Магілёўскай губ. Па рэвізіі 1858 г. 13 дворов, 135 жителей, уладанне памешчыка Перасвет-Солтана. 3 1884 г. працаваў хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 43 двары, 371 жыхар, школа граматы, хлебазапасны магазін, 4 ветракі, у Недайскай вол. Гомельскага павета. У 1909 г. 55 дворов, 412 жителей, 926 дзес. зямлі. У 1912 г. ўзведзены будынак і пачаліся заняткі ў земскай школе. У 1925 г. 111 дворов, у Недайскім с/с Буда-Кашалёўскагарайона Бабруйскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас «Трактар», працавалі кузня, вятрак. У Вял. Айч. вайну 28.11.1943 г. вызвалена ад ням.-фаш. захопнікаў. На фронце загінулі 72 вяскоўцы. Па перапісу 1959 г. 302 жыхары. У складзе калгаса «Новае жыццё» (цэнтр — в. Глазаўка). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Радзіма Засл. настаўніка Беларусі Г.М.Паўлавай.

ЗАБАБ'Е — вёска і чыг. станцыя (на лініі Жлобін—Гомель), у Патапаўскім с/с, за 14 км на ПнЗ ад Буда-Кошелёво, 62 км ад Гомеля. Праз вёску праходзіць меліярацыйны канал, злучаны з р. Рудзенка (прыток р. Окра). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель, 30 гаспадарак, 45 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 16 ст. як сяленне ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства ВКЛ. Пад 1529 г. ўпамінаецца як сяло ў валоданні памешчыка Антановіча. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі. Пасля ўводу ў дзеянне ў ліст. 1873 г. чыгункі Бабруйск—Гомель пачаў дзейнічаць раз'езд, а затым чыг. станцыя. Памешчык Кузняцоў меў тут 1327 дзес. зямлі і займаўся коневодствам. Па перапісу 1897 г. 44 двары, 286 жителей хлебазапасны магазін, вятрак. Побач быў аднайменны фальварак. У 1900 г. ўзведены будынак для школы і пачаліся заняткі. У 1909 г. 325 жителей, 340 дзес. зямлі, у Стараруднянскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У фальварку было 1100 дзес. зямлі. 3 21.8.1925 г. да 13.2.1958 г. цэнтр Забабскага с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай, з 27.10.1927 г. Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1925 г. тры пасёлкі: Забаб'е I (15 дворов), Забаб'е II (14 дворов) і Забаб'е III (15 дворов). У 1929 г. арганізаваны калгас «Балыпавік», працавалі 2 кузні. У Вял. Айч. вайну ў баях каля вёскі загінулі 135 воінаў і 1 ^іартызан, у ліку якіх воіны 197-й стралк. дывізіі 56-га стралковага корпуса, якія ў ліст. 1943 г. вызвалялі вёску (пахаваны ў брацкай магіле на паўн.-ўсх. ускраіне). На фронце загінуў 41 вясковец. Па перапісу 1959 г. 301 жыхар. У складзе гаспадаркі Буда-Кашалёўскага агр.-тэхн. каледжа (цэнтр — г. Буда-Кошелёво). Пачатковая школа. Планіровачна складаецца з двух крывалінейных вуліц мерыдыянальнай арыентацыі. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу. Радзіма бел. і рус. казачніка П.П.Гаспадарава, які за ўдзел у выступленнях сялян у 1903 г. быў высланы з родных мясцін (у 1937 г. ад яго запісана 106 казак, пазначаных вялікай змястоўнасцю і жыццёвай праўдай) і генерал-маёра тэхн. войск АТ.Мазгавога. У склад Забабскага с/с ўваходзіў да 1939 г. пас. Паўднёвы Мікольск (не існуе).

ЗАБАЛОЦЦЕ - вёска ў Шырокаўскім с/с, за 22 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 48 км ад Гомеля, на автодороге Чачэрск—Буда-Кошелёво і шашы Доўск—Гомель. На Пд і 3 меліярацыйныя каналы. На Пн бярэ пачатак р. Прудаўка (прыток р. Ліпа). 80 гаспадарак, 191 жыхар (2004 г.). Выяўлены археолагамі курганны могільнік (30 насыпаў, за 4,5 км ад вёскі, каля павароту дарогі ў г. Буда-Кашалёва) сведчыць аб засяленні ў далёкай старажытнасці. Па пісьмовых крыніцах вядома з 18 ст. як сяленне ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі, у Кашалёўскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1799 г. 48 гаспадарак, з якіх 20 займаліся пчалярствам, ва ўладанні Дарыя-Дзеналовічаў. 3 1826 г. працавала вінакурня. Будаўніцтва шашы Доўск— Гомель у 1850 г. дало імпульс для развіцця вёскі, пашырыла яе транспартныя магчымасці. Гаспадар фальварка, што быў побач, валодаў у 1862 г. 4234 дзес. зямлі, карчмой і сукнавальняй. Упамінаецца ў «Географо-статпстнческом словаре Росснйской нмперпн» (1863 г.) як значны населены пункт. Мелася Пакроўская царква. У 1877 г. палк. Храпавіцкі меў у вёсцы 3606 дзес. зямлі і 2 карчмы. Па перапісу 1897 г. 104 двары, 617 жителей, школа граматы, хлебазапасны магазін, 3 вятракі. У фальварку 30 жителей. У 1909 г. 665 жителей, 618 дзес. зямлі, у фальварку 36 жителей, 6410 дзес. зямлі. У тым жа годзе адкрыта школа, якая размясцілася ў наёмнай сял. хаце, а ў пачатку 1920-х г. для яе быў выдзелены нацыяналізаваны будынак. У 1925 г. 136 дворов. 3 20.8.1924 г. да 16.7.1954 г. і з 18.1.1965 г. цэнтр Забалоцкага с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай, з 27.10.1927 г. Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. скай вобл. У 1930 г. арганізаваны калгас «Селькор», працавалі торфараспрацоўчая арцель і кузня. У 1940 г. 747 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 9 дворов і загубілі 18 жителей. На франтах і ў партыз. барацьбе загінулі 73 жыхары, памяць аб якіх ушаноўвае скульптурная група, пастаўленая ў 1956 г. ў цэнтры вёскі. Вызвалена 28.11.1943 г. Па перапісу 1959 г. 821 жыхар. Цэнтр калгаса «Іскра». Размешчаны млын, лесапільня, сярэдняя школа, клуб, библиотека, дзіцячы сад, фельдшерско-акушерский пункт, отделение связи, магазін. Планіровачна складаецца з прамалінейнай, амаль шыротнай вуліцы, да якой з ПдУ пад вострым вуглом далучаецца кароткая вуліца. На 3 галоўная вуліца ўтварае канфігурацыю, блізкую да квадрата. Жылыя дамы пастаўлены двухбакова, драўляныя, сядзібнага тыпу. Радзіма Героя Савецкага Саюза А.Ц. Краўцова, Героя Сацыялістычнай Працы, Засл. машынабудаўніка БССР П.К.Кавалёва. У склад Забалоцкага с/с ўваходзілі да 1939 г. хутар Дразды, посёлок Красніца, да 1976 г. пас. Новая Харошаўка, да 1997 г. пас. Пахар, Усход, Доўгі, Курган (не існуюць).

ЗАБРОДДЗЕ - посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 28 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 44 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 18 гаспадарак, 31 жыхар (2004 г.), Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. арганізаваны калгас. Па перапісу 1959 г. 152 жыхары. У складзе эксперыментальнай базы «Пянчын» (цэнтр — в. Пянчын). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, да якой на Пн далучаецца невялікі адасоблены ўчастак забудовы. Жылыя дамы драўляныя, сядзібнага тыпу.

ЗАВІДАУКА — вёска ва Уваравіцкім пас. Савеце, за 17 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 29 км ад Гомеля, 1 км ад чыг. ст. Радзеева (на лініі Жлобин —Гомель), на 3 і Пд р. Уза (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, а затым автодороге Буда-Кошелёво—Уваравічы. 14 гаспадарак, 37 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як посёлок у Гомельскім павеце Магілёускай губ. 3 1884 г. дзейнічаў хлебазапасны магазін. У 1926 г. 32 двары, 163 жыхары, у Лапіцкім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі (да 26.7.1930 г.) з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл., з 17.4.1962 г. ў Буда-Кашалёўскім районе. У 1930 г. арганізаваны калгас «Чырвоная Завідаўка», працавала кузня. У Вял. Айч. вайну загінулі 14 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 113 жителей. У складзе эксперыментальнай базы «Уваравічы» (цэнтр — г.п. Уваравічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ. Забудова двухбаковая, рэдкая, драўляная, сядзіб¬нага тыпу. Радзіма доктара біял. навук, праф. Ф.Ю.Велічкевіча.

ЗАЛУНЕУЕ — вёска ў Дуравіцкім с/с, за 4 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 47 км ад Гомеля. На Пд мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым аўтамабільных дарогах, якія адыходзяць ад Буда-Кошелёво. 17 гаспадарак, 30 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. Найбольш актыўная забудова прыпадае на 1920-я г. У 1930 г. вяскоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 11 жителей. Па перапісу 1959 г. 102 жыхары. У складзе саўгаса «Дуравіцкі» (цэнтр — в. Дуравічы). Планіровачна складаецца з кароткай, прамалінейнай мерыдыянальнай вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЗАРА — посёлок у Гусявіцкім с/с, за 8 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская, 45 км ад Гомеля. На Пн р. Уза (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 30 гаспадарак, 48 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 19 дворов, 115 жителей. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 170 жителей. У складзе эксперыментальнай базы «Пянчын» (цэнтр — в. Пянчын). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай мерыдыянальнай вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Побач размешчаны паклады цагельных глін.

ЗАРЭЧЧА — вёска, ў Кашалёўскім с/с, за 5 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 53 км ад Гомеля, на р. Ліпа (прыток р. Сож). На ПдУ і Пн мяжуе з лесам, на 3 меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск—Буда-Кошелёво. 75 гаспадарак, 224 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1929 г. арганізаваны калгас «Пралетарый», працавала кузня. У1940 г. 52 двары, 190 жителей. У кастр. 1943 г. ням. карнікі спалілі 49 дворов. Ад рук акупантаў загінулі 9 жителей. 14 вяскоўцаў не вярнуліся з фронту. Па перапісу 1959 г. 294 жыхары. У складзе саўгаса імя П.Я.Галавачова (цэнтр — в. Кашалёў). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ, да якой на 3 далучаецца крывалінейная, рэдка забудаваная вуліца. Жылыя дамы драўляныя, сядзібнага тыпу.

ЗАРЭЧЧА — посёлок у Буда-Люшаўскім с/с, за 18 км на ПнУ ад Буда-Кошелёво, 66 км ад Гомеля, 9 км ад чыг. ст. Салтанаўка (на лініі Жлобін—). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —. 5 гаспадарак, 6 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыціх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 20 жителей. Па перапісу 1959 г. 48 жителей. У складзе калгаса імя У.І.Ульянава (цэнтр — в. Буда-Люшаўская). Забудовадраўляная, сядзібнага тыпу.

ЗАРЭЧЧА — посёлок у Крыўскім с/с, за 18 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Томель), 36 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 13 гаспадарак, 16 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1932 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Планіровачна складаецца з кароткай, блізкай да шыротнай арыентацыі вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЗАРЭЧЧА — посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 23 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 50 км ад Гомеля. На паўн. ускраіне р. Зыбіна (прыток р. Крапіўня). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин—Гомель. 50 гаспадарак, 98 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 55 дворов, 300 жителей. У 1929 г. арганізаваны калгас. Па перапісу 1959 г. г. 294 жыхары. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай, блізкай да шыротнай арыентацыі вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянвші дамамі сял. сядзіб.

ЗАСЦЕННЫ — посёлок у Шырокаўскім с/с, за 10 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель). На 3 і Пд мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск— Гомель. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля Чарнобыльскай катастрофы жыхары (10 сямей) пераселены ў 1990 г. ў чыстыя месцы. Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найбольш актыўная забудова прыпадае на 1920-я г. У 1926 г. 17 дворов, 37 жителей. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 80 жителей. Уваходзіў у склад калгаса «Іскра» (цэнтр — в. Забалоцце). Планіровачна складаецца з кароткай мерыдыянальнай вуліцы з драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Побач радовішча суглінкаў.

ЗАЦІШША — посёлок у Акцябрскім с/с, за 18 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 29 км ад Гомеля. На У меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля Чарнобыльскай катастрофы жыхары (21 сям'я) пераселены. Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найбольш актыўная забудова прыпадае на 1920-я г. У 1926 г. 22 двары, 113 жителей. У Вял. Айч. вайну загінулі 14 пасялкоўцаў. Па перапісу 1959 г. 99 жителей. Уваходзіў у склад, саўгаса «Краснаакцябрскі» (цэнтр — в. Акцябр). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ і забудаванай пераважна двухбакова, няшчыльна, драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЗІМНІК — посёлок у Камунараўскім с/с, за 26 км ад Буда-Кошелёво, 10 км ад чыг. ст. Лазурная (на лініі Жлобин —), 22 км ад Гомеля. На 3 меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 1 гаспадарка, 1 жыхар (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 45 жителей. У складзе міжкалгаснага прадпрыемства «Асобіна» (цэнтр — пас. Камунар). Забудова драўляная, сядзібнага тыпу.

ЗОРКА (да 1930 г. Самуйлаў) - вёска ў Мікалаеўскім с/с, за 22 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель, 70 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск— Гомель. 39 гаспадарак, 77 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Гарадзецкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1848 г. вёска і фальварак, 645 жителей, 3547 дзес. зямлі. Па рэвізскіх матэрыялах 1859 г. цэнтр маёнтка, у які ўваходзілі 6 вёсак. У1875 г. памешчык Супруненка меў тут 1816 г. дзес. зямлі. 3 1909 г. дзейнічала школа. У 1929 г. да вёскі далучаны пас. Зборны. У 1930 г. арганізаваны калгас. У Вял. Айч. вайну ў вёсцы і наваколлі ў 1943 г. працяглы час базіраваліся партызаны 1-й Буда-Кашалёўскай брыгады. 62 вяскоўцы загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 361 жыхар. У складзе саўгаса «Чачора» (цэнтр — в. Саўгасная). Планіровачна складаецца з трох кароткіх прамалінейных вуліц рознай арыентацыі, забудаваных драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЗЯЛЁНАЯ (да 30.7.1964 г. Новая Жэзленка) — вёска у Чабатовіцкім с/с, за 22 км ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін— Гомель), 52 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 31 гаспадарка, 49 жителей (2004 г.). Засн. ў 19 ст. як вёска Жэзленка, якая пазней падзялілася на дзве: Старая Жэзленка і Новая Жэзленка. У 1929 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 24 вяскоўцы. Па перапісу 1959 г. 149 жителей. Планіровачна складаецца з прамалінейнай, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЗЯЛЁНАЯ ДУБРОВА - посёлок у Марозавіцкім с/с, за 3 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 48 км ад Гомеля. На Пн мяжуе з лесам, на Пд і 3 меліярацыйныя каналы.Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 7 гаспадарак, 12 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1929 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 7 пасялкоўцаў. Па перапісу 1959 г. 116 жителей. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЗЯЛЁНЫ (да 30.7.1964 г. Старая Жэзленка) — посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 21 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 49 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 37 гаспадарак, 51 жыхар (1999 г.). Засн. ў 19 ст. як в. Жэзленка, якая пазней падзялілася на дзве: Старая Жэзленка і Новая Жэзленка. У 1929 г. арганізаваны калгас. Па перапісу 1959 г. 28 жителей. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі вуліцы і забудаванай рэдка драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЗЯЛЁНЫ ВОСТРАЎ - посёлок ва Уваравіцкім пасялковым Савеце, за 21 км на Пд ад Буда-Кошелёво, 27 км ад Гомеля, 2 км ад чыг. ст. Ціхінічы (на лініі Жлобін—Гомель). На ўсх. і паўн. ускраінах меліярацыйны канал, злучаны з р. Уза (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, а затым автодороге Буда-Кошелёво—Уваравічы. 2 гаспадаркі, 2 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найболын актыўная забудова прыпадае на 1920-я г. У 1926 г. 27 дворов, 130 жителей. У 1929 г. арганізаваны калгас. Па перапісу 1959 г. 47 жителей. У складзе эсперыментальнай базы «Уваравічы» (цэнтр — г.п. Уваравічы). Забудова драўляная, сядзібнага тыпу.

ЗЯЛЁНЫ ДУБ - посёлок у Ліпініцкім с/с, за 13 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кошелёво (на лініі Жлобин —Гомель), 61 км ад Гомеля. На Пн мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск—Буда-Кошелёво. 5 гаспадарак, 6 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1925 г. 8 дворов. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну 9 вяскоўцаў загінулі ад рук ням. акупантаў. Па перапісу 1959 г. 71 жыхар. У 1969 г. ў посёлок перасяліліся жыхары пас. Гром. У складзе калгаса «Зара» (цэнтр — в. Ліпінічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай шыротнай вуліцы. Забудова драўляная, сядзібнага тыпу.

ЗЯЛЁНЫ ДУБ - посёлок у Марозавіцкім с/с, за 7 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 45 км ад Гомеля, на Пн р. Уза (прыток р. Сож). На У меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 66 гаспадарак, 183 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найбольш актыўная забудова прыпадае на 1920-я г. У 1929 г. арганізаваны калгас. 8 пасялкоўцаў загінулі на франтах Вял. Айч. вайны. Па перапісу 1959 г. 113 жителей. У 1969 г. ў посёлок перасяліліся жыхары пас. Гром. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай мерыдыянальнай вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ІВАНАЎКА — вёска ў Глазаўскім с/с, за 15 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 53 км ад Гомеля. На Пн меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 130 гаспадарак, 302 жыхары (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як сяленне ў Недайскай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. Па рэвізіі 1858 г. 19 дворов, 216 жителей, уладанне памешчыка Перасвет-Солтана. Працаваў хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 81 двор, 645 жителей, школа граматы, 4 ветракі, крупарушка, кузня, карчма. Болын палавіны гаспадарак займаліся вырабам фурманак, вазоўдрабін, калёс, саней. У 1909 г. 97 дворов, 795 жителей, 1221 дзес. зямлі, царк.-прыходская школа, якая размяшчалася ў наёмнай сял. хаце. У 1925 г. 137 дворов. У 1926 г. 146 дворов, 70 жителей. У 1930 г. арганізаваны калгас «Агульная праца», дзейнічалі кузня і ваўначоска. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 86 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 434 жыхары. У складзе калгаса «Новае жыццё» (цэнтр — в. Глазаўка). Размешчаны базавая школа, клуб, библиотека, фельч.-акушэрскі пункт, отделение связи, магазін. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу. У 1987 г. ўзведзены мураваныя дамы на 50 кватэр, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля Чарнобыльскай катастрофы.

ІВОЛЬСК — вёска, цэнтр Івольскага с/с, за 25 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 25 км ад Гомеля, на р. Іволька (прыток р. Уза). Паблізу аўтадарога Жлобин —Гомель. 167 гаспадарак, 486 жителей (2004 г.). Выяўленыя археолагамі два гарадзішчы (1 км на 3 ад вёскі, на левым беразе ракі) сведчаць аб засяленні гэтай тэрыторыі ў далёкай мінуўшчыне. Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 19 ст. 3 1818 г. дзейнічала драўляная Праабражэнская царква. У1848 г. 50 дворов. Побач з вёскай быў фальварак, гаспадар якога дворанін Баркоўскі меў у 1879 г. 330 дзес. зямлі, вятрак і піцейны дом. У 1883 г. 91 двор, 587 жителей, млын, цагельня, хлебазапасны магазін. ГІа перапісу 1897 г. 134 двары, 798 жителей, царква, вінная лаўка, школа граматы. У фальварку 2 двары, 12 жителей, карчма. Дзейнічала нар. вучылішча (адкрыта ў 1902 г., у 1907 г. 51 вучань). У 1909 г. 163 двары, 934 жыхары, 918 дзес. зямлі, царква, школа, казённая вінная лаўка, млын, у Чабатовіцкай вол. скага павета Магілёўскай губ. У 1926 г. 230 дворов, 1202 жыхары. 3 8.12.1926 г. цэнтр Івольскага с/с Уваравіцкага,з 17.4.1962 г. Буда-Кашалёўскага района Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. Дзейнічалі пачатковая школа, аддз. спажывецкай кааперацыі, с.-г. крэдытнае таварыства. У 1929 г. арганізаваны калгас імя М.І.Калініна, працавалі нафтавы млын, вятрак, кузня, цыркулярка. У Вял. Айч. вайну ў баях каля вёскі загінулі 8 воінаў і 6 партызан (пахаваны ў брацкай магіле на паўд.-ўсх. ускраіне). На франтах і ў партыз. барацьбе загінулі 263 землякі з вёсак сельсавета, памяць аб якіхушаноўваюць пастаўленыя ў 1973 г. стэла з барэльефнай шматфігурнай кампазіцыяй, дошка з надпісам прысвячэннем і 2 пліты з імёнамі загінуўшых. Па перапісу 1959 г. 504 жыхары. Цэнтр калгаса імя М.І.Калініна. Размешчаны лесапільня, млын, камбінат быт. абслугоўвання, мех. майстэрня, сярэдняя школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, отделение связи, дзіцячы сад. Планіровачна складаецца з працяглай, крыху выгнутай мерыдыянальнай вуліцы, якая ў цэнтры перакрыжавана прамалінейнай вуліцай, а з Пд да яе далучаюцца дзве прамалінейныя кароткія вуліцы. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу. У 1987 г. ўзведзены мураваныя дамы на 50 кватэр, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля Чарнобыльскай катастрофы. У 1996 г. адкрыта царква. Радзіма Нар. артыста БССР і СССР П.С.Малчанава,Засл. работніка сельскай гаспадаркі Беларусі М.Ф.Пазнякова, генерал-лейтэнанта А.А.Маркава. У склад Івольскага с/с ўваходзілі да 1936 г. пас. Крывуля, Свашын, да 1938 г. пас. Галыда, да 1968 г. пас. Пашкоўскі, да 1997 г. пас. Букалаў (не існуюць).

ІНТЭРНАЦЫЯНАЛ - посёлок у Губіцкім с/с, за 13 км на 3 ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 53 км ад Гомеля. На Пн і 3 меліярацыйныя каналы. Побач аўтадарога Губічы—Буда-Кошелёво. 16 гаспадарак, 30 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У 1940 г. 17 дворов, 80 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 10 дворов, загубілі 5 жителей. На фронце загінулі 4 пасялкоўцы. Па перапісу 1959 г. 104 жыхары. У складзе калгаса імя Ф.Энгельса (цэнтр — в. Губічы). Планіровачна складаецца з двух мерьвдыянальных кароткіх вуліц, забудаваных драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

КАВАЛЁВА (да 1932 г. Антонцава) -посёлок у Марозавіцкім с/с, за 3 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—. ІЗгаспадарак, 17жителей(2004г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 112 жителей. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы амаль мерыдыянальнай арыентацыі, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

КАЛАЦІН — посёлок у Шьгрокаўскім с/с, за 20 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёуская (на лініі Жлобин — Гомель), 27 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля Чарнобыльскай катастрофы жыхары (18 сямей) пераселены ў 1990 г. ў чыстыя месцы. Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 63 жыхары. Уваходзіў у склад саўгаса «Камінтэрн» (цэнтр — в. Шырокае). Планіровачна складаецца з кароткай вуліцы амаль мерыдыянальнай арыентацыі, забудаванай рэдка драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

КАЛІНІНА (да 1984 г. Сямёнаўка), вёска ва Узаўскім с/с, за 27 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 14 км ад Гомеля, 4 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобин —Гомель), на шашы Доўск—Гомель. На У меліярацыйныя каналы, злучаныя з р. Белічанка (прыток р. Уза). 284 гаспадаркі, 704 жыхары (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. Па рэвізіі 1858 г. 35 дворов, 227 жителей, ва ўладанні памешчыка Сенажэцкага. 3 1876 г. працавала крупарушка. У 1883 г. 110 дворов, 1180 жителей, пастаялы двор, хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 165 дворов, 1342 жыхары, школа граматы, 2 лаўкі, 3 ветракі, крупарушка, кузня, карчма. У 1909 г. 202 двары, 1433 жыхары, 2361 дзес. зямлі, школа, вінная лаўка, млын, у Рудзянецкай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. Побач была аднайменная сядзіба. У1926 г. 267 дворов, лаўка, паштовае аддзяленне, школа. 3 8.12.1926 г. цэнтр Калінінскага с/с Уваравіцкага, з 17.4.1962 г. Буда-Кашалёўскага района скай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1930 г. арганізаваны калгас. У Вял. Айч. вайну ў жн. 1941 г. разам з часцямі Чырвонай Арміі каля вёскі трымалі абарону гомельскія апалчэнцы. 3 ліст. 1941 г. да чэрв. 1942 г. дзейнічала патрыят. падполле (кіраўнікі І.Ф.Канцавы і Л.М.Кавальскі). У вер. 1943 г. ням. акупанты спалілі 35 дворов. У баях за вёску ў ліст. 1943 г. загінулі 6 воінаў і 3 партызаны (пахаваны ў брацкай магіле ў цэнтры вёскі). На франтах загінулі 76 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 1154 жыхары. У складзе саўгаса «Праўда» (цэнтр — в. Уза). Размешчаны отделение связи, базавая школа, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ (па абодва бакі шашы), да якой на 3 далучаецца выгнутая вуліца з завулкам. Забудова двухбаковая, пераважна драўляная, сядзібнага тыпу. Радзіма доктара с.-г. навук Н.Р.Бачылы, Засл. настаўніка Беларусі В.Д.Брундукова. У склад Калінінскага с/с ўваходзілі да 1973 г. пас. Новы, да 1990 г. в. Рассветная і пас. Гудок (не існуюць).

КАЛІНІНА — посёлок у Гусявіцкім с/с, за 14 км на Пд ад Буда-Кошелёво, 6 км ад чыг. ст. Радзеева (на лініі Жлобин — Гомель), 34 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Уваравічы. 8 гаспадарак, 8 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найбольш актыўная забудова прыпадае на 1920-я г. У 1926 г. 29 дворов 190 жителей. У 1929 г. арганізаваны калгас «Чангарская дывізія», працавалі кузня і вятрак. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 16 пасялкоўцаў. Па перапісу 1959 г. 188 жителей. У складзеэксперыментальнай базы «Пянчын» (цэнтр — в. Пянчын). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай шыротнай вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

КАМЕНКА — посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 19 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 34 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 10 гаспадарак, 13 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найболын актыўная забудова прыходзіцца на 1920-я г. У 1926 г. 26 дворов, 113 жителей. У 1929 г. арганізаваны калгас. У Вял. Айч. вайну ў жн. 1943 г. ням. акупанты поўнасцю спалілі посёлок і загубілі 6 жителей. 5 пасялкоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 98 жителей. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі і забудаванай рэдка драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

КАМІНТЭРН - посёлок у Шырокаўскім с/с, за 20 км на У ад Буда-Кошелёво, 19 км ад чыг. ст. Лазурная (на лініі Жлобин —Гомель), 27 км ад Гомеля, на У і 3 меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель, 10 гаспадарак, 18 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У1940 г. 35 дворов, 92 жыхары. У Вял. Ай'ч. вайну ням. акупанты спалілі 15 дворов, 9 вяскоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 103 жыхары. У складзе саўгаса «Камінтэрн» (цэнтр — в. Шырокае). Планіровачна складаецца з кароткай, амаль мерыдыянальнай крывалінейнай вуліцы. Забудова драўляная, сядзібнага тыпу.

КАМСАМОЛЬСК - посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 20 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 58 км ад Гомеля. На 3 — пойма р. Дняпро. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 11 гаспадарак, 19 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 59 жителей. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Забудова драўляная, рэдкая, хаатычная, сядзібнага тыпу.

КАМУНАР— посёлок, цэнтр Камунараўскага с/с, за 27 км на ПдЗ ад Буда-Кошелёво, 29 км ад Гомеля, 4 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобін—Гомель). Побач шаша Доўск—Гомель. 893 гаспадаркі, 2458 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г., на былых памешчыцкіх землях, перасяленцамі з суседніх вёсак, якія стварылі камуну імя К.Маркса. У 1929 г. арганізаваны кал гас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 8 пасялкоўцаў. посёлок у 1967 г. атрымаў назву Камунар. 3 28.6.1973 г. цэнтр Камунараўскага с/с Буда-Кашалёўскага района Гомельскай вобл. У вер. 1968 г. да пасёлка далучаны пасёлкі Высокі і Папаратны. Цэнтр Гомельскай птушкафабрыкі. Размешчаны падсобная гаспадарка Узаўскага камбіната хлебапрадуктаў, Палац культуры, універмаг, сталовая, камбінат быт. абслугоўвання, гасцініца, сярэдняя школа-інтэрнат, дзіцячы сад-яслі, бальніца, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, отделение связи, швейная майстэрня, 2 магазіны. Праект забудовы выкананыў 1968 г. Гомельскімі абл. праектнымі майстэрнямі ін-та «Белдзяржпраект». Пас. кампактны, з дзвюма ўзаемнаперпендыкулярнымі вуліцамі, на скрыжаванні якіх — плошча. Значную частку жылой забудовы складаюць мураваныя 2—5-павярховыя будынкі. Па выніках Рэсп. конкурсу 1967 г. забудова пасёлка ўдастоена дыплома 3-й ступені. У склад Камунараўскага с/с уваходзілі да 1967 г. пас. Высокі, да 1968 г. Папаратны, да 1969 г. в. Селішча, да 1976 г. пас. Чыстая Лужа, да 1987 г. пас. Беразіна (не існуюць).

КАНТАРОВІЧЫ - посёлок у Марозавіцкім с/с, за 5 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель). На У, Пн і 3 меліярацыйныя каналы, наПдр. Уза (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 12 гаспадарак, 20 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 12 пасялкоўцаў. Па перапісу 1959 г. 94 жыхары. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай амаль мерыдыянальнай арыентацыі вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

КАРОМКА — вёска ў Рагінскім с/с, за 18 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин—Гомель), 45 км ад Гомеля. На У меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 59 гаспадарак, 96 жителей (2004 г.) Па пісьмовых крыніцах вядома з 18 ст. як сяленне ў Рагачоўскім павеце Магілёўскай губ. Па рэвізіі 1816 г. 30 дворов, 144 жыхары. У 1858 г. 159 жителей. 3 1884 г. працаваў хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 49 дворов, 342 жыхары, школа граматы, вятрак. У 1909 г. 50 дворов, 443 жыхары, 398 дзес. зямлі, у Кашалёўскай вол. Рагачоўскага павета. У 1925 г. 76 дворов, у Забалоцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас «Селянін». У Вял. Айч. вайну 28.11.1943 г. вызвалена ад ням. фаш. захопнікаў, 52 вяскоўцы загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 421 жыхар. У складзе калгаса «Рагінь» (цэнтр — в. Рагінь). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы з двума завулкамі, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу. Радзіма бел. пісьменніка І.І.Шальманава, ганаровага грамадзяніна г. Буда-Кошелёво Р.М.Купрыяшчанкі.

КАСТРЫШЧА - посёлок у Кашалёўскім с/с, за 4 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 52 км ад Гомеля. На Пн р. Ліпа і меліярацыйныя каналы, на 3 мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым аўтадарогах, якія адыходзяць ад Буда-Кошелёво. 16 гаспадарак, 18 жителей (2004 г.). Засн. ў канцы 18 ст. У пачатку 19 ст. невялікае сяленне з карчмой. У 1850 г. 15 дворов, 55 жителей, у складзе Кашалёўскага казённага маёнтка. 3 1883 г. дзейнічаў хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 29 дворов, 203 жыхары, школа граматы, вятрак. У 1909 г. 39 дворов, 278 жителей, 281 дзес. зямлі, у Кашалёўскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1929 г. арганізаваны калгас. На фронце загінулі 32 вяскоўцы. Па перапісу 1959 г. 265 жителей. У складзесаўгаса «Шарыбаўскі» (цэнтр — в. Шарыбаўка). Планіровачна складаецца з дзвюх прамалінейных вуліц, арыентаваных з ПдУ на ПнЗ і забудаваных двухбакова, няшчыльна драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

КАЧАН - посёлок у Патапаўскім с/с, за 14 км на ПнЗ ад Буда-Кошелёво, 62 км ад Гомеля, 3 км ад чыг. ст. Забаб'е (на лініі Жлобин —Гомель). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым аўтадарогах, якія адыходзяць ад Буда-Кошелёво. 9 гаспадарак, 15 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1925 г. 16 дворов. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 73 жыхары. У складзе гаспадаркі Буда-Кашалёўскага агр.-тэхн. каледжа (цэнтр — г. Буда-Кошелёво). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай амаль мерыдыянальна і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

КАШАЛЁЎ — вёска, цэнтр Каша-лёўскага с/с, за 4 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 52 км ад Гомеля, на автодороге Чачэрск—Буда-Кошелёво. 189 гаспадарак, 412 жителей (2004 г.). Выяўленае археолагамі гарадзішча (за 0,5 км на Пн ад вёскі) сведчыць аб засяленні гэтай тэрыторыі ў далёкай старажытнасці. Па пісьмовых крыніцах вядома з 15 ст. як вёска ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяв. ВКЛ, уласнасць казны. Пад 1503 г. і 1508 г. сяленне Кашалёў Лес пазначана ў перамірчай грамаце і ў перапісцы вял. князя маскоўскага Васіля з каралём Жыгімонтам. У 1560 г. 12 дымоў, 4 службы, пустаўшчыны Хлусоўская, Пашкоўская, Гваздоўская, Дзербінская. У 1640-х г. па інвентары скагастароства Кашалёва 12 дымоў, 4 службы, 16 валоў, 13 коней, Свята-Міхайлаўская царква. У 1765 г. маёнтак, валоданне Вышынскага, цэнтр староства, якое аб'ядноўвала 4 вёскі з 72 дворамі. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі. У 1807—09 гг. адбыліся выступленні сялян Кашалёўскай вол. супраць памешчыка. Доўгі час вёска была цэнтрам казённага маёнтка, у склад якога ў 1824 г. ўваходзілі вёскі Кашалёў, Кастрышча, Буда-Славянец, Сяльцо, Рудзенка, Бушаўка. 3 1825 г. дзейнічала карчма (уладанне Солтана). Праз вёску праходзіла паштовая дарога з Гомеля ў Жлобин . Па інвентары 1847 г. 103 двары і 42 незанятыя ўчасткі. У 1886 г. 176 дворов 983 жыхары, школа (адкрыта ў 1845 г.), царква (валодала зямельным участкам і з 1830 г. сукнавальняй), бальніца, 2 ветракі. 3 другой паловы 19 ст. дзейнічаў хлебазапасны магазін. Цэнтр воласці (да 9.5.1923 г.), у склад якой у 1890 г. ўваходзілі 38 сяленняў з агульнай колькасцю 1064 г. двары. Па перапісу 1897 г. 262 двары, 1643 жыхары, драўляная на мураваным фундаменце царква (згарэла ў 1953 г.), бальніца, вучылішча, 2 хлебазапасныя магазіны, лясніцтва, аддз. паштовай сувязі, 3 ветракі, 8 лавак, карчма. 3 1898 г. працавалі 2 лесапільні. У 1908 г. арганізавана крэдытнае таварыства. У 1909 г. 1826"жителей, 2019 дзес. зямлі. Пры школе мелася библиотека. 22.10.1919 г. створаны Кашалёўскі валасны рэўком. 3 20.8.1924 г. цэнтр Кашалёўскага с/с Буда-Кашалёўскага района Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1930 г. арганізаваны 2 калгасы, працавалі 3 ветракі, кузня, 2 конныя крупарушкі, нафтавы млын, народны дом. У Вял. Айч. вайну вызвалена 28.11.1943 г. На франтах і ў партыз. барацьбе загінуў 141 вясковец, памяць аб якіх ушаноўвае скульпт. кампазіцыя, пастаўленая ў 1966 г. ў цэнтры вёскі. Па перапісу 1959 г. 662 жыхары. Цэнтр саўгаса імя П.Я.Галавачова. Маслазавод, базавая школа, клуб, библиотека, дзіцячы сад, бальніца, отделение связи, магазін. Планіровачна складаецца з працяглай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Радзіма акадэміка АН БССР, доктара філасофскіх навук, праф., засл. дзеяча навукі БССР К.П.Буслава, двойчы Героя Савецкага Саюза, генерал-маёра авіяцыі П.Я.Галавачова (у Гомелі і Буда-Кашалёве помнікі, яго імем названы вуліцы ў Гомелі і Буда-Кашалёве, саўгас у Буда-Кашалёўскім районе), актыўнага ўдзельніка партыз. руху ў Глускім районе ў Вял. Айч. вайну В.М.Шваякова (быў камандзірам партыз. атрада), засл. ўрача Беларусі І.Е.Кутасава. Паблізу ёсць паклады гліны.

КЛЕНАВІЦА — вёска ў Чабатовіцкім с/с, за 22 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 49 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 19 гаспадарак, 32 жыхары (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. Па рэвізіі 1858 г. 15 дворов, 124 жыхары, уладанне памешчыка Перасвет-Солтана. Па перапісу 1897 г. 34 двары, 258 жителей, школа граматы. Побач быў аднайменны фальварак. Працавалі сукнавальня, вінакурня, з-д сухой апрацоўкі драўніны, хлебазапасны магазін, 2 ветракі, крупарушка. У 1909 г. 49 дворов, 240 жителей, 513 дзес. зямлі, у Недайскай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. У фальварку 12 дворов, 23 жыхары, 4300 дзес. зямлі, шкляное і вугальнае прадпрыемствы, млын. У 1926 г. 61 двор, 325 жителей, паштовае аддз., школа. У 1929 г. арганізаваны калгас. У 1940 г. 75 дворов, 300 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 71 двор, 64 вяскоўцы загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 266 жителей. У 1987 г. да вёскі далучаны пас. Пралетарый. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з крывалінейнай шыротнай вуліцы, забудаванай няшчыльна драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

КОЗІРОГ — посёлок у Патапаўскім с/с, за 15 км на ПнЗ ад Буда-Кошелёво, 6 км ад чыг. ст. Забаб'е (на лініі Жлобин — Гомель. 2 гаспадаркі, 3 жыхары (2004 г.). Каля пасёлка ў 1960 г. і ў 1980 г. выяўлены два скарбы. Знойдзеныя рэчы, вырабленыя ў старажытнарускай ювелірнай майстэрні, захоўваліся з канца 11 да пачатку 13 ст., што сведчыць аб дзейнасці тут чалавека ў далёкай мінуўшчыне. Сучасны посёлок засн. ў пачатку 1920-х г. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 98 жьіхароў. У складзе гаспадаркі Буда-Кашалёўскага агр.-тэхн. каледжа (цэнтр — г. Буда-Кошелёво). Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

КОЛАС — посёлок у Шырокаўскім с/с, за 20 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель). На У, Пн і 3 меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 6 гаспадарак, 13 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найболын актыўная забудова прыпадае на 1920-я г. У 1926 г. 11 дворов, 50 жителей, у Ліпскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 32 жыхары. У складзе саўгаса «Камінтэрн» (цэнтр — в. Шырокае). Забудова драўляная сядзібнага тыпу ўздоўж вясковай дарогі.

КРАСІН — посёлок у Камунараўскім с/с, за 22 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 1 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобин — Гомель), 27 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 26 гаспадарак, 45 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У1940 г. 33 двары, 168 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 9 дворов, 9 вяскоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 166 жителей. У складзе міжгасп. аб'яднання «Асобіна» (цэнтр — в. Асобіна). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ. Забудова двухбаковая, няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу.

КРАСНАБУДСКІ - посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 21 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 48 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 13 гаспадарак, 23 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 15 дворов, 87 жителей. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 101 жыхар. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентава¬най з ПдЗ на ПнУ і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

КРАСНАГОРСК - посёлок у Шырокаўскім с/с, за 20 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 29 км ад Гомеля. На Пд, 3 і Пн меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашыДоўск—Гомель. 22 гаспадаркі, 33 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 39 дворов, 185 жителей. У 1930 г. арганізаваны калгас, працавала арцель па здабычы торфу. У 1940 г. 49 дворов, 350 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 20 дворов, 12 вяскоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 202 жыхары. У складзе саўгаса «Камінтэрн» (цэнтр — в. Шырокае). Планіровачна складаецца з прамалінейнай шыротнай вуліцы, да якой на У далучаецца кароткая мерыдыянальная вуліца. Забудова няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу.

КРАСНАЯ ПЛОШЧАДЗЬ - пасё лак у Івольскім с/с, за 20 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 26 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Жлобин —Гомель. 20 гаспадарак, 29 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 148 жителей. У складзе калгаса імя М.І.Калініна (цэнтр — в. Івольск). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

КРАСНЫ — посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 17 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 36 км ад Гомеля. Побач аўтамабільная дарога Жлобин —. 19 гаспадарак, 24 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 17 дворов, 96 жителей. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінуў21 жыхар. Паперапісу 1959 г. 138 жителей. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

КРАСНЫ АКЦЯБР - посёлок у Акцябрскім с/с, в 24 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 15 км ад чыг. ст. Лазурайоная (на лініі Жлобин —Гомель), 23 км ад Гомеля, на шашы Доўск—Гомель. 21 гаспадарка, 46 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседняй вёскі Чэрапаўка на былых памешчыцкіх землях. Першапачаткова посёлок вядомы пад назвай Чэрапаўка-ІІ, у 1924 г. атрымаў сучасную назву. У 1926 г. 8 дворов, 36 жителей. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 105 жителей. У складзе саўгаса «Краснаакцябрскі» (цэнтр — в. Акцябр). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы амаль мерыдыянальнай арыентацыі (абапал шашы) і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

КРАСНЫ КУРГАН - посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 23 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 50 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —. 23 гаспадаркі, 32 жыхары (2004 г.). Выяўленыя археолагамі два Курганныя могільнікі (18 і 50 насыпаў, за 1 і 1,5 км на ПнЗ ад пасёлка) сведчаць аб засяленні гэтай тэрыторыі ў далёкай старажытнасці. Сучасны посёлок засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найбольш актыўная забудова прыпадае на 1920-я г. У 1926 г. 19 дворов, 98 жителей. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну ў баях каля вёскі загінулі 13 воінаў (пахаваны ў брацкай магіле). Па перапісу 1959 г. 134 жыхары. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова няшчыльна драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

КРАСНЫ СВЕТ — посёлок у Старабудскім с/с, за 10 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 34 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кашалёва—. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля катастрофы на Чарнобыльскай АЭС жыхары пераселены ў чыстыя месцы. Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак.У 1925 г. 15 дворов. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 54 жыхары. 1969 г. ў пасёлак перасяліліся жыхары суседняга пас. Янаўка. Уваходзіў у склад калгаса «Авангард» (цэнтр — в. Старая Буда). Планіровачна складаецца з двух кароткіх амаль паралельных паміж сабой шыротных вуліц, забудаваных аднабакова драўлянымі сял. хатамі.

КРЫЛОУ — посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 24 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 72 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 13 гаспадарак, 22 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1931 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У1940 г. 19 дворов, 88 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 14 дворов, 5 пасялкоўцаў загінулі на фронце. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з кароткай, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі вуліцы. Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

КРЫУСК — вёска, цэнтр Крыўскага с/с, за 16 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 34 км ад Гомеля, на р. Іволыса (прыток р. Уза). Побач аўтадарога Жлобин —Гомель. 272 гаспадаркі, 694 жыхары (2004 г.). Знойдзены ў вёсцы ў 1901 г. скарб з іспана-нідэрландскіх, галандскіх, польскіх і іншых манет 17 ст. сведчыць аб дзейнасці чалавека на гэтай тэрыторыі ў далёкай старажытнасці. Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як сяленне ў Чабатовіцкай вол. Беліцкага павета Магілёўскай губ. Памешчыца Пазняк мела ў вёсцы ў 1830 г. 251 дзес. зямлі і млын. Затым вёска была ў валоданні памешчыкаў Радзевічаі Караткевіча. Па рэвізскіх матэрыялах 1859 г. ў складзе маёнтка Аляксандрава, у валоданні В.Быкоўскага. Гаспадар аднайменнага маёнтка валодаў у 1878 г. 1028 дзес. зямлі і піцейным домам. Дзейнічала Мікалаеўская царква на могілках, якая ў 1876 г. была капітальна адрамантавана. У 1883 г. 82 двары, 384 жыхары, у Чабатовіцкай вол. Гомельскага павета. Па перапісу 1897 г. 150 дворов, 964 жыхары, царква, 2 хлебазапасныя магазіны, 2 ветракі, 2 маслабойні, карчма. У нар. вучылішчы ў 1907 г. было 67 вучняў. 3 8.12.1926 г. цэнтр Крыўскага с/с Уваравіцкага, з 17.4.1962 г. Буда-Кашалёўскага районаў Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1930 г. арганізаваны калгас імя С.М.Будзённага, працавалі ільнозавод (з 1932 г.), шавецкая майстэрня, кузня, 2 ветракі, сталярня. У Вял. Айч. вайну на франтах загінулі 158 жителей, памяць аб якіх ушаноўвае скульпт. група і сцяна з імёнамі загінуўшых, пастаўленыя ў 1973 г. ў цэнтры вёскі. Па перапісу 1959 г. 719 жыхары. У 1969 г. ў вёску перасяліліся жыхары пас. Будзішча і Дубраўка. Цэнтр калгаса імя В.І.Чапаева. Ільнозавод, лесапільня, млын, швейная майстэрня, сярэдняя школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад, отделение связи, сталовая, 4 магазіны. Планіровачна складаецца з крыху выгнутай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, да цэнтра якой з 3 пад прамым вуглом далучаецца кароткая прамалінейная вуліца. На У паралельна да галоўнай ідуць тры кароткія прамалінейныя вуліцы. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу. У 1987 г. збудаваны мураваныя дамы на 50 кватэр, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля Чарнобыльскай катастрофы. Радзіма бел. пісьменніка М.Н.Карпачова. У склад Крыўскага с/с уваходзілі да 1936 г. пас. Яначкаў, да 1969 г. пас. Будзішча, Дуброўка, Рагавы, да 1997 г. пас. Першамайскі (не існуюць).

КУЛЯШОВА — посёлок у Кашалёўскім с/с, за 3 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 51 км ад Гомеля. На 3 мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым аўтадарогах, якія адыходзяць ад Буда-Кошелёво. 16 гаспадарак, 23 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У 1940 г. 19 дворов, 87 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 14 дворов, 8 пасялкоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 195 жителей. У складзе саўгаса «Шарыбаўскі» (цэнтр — в. Шарыбаўка). Планіровачна складаецца з прамалінейнай шыротнай вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

КУЧЫНСК — посёлок у Шырокаўскім с/с, за 15 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 37 км ад Гомеля. На ПдЗ і У меліярацыйныя каналы. Побач шаша Доўск—Гомель. 1 гаспадарка, 1 жыхар (2004 г.). Засн. ў канцы 19 ст. Па перапісу 1897 г. хутар, 1 двор, 10 жителей. У 1925 г. 17 дворов, у Забалоцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 8 жителей. Па перапісу 1959 г. 104 жыхары. У складзе калгаса «Іскра» (цэнтр — в. Забалоцце). Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

КУЛЯШОЎКА - вёска ў Кашалёўскім с/с, за 6 км на ПыУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 54 км ад Гомеля. На Пд меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым аўтадарогах, якія адыходзяць ад Буда-Кошелёво. 10 гаспадарак, 19 жителей (2004 г.). Засн. ў другой палове 19 ст. Па перапісу 1897 г. выселак Куляшоўка (ён жа Сялец), 12 дворов, 97 жителей, хлебазапасны магазін, вятрак. У 1925 г. 18 дворов, у Кашалёўскім с/с Бабруйскай акругі, У1930 г. вяскоўцы ўступілі ў калгас. У 1940 г. 19 дворов. У Вял. Айч. вайну ў кастр. 1943 г. ням. акупанты спалілі 14 дворов. Па перапісу 1959 г. 147 жителей. У складзе саўгаса імя П.Я.Галавачова (цэнтр — в. Кашалёў). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Паблізу ёсць паклады гліны.

КУРГАННЕ — вёска ў Рагінскім с/с, за 24 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин—Гомель), 49 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 16 гаспадарак, 27 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Мяркулавіцкай вол. Рагачоўскагапавета Магілёўскай губерні. Па перапісу 1897 г. 14 дворов, 107 жителей, хлебазапасны магазін, 2 фальваркі. У 1925 г. посёлок (5 дворов) і аднайменны хутар (9 дворов), якія пазней аб'ядналіся ў адзін населены пункт. У 1929 г. вяскоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 127 жителей. У складзе саўгаса «Дзербічы» (цэнтр — в. Дзербічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай, блізкай да шыротнай арыентацыі вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЛАПІЧЫ — вёска ва Уваравіцкім пасялковым Савеце, за 16 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 30 км ад Гомеля, 2 км ад чыг. ст. Радзеева (на лініі Жлобин — Гомель). На 3 меліярацыйны канал, на Пд мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Уваравічы. 64 гаспадаркі, 126 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 15 ст. як вёска ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяв. ВКЛ. Некаторы час уваходзіла ў склад Чарнігаўскага княства. Пад 1508 г. пазначана ў перапісцы вял. князя маскоўскага Васіля III з каралём Жыгімонтам. Упамінаецца ў 1526—27 гг. у матэрыялах аб канфліктах паміж ВКЛ і Маскоўскай дзяржавай. Пазначана ў інвентары Чачэрскага староства 1726 г. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі. У 1864 г. 67 дворов, 318 жителей, хлебазапасны магазін. Па перапку 1897 г. вёска (49 дворов, 315 жителей, хлебазапасны магазін) і аколіца (120 дворов, 773 жыхары, 5 ветракоў, крупарушка, 2 кузні, вінная лаўка), у Рудзянецкай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. У 1926 г. дзейнічалі паштовае аддзяленне, 2 пачатковыя школы, паравы млын. 3 8.12.1926 г. да 16.5.1954 г. цэнтр Лапіцкага с/с Уваравіцкага района Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1931 г. арганізаваны калгас імя В.М.Молатава, працавалі кузня і вятрак. У Вял. Айч. вайну загінулі 59 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 455 жителей. У складзе эксперыментальнай базы «Уваравічы» (цэнтр — г.п. Уваравічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб. На ПнУ невялікі адасоблены ўчастак забудовы. Радзіма засл. настаўніка Беларусі Б.Т.Барэйшы.

ЛЕБЕДЗЕУ — посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 19 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёуская (на лініі Жлобін—Гомель), 57 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 14 гаспадарак, 20 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У хуткім часе тут пачаў працаваць вятрак. Найбольш актыўная забудова прыпадае на 1920-я г. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 56 жителей. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в.Чабатовічы). Планіровачна складаецца з крыху выгнутай кароткай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай аднабакова драўлянымі сял. сядзібамі.

ЛЕНІНА — вёска ў Дуравіцкім с/с, за 6 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин — Гомель), 42 км ад Гомеля. На Пн меліярацыйныя каналы, злучаныя з р. Ліпа (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым аўтадарогах, якія адыходзяць ад Буда-Кошелёво. 19 гаспадарак, 33 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1925 г. 44 двары, у Дуравіцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай аркугі. У 1930 г. арганізаваны калгас імя УГЛеніна, працавала кузня. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 22 вяскоўцы. Па перапісу 1959 г. 160 жителей. У складзе саўгаса «Дуравіцкі» (цэнтр — в. Дуравічы). Планіровачна складаецца з крыху выг¬нутан кароткан вуліцы, арыентаванан з ПдУ на ПнЗ і забудаванай няшчыльна драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЛЕНІНСКІ — посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 19 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 36 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Чабатовічы—Уваравічы. 22 гаспадаркі, 37 жителей (2004 г.). Заснаваны ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 16 дворов, 104 жыхары, у Чабатовіцкім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас «Ленінец», працавала кузня. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 22 пасялкоўцы. Па перапісу 1959 г. 188 жителей. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЛІПА — вёска ў Акцябрскім с/с, за 18 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин — Гомель), 29 км ад Гомеля, на р. Ліпа (прыток р. Сож). На Пд і Пн мяжуе з лесам. Побач шаша Доўск—Гомель. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля катастрофы на Чарнобыльскай АЭС жыхары пераселены ў чыстыя месцы. 1 гаспадарка, 1 жыхар (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 18 ст. як вёска ў Рагачоўскім павеце Магілёўскай губ. У 1799 г. ва ўладанні Дарыя-Дзерналовічаў. 3 1840 г. працавала сукнавальня. У 1850 г. побач пракладзена шаша Пецярбург—Кіеў. Мелася паштовая станцыя (у 1870 г. 5 коней). У 1880 г. 71 двор, 391 жыхар, дзейнічаў хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 126 дворов, 752 жыхары, хлебазапасны магазін, 2 ветракі, вадзяны млын, сукнавальня. Побач былі хутары Ліпа і Старая Ліпа. У 1909 г. 797 жителей, 1170 дзес. зямлі, млын, у Дудзіцкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У час наступлення немцаў у 1918 г. партызаны разбілі ням. атрад, узялі палонных і трафеі. Пасля гэтага карнікі спалілі вёску і расстралялі частку вяскоўцаў, у ліку якіх былі старыя і дзеці. У 1926 г. 114 дворов, хата-чытальня, лаўка, паштовае аддз., пачатковая школа. У 1930 г. арганізаваны калгас «Чырвоная Ліпа», працавалі вятрак і кузня. 3 8.12.1926 да 8.12.1966 г. цэнтр Ліпаўскага с/с Уваравіцкага, з 17.4.1962 г. Буда-Кашалёўскага районаў Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У Вял. Айч. вайну ў баях за вызваленне вёскі і суседніх населеных пунктаў загінулі 31 воін і 1 партызан (пахаваны ў брацкай магіле на ўсх. ускраіне), 94 вяскоўцы загінулі ў час вайны. Па перапісу 1959 г. 461 жыхар. У 1969 г. ў вёску перасяліліся жыхары пас. Волкаў і Гарадзец. Уваходзіла ў склад саўгаса «Краснаакцябрскі» (цэнтр — в. Акцябр). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы амаль шыротнай арыентацыі, да якой на У пад прамым вуглом далучаецца кароткая прамалінейная вуліца. Забудова двухбаковая, няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу.

ЛІПІНІЧЫ — вёска, цэнтр Ліпініцкага с/с, за 14 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 62 км ад Гомеля, на р. Гліна (прыток р. Ліпа). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск—Буда-Кошелёво. 68 гаспадарак, 179 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 15 ст. як вёска ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяв. ВКЛ, шляхецкая ўласнасць. Упамінаецца пад 1503,1526—27 гг. у матэрыялах аб канфліктах паміж ВКЛ і Маскоўскай дзяржавай. Пад 1560 г. пазначана ў Актах Галоўнага Літоўскага трыбунала. У 1566 г. зямля Сарыбаўшчына, прыпісаная да в. Ліпінічы, перададзена Б.Даніловічу. Па вопісу 1567 г. маёнтак Ліпінічы павінен быў выдзяляць сваіх апалчэнцаў для фарміравання ўзброеных атрадаў ВКЛ. У 40-х г. 17 ст. пазначана ў інвентары Гомельскага староства. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі. 3 1880 г. дзейнічаў хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 67 дворов, 459 жителей, царк.-прыходская школа, хлебазапасны магазін, карчма. У 1909 г. 70 дворов 517 жителей, 497 дзес. зямлі, у Кашалёўскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У пачатку 1920-х г. для школы было выдзелена нацыяналізаванае памяшканне. Некаторы час пасля заканчэння настаўніцкай семінарыі ў вясковай школе працаваў будучы нар. пісьменнік і акад. АН БССР М.Ц.Лынькоў. Ён жа ў час акупацыі вёскі герм. войскамі ў 1918 г. быў адным з арганізатараў партыз. атрада. У 1925 г. 122 двары. 3 20.8.1924 г. цэнтр Ліпініцкага с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай, з 27.10.1927 г. Гомельскай акруг. У1929 г. арганізаваны калгас «Перамога», працавала кузня. У 1940 г. 328 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 8 дворов, 77 вяскоўцаў загінулі на фронце. Вызвалена 28.11.1943 г. На франтах і ў партыз. барацьбе загінулі 303 землякі, памяць аб якіх ушаноўвае скульптура жанчыны з лаўровым вянком, пастаўленая ў цэнтры вёскі. Па перапісу 1959 г. 412 жителей. Цэнтр калгаса «Зара». Размешчаны комбинат бытового обслуживания, Дом культуры, библиотека, отделение связи, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад, магазін. Планіровачна складаецца з працяглай прамалінейнай вуліцы з двума завулкамі, арыентаванай амаль мерыдыянальна і забудаванай двухбакова пераважна драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Радзіма лаўрэата Дзярж. прэміі Рэспублікі Беларусь В.В.Крэпастнова. У склад Ліпініцкага с/с уваходзілі да 1969 г. пас. Пад'ясень, да 1982 г. пас. Пяцідворка, да 1989 г. пас. Барок, да 1997 г. пас. Дубраўка і Зялёная Рошча (не існуюць).

ЛОЗАУ — вёска ў Рагінскім с/с, за 21 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин — Гомель), 57 км ад Гомеля. На паўн. ускраіне р. Чачора (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 84 гаспадаркі, 136 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 18 ст. як сяленне ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяв. У 1765 г. маёнтак, 16 дворов, 104 жыхары мужчынскага полу, належала Завадскім. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі. У 1845 г. 37 дворов, вадзяны млын, карчма (каля прасёлачнай дарогі), хлебазапасны магазін, лазня. Побач быў фальварак. У «Географо-статнстнческом словаре Росснйской нмпернн» (1863 г.) пазначана як сяло. Школа граматы, млын, сукнавальня, у Мяркулавіцкай вол. Рагачоўскага павета. У 1885 г. ў наваколлі працавала Зах. меліярацыйная экспедыцыя ген. Жылінскага. Па перапісу 1897 г. 92 двары, 578 жителей, царк.-прыходская школа, хлебазапасны магазін, карчма. У 1909 г. 103 двары, 644 жыхары, 1241 дзес. зямлі. У 1925 г. 130 дворов, у Прыбарскім с/с Гарадзецкага района Бабруйскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас «Камунар», працавала кузня. У Вял. Айч. вайну загінулі 110 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 614 жителей. У складзе калгаса «Рагінь» (цэнтр — в. Рагінь). На ПнЗ ад вёскі, ва ўрочышчы Беліца, вядуцца торфараспрацоўкі. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ. На Пд паралельна да яе праходзіць кароткая вуліца, да якой з ПдЗ далучаецца другая кароткая вуліца. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

ЛОЗАЎСКАЯ РУДНЯ - вёска ў Рагінскім с/с, за 20 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 53 км ад Гомеля. На ўсх. ускраіне меліярацыйны канал, злучаны з р. Чачора (прыток р. Сож). Побач шаша Доўск—Гомель. 34 гаспадаркі, 58 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Мяркулавіцкай вол. Рагачоўскагапавета Магілёўскай губ. У 1881 г. 32 двары, 198 жителей. Па перапісу 1897 г. Рудня Лозаўская (яна ж Рудзенка), 46 дворов, млын, хлебазапасны магазін. У 1909 г. 301 жыхар, 431 дзес. зямлі. У 1925 г. 45 гаспадарак, у Рагінскім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1931 г. вяскоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну 10 вяскоўцаў загінулі ад рук ням. карнікаў, 33 вяскоўцы загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 249 жителей. У складзе саўгаса «Дзербічы» (цэнтр — в. Дзербічы). Планіровачна складаецца з крывалінейнай мерыдыянальнай вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Невялікая частка забудовы размешчана за каналам, на У ад галоўнай вуліцы. Радзіма засл. настаўніка Беларусі К.П.Лусікавай.

ЛОЗКІ — вёскаў Івольскім с/с, за 20 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин — Гомель), 24 км ад Гомеля, на зах. ускраіне р. Канава Красная (прыток р. Уза). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 23 гаспадаркі, 30 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 19 ст. як вёска ў Беліцкім, затым Гомельскім паветах Магілёўскай губ. У 1816 г. 8 дворов. Па рэвізіі 1858 г. ў валоданні памешчыка Клячкоўскага. У 1909 г. 30 жителей, у Целяшоўскай вол. У 1926 г. 15 дворов, 100 жителей, ва Уваравіцкім районе Гомельскай акругі. У 1929 г. арганізаваны калгас «Чырвоныя Лозкі», працавалі вятрак і кузня. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 28 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 231 жыхар. У складзе калгаса імя М.І.Калініна (цэнтр — в. Івольск). Планіровачна складаецца з прамалінейнай шыротнай вуліцы, да якой на У далучаецца з Пд крывалінейная вуліца. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

ЛУГАВЫ (да 4.12.1964 пас. імя Сталіна) — посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 19 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин—Гомель), 56 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 9 гаспадарак, 15 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з кароткай амаль прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай аднабакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЛУГІНІЧЫ — вёска ў Акцябрскім с/с, за 14 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 34 км ад Гомеля. На Пд, У і 3 меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, а затым па шашы Доўск—Гомель. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля Чарнобыльскай катастрофы жыхары (47 сем'яў) пераселены ў 1990—93 гг. у чыстыя месцы. Па пісьмовых крыніцах вядома з 16 ст. Упамінаецца ў матэрыялах 1525—27 гт. аб канфліктах паміж ВКЛ і Маскоўскай дзяржавай. У інвентары Чачэрскага староства 1704 г. пазначана як вёска. Па вопісу Чачэрскага староства 1765 г. 17 дымоў. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі. Па рэвізскіх матэрыялах 1859 г. ў складзе Чачэрскага маёнтка графа І.І.Чарайонышова-Круглікава. 3 1884 г. дзейнічалі хлебазапасны магазін, школа граматы, млын, у Дудзіцкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У1909 г. 46 дворов, 335 жителей 367 дзес. зямлі. У1926 г. 62 двары, 363 жыхары. 3 8.12.1926 г. да 30.12.1927 г. цэнтр Лугініцкага с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас «Баявы», працавалі вятрак і кузня. У Вял. Айч. вайну загінуў 51 вясковец. Па перапісу 1959 г. 241 жыхар. У складзе саўгаса «Краснаакцябрскі» (цэнтр — в. Акцябр). Планіровачна складаецца з прамалінейнай амаль шыротнай вуліцы. Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

ЛУК'ЯНАУ — посёлок у Акцябрскім с/с, за 11 км на ПнУ ад раённага цэнтра 1 чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 35 км ад Гомеля. На У і Пд мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. У сувязі з радыяцыйным забруджанннем пасля Чарнобыльскай катастрофы жыхары (6 сямей) пераселены ў 1990 г. ў чыстыя месцы. Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найболын актыўная забудова прыпадае на 1920-я г. У 1926 г. 17 дворов 77 жителей, у Лугініцкім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1928 г. арганізаваны калгас «Верны шлях». Па перапісу 1959 г. 82 жыхары. Уваходзіў у склад саўгаса «Краснаакцябрскі» (цэнтр — в. Акцябр). Планіровачна складаецца з кароткай вуліцы, арыентаванай з Пд на ПнЗ і забудаванай рэдка драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЛЮБАВІН — вёска ў Буда-Люшаўскім с/с, за 14 км на ПнЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 62 км ад Гомеля, на р. Ліпа (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск—БудаКашадёва. 17 гаспадарак, 26 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Стараруднянскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1868 г. 29 дворов, 194 жыхары. У 1885 г. адкрыта школа (у 1907 г. 71 вучань), якая размясцілася ў наёмнай сял. хаце, а ў пачатку 1920-х г. ёй быў перададзены нацыяналізаваны будынак. Па перапісу 1897 г. 53 двары, 388 жителей 2 ветракі, вінная лаўка. У 1925 г. 95 дворов. Пераважную болынасць жителей складалі польскія сем'і. 3 20.8.1924 г. да 16.7.1954 г. цэнтр Любавінскага с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай, з 27.10.1927 г. Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акруг, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1929 г. арганізаваны калгас імя Ф.Э. Дзяржынскага, працавала кузня. Дзейнічаў урачэбны ўчастак. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 53 вяскоўцы. Па перапісу 1959 г. 251 жыхар. У 1969 г. ў вёску перасяліліся жыхары пас. Асінаўка. У складзе калгаса імя У.І.Ульянава (цэнтр — в. Буда-Люшаўская). Планіровачна складаецца з крывалінейнай амаль мерыдыянальнай вуліцы, перакрыжаванай на Пн кароткай прамалінейнай вуліцай. У цэнтры да гал. далучаецца з У кароткая дугападобная вуліца. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

ЛЮБАНЬ — вёска ў Мікалаеўскім с/с, за 26 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 74 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, далей па шашы Доўск—Гомель. 32 гаспадаркі, 58 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 19 ст. як сяленне ў Рагачоўскім павеце Магілёўскай губ. У1816 г. 87 жителей. Па рэвізіі 1858 г. 128 жителей, у складзе маёнтка Самуйлава, уладанне памешчыка Варварына. У 1886 г. 17 дворов 134 жыхары, Свята-Мікалаеўская царква, хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 31 двор, 215 жителей, царква, царк.-прыходская школа, хлебазапасны магазін. У 1909 г. 33 двары, 386 жителей 693 дзес. зямлі, царква, школа, у Гарадзецкай вол. У 1930 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 25 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 235 жителей. У складзе саўгаса «Шлях Ільіча» (цэнтр — в. Мікалаеўка). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай няшчыльна драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЛЮБЕНЬ — посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 22 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 58 км ад Гомеля. На Пд р. Крапіўня (прыток р. Дняпро), на 3 мяжуе з урочышчам Бархаўская Дача. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 1 гаспадарка, 2 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 38 жителей. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

ЛЮБІЦА — посёлок у Кашалёўскім с/с, за 10 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 58 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск—Буда-Кашалёва. 6 гаспадарак, 8 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 45 жителей. У складзе саўгаса «Шарыбаўскі» (цэнтр — в. Шарыбаўка). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай, шыротнай вуліцы, забудаванай аднабакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЛЮДКАВА — посёлок у Гусявіцкім с/с, за 24 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 29 км ад Гомеля, 9 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобин —Гомель). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 11 гаспадарак, 18 жителей (2004 г.). Выяўленыя археолагамі курганы паблізу пасёлка сведчаць аб засяленні гэтай тэрыторыі ў далёкай старажытнасці. Сучасны посёлок засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найболын актыўная забудова прыходзіцца на 1920-я г. У 1926 г. 18 дворов 97 жителей, у Старагусявіцкім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 15 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 66 жыхароў. У складзе калгаса імя У.ІЛеніна (цэнтр — в. Старая Гусявіца). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЛЮШАУ — вёска ў Ліпініцкім с/с, за 16 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 64 км ад Гомеля. На У р. Гліна (прыток р. Ліпа). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодорогеЧачэрск—Буда-Кошелёво. 11 гаспадарак, 14 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 16 ст. як вёска ва ўладанні Солтанаў, дзе знаходзіўся іх фамільны склеп з грабніцамі. У пачатку 17 ст. пабудаваны касцёл. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі. Па інвентары 1848 г. вёска і фальварак (183 жыхары) у складзе памешчыцкага маёнтка, у Рагачоўскім павеце Магілёўскай губ. Праз вёску праходзіла паштовая дарога з Гомеля ў Жлобин . У 1858 г. 26 дворов, касцёл. У 1878 г. Солтаны мелі ў вёсцы і наваколлі 1413 дзес. зямлі, карчму, 2 млыны і крупарушку. У 1885 г. адкрыта школа, якая размясцілася ў наёмнай сял. хаце, а ў пачатку 1920-х г. для яе быў выдзелены нацыяналізаваны будынак. Па перапісу 1897 г. 39 дворов, 245 жителей, хлебазапасны магазін (1884 г.). Побач быў аднайменны фальварак, дзе меўся вятрак. У 1909 г. 290 жителей, 380 дзес. зямлі і 15 дзес. зямлі ва ўладанні касцёла. У 1925 г. 112 дворов, у Любавінскім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1929 г. арганізаваны калгас «Камінтэрн», працавалі кузня і нафтавы млын. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 39 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 273 жыхары. У складзе калгаса «Юбілейны» (цэнтр — в. Негаўка). Планіровачна складаецца з прамалінейнай, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ вуліцы, паралельна да якой на 3 праходзіць кароткая вуліца. Забудова двухбаковая, няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу. Паблізу ёсць паклады гліны.

ЛЯВАДА — посёлок у Старабудскім с/с, за 25 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 47 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин —Гомель. 19 гаспадарак, 27 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну загінулі 12 жителей. Па перапісу 1959 г. 129 жителей. У складзе калгаса «Авангард» (цэнтр — в. Старая Буда). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, да якой на Пн далучаецца пад прамым вуглом другая кароткая вуліца. Забудова драўляная, няшчыльная, сядзібнага тыпу.

МАЙСЕЕЎКА — вёска ў Рагінскім с/с, за 25 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 55 км ад Гомеля, на шашы Доўск—Гомель. 38 гаспадарак, 64 жыхары (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска, заснаваная перасяленцамі пераважна з в. Галавачы, у Мяркулавіцкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. Па перапісу 1897 г. в. Майсееўка (яна ж Новыя Галавачы), 32 двары, 205 жителей, хлебазапасны магазін (з 1884 г.), заезны дом. У 1909 г. 40 дворов, 235 жителей, 326 дзес. зямлі. У 1925 г. 61 двор, у Прыбарскім с/с Гарадзецкага района Бабруйскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас, працавала кузня. У Вял. Айч. вайну 12 вяскоўцаў загінулі ад рук ням. акупантаў, 33 вяскоўцы загінулі на фронце. Па перапісу ' 1959 г. 360 жителей. У складзе саўгаса «Дзербічы» (цэнтр — в. Дзербічы). Планіровачна складаецца з крывалінейнай вуліцы з трыма завулкамі, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ. На Пд ад галоўнан размешчана кароткая мерыдыянальная (па абодвух баках шашы) вуліца. Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

МАКАУЕ — посёлок у Глазаўскім с/с, за 8 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин—Гомель), 45 км ад Гомеля. На У меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 3 гаспадаркі, 4 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найбольш актыўная забудова прыпадае на 1920-я г. У 1926 г. 11 дворов, 71 жыхар, у Глазаўскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 10 жителей. Па перапісу 1959 г. 59 жителей. У складзе калгаса «Новае жыццё» (цэнтр — в. Глазаўка). Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

МАКАУЕ — посёлок у Камунараўскім с/с, за 20 км на ПдУ ад Буда-Кашалёва, 5 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобин —Гомель), 20 км ад Гомеля. Побач шаша Доўск—Гомель. 5 гаспадарак, 11 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Размешчаны цагельны завод «Макаўе». Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

МАР'ІНА ПОЛЕ — посёлок у Старабудскім с/с, за 18 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин —Гомель), 44 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Жлобин —Гомель. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля катастрофы на Чарнобыльскай АЭС жыхары пераселены ў чыстыя месцы. Засн. ў 2-й пал. 19 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Па перапісу 1897 г. ў пас. Мар'янполле 9 дворов, 63 жыхары, 2 млыны. У 2004 г. 12 дворов, 70 жителей 148 дзес. зямлі, у Недайскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1925 г. 20 дворов, у Недайскім с/с Буда- Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У Вял. Айч. вайну загінулі 7 пасялкоўцаў. Па перапісу 1959 г. 44 жыхары. Уваходзіў у склад калгаса «Авангард» (цэнтр — в. Старая Буда). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай шыротнай вуліцы, забудаванай аднабакова, рэдка драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

МАРОЗАВІЧЫ, вёска, цэнтр Марозавіцкага с/с, за 5 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 45 км ад Гомеля, на р. Уза (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 135 гаспадарак, 389 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 15 ст. як вёска ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяв. ВКЛ. Упамінаеццаў 1503 г., 1526— 27 гг. у матэрыялах аб канфліктах паміж ВКЛ і Маскоўскай дзяржавай. У 1560 г. 4 дымы, 1 служба, пустаўшчызны Белавішчына і Міхалёўшчына. У 1640-х г. па інвентары Гомельскага староства сяло, 4 дымы, 2 службы, 5 валоў 3 кані, 2 пустаўшчызны. Пад 1752 г. пазначана ў актах Гал. Літоўскага трыбунала. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі. 3 1855 г. дзейнічалі прадпрыемства па вырабе цукру, вінакурня і хлебазапасны магазін. Па рэвізскіх матэрыялах 1859 г. ва ўладанні памешчыка Г.В.Ляшкевіча. У 1882 г. 79 дворов, 514 жителей. Мелася народнае вучылішча (у 1907 г. 58 вучняў). Па перапісу 1897 г. вёска (124 двары, 734 жыхары, хлебазапасны магазін) і фальварак (3 двары, 11 жителей). У 1909 г. 153 двары, 1059 жителей, 880 дзес. зямлі, школа, млын, у Чабатовіцкай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. 3 16.7.1954 г. цэнтр Марозавіцкага с/с. У 1925 г. 275 дворов, у Буда-Кашалёўскім районе Бабруйскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 118 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 423 жыхары. Цэнтр саўгаса «Марозавічы». базавая школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, дзетсад, отделение связи, магазін. Планіровачна складаецца з прамалінейнай працяглай шыротнай вуліцы, да зах. канца якой далучаецца кароткая мерыдыянальная вуліца. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу. У 1987 г. ўзведзены мураваныя дамы на 50 кватэр, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля Чарнобыльскай катастрофы. Радзіма засл. работніка сельскай гаспадаркі Д.І.Сапліцкага. У склад Марозавіцкага с/с уваходзілі да 1976 г. пас. Восаў і Галенкі (не існуюць).

МАТЫЛЁЎКА - посёлок у Крыўскім с/с, за 17 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 36 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Жлобін—Гомель. 8 гаспадарак, 18 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1920 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 36 жителей. У складзе калгаса імя В.І.Чапаева (цэнтр — в Крыўск). Прамалінейная амаль шыротнай арыентацыі вуліца забудавана рэдка драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

МАЧУЛІШЧА — вёска ў Дуравіцкім с/с, за 7 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін— Гомель), 43 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым аўтадарогах, якія адыходзяць ад Буда-Кошелёво. 13 гаспадарак, 32 жыхары (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з другой паловы 19 ст. як засценак у Кашалёўскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. Па перапісу 1897 г. 1 двор, 8 жителей. У 1925 г. 25 дворов, у Дуравіцкім с/с Буда-Кашалёўскагарайона Бабруйскай акругі. Побач быў аднайменны хутар, 9 дворов. У 1929 г. арганізаваны калгас імя М.І.Калініна, працавала кузня. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 10 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 162 жыхары. У складзе саўгаса «Дуравіцкі» (цэнтр — в. Дуравічы). Клуб і библиотека. Планіровачна складаецца з крыху выгнутай, кароткай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

МЕДЗВЯДЗЁВА - вёска ў Патапаўскім с/с, за 6 км на 3 ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 44 км ад Гомеля. На У і Пн мяжуе з лесам. Побач аўтадарога Буда-Кошелёво—Гомель. 35 гаспадарак, 46 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 20 ст. як сяленне ў Рагачоўскім павеце Магілёўскай губ. Найбольш актыўная забудова прыпадае на 1920-я г. У 1930 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 17 вяскоўцаў. У 1950-х г. дзейнічала база Буда-Кашалёўскай МТС. Па перапісу 1959 г. 381 жыхар. У складзе гаспадаркі Буда-Кашалёўскага агр.-тэхн. каледжа (цэнтр — г. Буда-Кошелёво). Планіровачнаскладаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, да цэнтра якой далучаецца з ПнУ кароткая прамалінейная вуліца. Забудова двухбаковая, няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу.

МІГАЙ — посёлок у Марозавіцкім с/с, за 6 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 45 км ад Гомеля. На Пд і 3 меліярацыйныя каналы, на Пн мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 2 гаспадаркі, 3 жыхары (2004 г.). Засн. ў 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 47 жителей. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Драўляныя дамы сял. сядзіб пастаўлены каля прасёлачнай дарогі.

МІКАЛАЕЎКА — вёска ў Губіцкім с/с, за 22 км на 3 ад Буда-Кошелёво, 65 км ад Гомеля, 14 км ад чыг. ст. Забаб'е (на лініі Жлобін—Гомель). Вакол лес. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 6 гаспадарак, 8 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як аколіца ў Недайскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. Па перапісу 1897 г. 23 двары, 140 жителей. У 1909 г. 195 жителей, 160 дзес. зямлі. У 1929 г. арганізаваны калгас. У 1940 г. 30 дворов, 124 жыхары. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 12 дворов 18 вяскоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 127 жителей. У складзе калгаса імя Ф.Энгельса (цэнтр — в. Губічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, блізкай да шыротнай арыентацыі і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Паблізу ёсць паклады жалезняку.

МІКАЛАЕЎКА — вёска, цэнтр Мікалаеўскага с/с, за 27 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 75 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск— Гомель. 150 гаспадарак, 392 жыхары (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Гарадзецкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. Паводле інвентару 1848 г. ва ўладанні памешчыка былі вёска і фальварак. У 1852—67 гг. працаваў цукровы з-д. Па рэвізскіх матэрыялах 1859 г. ў складзе маёнтка Самуйлаў. Па перапісу 1897 г. 53 двары, 335 жителей, хлебазапасны магазін, 2 ветракі, кузня. У1909 г. ў валоданні вяскоўцаў былі 435 дзес. зямлі, а 37 дзес. належылі Любанскай царкве. У 1925 г. ў вёсцы 62, на хутары 7 дворов. У 1930 г. арганізаваны калгас. У 1940 г. 73 двары, 269 жителей У Вял. Айч. вайну ням. акупанты ў 1944 спалілі 47 дворов. За час вайны загінулі 105 жителей Па перапісу 1959 г. 371 жыхар. 3 28.6.1973 г. цэнтр Мікалаеўскага с/с. Цэнтр саўгаса «Шлях Ільіча». Лесапільня, сярэдняя школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад, отделение связи, швейная майстэрня, магазін. Планіровачна складаецца з прамалінейнай амаль шыротнай вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Радзіма Героя Савецкага Саюза С.А.Панамарова і засл. дзеяча культуры БССР, дзяржаўнага дзеяча Беларусі Р.Я.Кісялёва (яго імя носіць вясковая сярэдняя школа), засл. настаўніка Беларусі В.Н.Кісялёва. У 1987 г. ўзведзены мураваныя дамы на 50 кватэр, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля Чарнобыльскай катастрофы. У склад Мікалаеўскага с/с уваходзілі да 1928 г. пас. Азэтаўка, да 1929 г. пас. Зборны, да 1930 г. пас. Міхееў, да 1969 г. пас. Зялёны Краж, в. Анастасеўка (не існуюць).

МІКОЛЬСК — посёлок у Шырокаўскім с/с, за 14 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 38 км ад Гомеля. На Пд і 3 мяжуе з лесам і праходзяць меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 1 гаспадарка, 1 жыхар (2004 г.). Засн. ў другой палове 19 ст. Па перапісу 1897 г. фальварак, 1 двор, 12 жителей. У 1909 г. 416 дзес. зямлі, у Кашалёўскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1925 г. пасёлкі Мікольск-І (23 двары) і Мікольск-ІІ (18 дворов) у Забалоцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У1929 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 19 пасялкоўцаў. Па перапісу 1959 г. 226 жителей. У складзе калгаса «Іскра» (цэнтр — в. Забалоцце). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай шыротнай вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

МІХАЛЁЎКА — вёска ў Шырокаўскім с/с, за 20 км на ПдУ ад Буда-Кашалёва, 28 км ад Гомеля, 17 км ад чыг. ст. Лазурная (на лініі Жлобін—Гомель). На Пн меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 31 гаспадарка, 57 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Дудзіцкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. Упамінаецца ў «Географо-статнстнческом словаре Росснйской нмпернн», выдадзеным у 1863 г. У 1880 г. адкрыта школа граматы, 54 двары, 302 жыхары. Па перапісу 1897 г. 87 дворов, 569 жителей хлебазапасны магазін, 2 ветракі, карчма. У 1909 г. 97 гаспадарак, 679 жителей, 711 дзес. зямлі. 3 8.12.1926 г. да 30.12.1927 г. цэнтр Міхалёўскага с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. арганізаваны калгас, працавалі 2 ветракі, кузня і арцель па здабычы торфу. У складзе саўгаса «Камінтэрн» (цэнтр — в. Шырокае). На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 74 вяскоўцы. Па перапісу 1959 г. 396 жителей». Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ, да цэнтра якой далучаецца з 3 кароткая прамалінейная вуліца. Забудовадвухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

МУРАВЕЙ — посёлок у Патапаўскім с/с, за 9 км на ПнЗ ад Буда-Кошелёво, 57 км ад Гомеля, 2 км ад чыг. ст. Шарыбаўка (на лініі Жлобін—Гомель). На У мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 25 гаспадарак, 39 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядомы з пачатку 20 ст. Найб. актыўная забудова прыпадае на 1920-я г. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас, 10 жителей загінулі на франтах Вял. Айч. вайны. Па перапісу 1959 г. 326 жителей. У складзе гаспадаркі Буда-Кашалёўскага агр.-тэхн. каледжа (цэнтр — г. Буда-Кашалёва). Планіровачна складаецца з крыху скрыўленай вуліцы, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі, якая на Пн раздвойваецца. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

НАДЗЕЖДЗІНА (да 1937 Угольцы) — вёска ў Мікалаеўскім с/с, на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 75 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 32 гаспадаркі, 58 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Гарадзецкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1850 г. ва ўладанні памешчыка Кіневіча. Па рэвізіі 1858 г. 123 жыхары, у складзе маёнтка Самуйлаў. 3 1884 г. дзейнічаў хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 39 дворов, 279 жителей, 2 ветракі. У 1909 г. 45 дворов, 377 жителей, 762 дзес. зямлі. У 1925 г. 64 двары, у Прыбарскім с/с Гарадзецкага района Бабруйскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас «Чырвоная Зорка», працаваўвятрак. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 59 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 439 жителей. У складзе саўгаса «Шлях Ільіча» (цэнтр — в. Мікалаеўка). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, да якой на Пд пад прамым вуглом далучаецца кароткая прамалінейнай вуліца. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

НАСПА — вёска ў Губіцкім с/с, за 13 км на 3 ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская, 54 км ад Гомеля, на р. Чарамха (прыток р. Дняпро) і автодороге Жлобін—Гомель. 23 гаспадаркі, 30 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Недайскай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. Памешчыкі Ёлшыны мелі ў 1835 г. ў вёсцы і наваколлі 11 169 дзес. зямлі. 3 1856 г. да 1661 дзейнічаў цукровы завод (належаў В.В.Ёлшыну), на якім у 1859 г. выраблены 342 пуды цукровага пяску, працавалі 122 рабочыя. Пасля адмены ў 1861 г. прыгоннага права вяскоўцы адмовіліся адбываць трохдзённую ў тыдзень паншчыну. Для ўціхамірвання іх была выклікана вайсковая каманда. У фальварку з 1865 г. працаваў бяростадзёгцевы, з 1878 г. — смаляна-дзёгцевы з-ды (5 рабочых). Па перапісу 1897 г. 83 двары, 611 жителей, школа граматы, хлебазапасны магазін, 2 ветракі, карчма, крупарушка. У фальварку 61 жыхар, вадзяны млын. У 1903 г. дзейнічала лесапільня (50 рабочых), з 1908 г. вінакурня і вінная лаўка. 3 1907 г. працавала нар. вучылішча (49 вучняў). У 1909 г. ў сяле 118 дворов 779 жителей, 556 дзес. зямлі, у фальварку 8 дворов, 25 жителей, 1131 дзес. зямлі. Працавалі цагельня (у 1913 г. 37 рабочых), вінная лаўка, прыёмны пакой. Ад пажару 30.5.1911 г. згарэў шклозавод Кудрына, які дзейнічаў у фальварку з 1898 г. Амаль поўнасцю ў 1920 г. спалілі вёску польскія акупанты. Адбудаваны шклозавод атрымаў значнае развіццё. Нарошчвалася вытвсць, будаваўся рабочы посёлок, дзейнічалі млын, кузня, магазін, вучылішча па падрыхтоўцы спецыялістаў па вырабе шкла. 25.10.1923 г. моцная бура зруйнавала будынкі з-да і многія іншыя пабудовы. Пасля гэтага з-д не аднавіўся. У 1924 г. адкрыта 4-гадовая школа, для якой у тым жа годзе ўзведзены будынак. У 1925 г. 167 дворов, у Губіцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас. У Вял. Айч. вайну загінуў 91 вясковец. Па перапісу 1959 г. 328 жителей. У складзе калгаса імя Ф.Энгельса (цэнтр — в. Губічы). Планіровачна складаецца з крыху скрыўленай шыротнай вуліцы, перакрыжаванай на У кароткай прамалінейнай вуліцай. Жылыя будынкі размешчаны і на Пд ад ракі. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

НЕГАУКА — вёска ў Ліпініцкім с/с, за 20 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин—Гомель), 68 км ад Гомеля. На Пд, У, 3 і праз вёску праходзяць меліярацыйныя каналы, злучаныя з р. Гліна (прыток р. Ліпа). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск—Буда-Кошелёво. 193 гаспадаркі, 497 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Стараруднянскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. Па рэвізіі 1858 г. 354 жыхары, уладанне памешчыка Сенажэцкага, які меў тут у 1854 г. 740 дзес. зямлі. У 1884 г. адкрыта царк.-прыходская школа, для якой у тым жа годзе ўзведзены будынак, дзейнічаў хлебазапасны магазін. У 1886 г. 66 дворов, 526 жителей. Па перапісу 1897 г. 112 дворов, 780 жителей, царк.-прыходская школа, 5 ветракоў, кузня, вінная лаўка, піцейны дом. Побач быў аднайменны фальварак. У 2004 г. 1233 дзес. зямлі, 842 жыхары. У студзені 1918 г. Рагінскі партыз. атрад пасля жорсткага і працяглага бою каля вёскі прымусіў легіянераў Доўбар-Мусніцкага адступіць. У 1925 г. 182 двары, у Буда-Кашалёўскім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас «Шлях да камуны», працавала кузня. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты ў 1943 г. часткова спалілі вёску, 137 вяскоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 844 жыхары. Цэнтр калгаса «Юбілейны». Базавая школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, отделение связи, дзіцячы сад, магазін. Планіровачна складаецца з дзвюх амаль паралельных паміж сабой (адна працяглая, другая кароткая) вуліц шыротнай арыентацыі. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу. У 1986 г. ўзведзены мураваныя дамы на 84 кватэры, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля Чарнобыльскай катастрофы. Радзіма Героя Вялікай Айчыннай вайны М.П.Авяр'янава, Героя Сацыялістычнай Працы У.М.Кірыленкі.

НЕДАЙКА — вёска ў Старабудскім с/с, за 18 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 55 км ад Гомеля. На Пн мяжуе з лесам. Побач аўтадарога Жлобін—Гомель. 123 гаспадаркі, 298 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Рагачоўскім павеце Магілёўскай губ. 3 1825 г. дзейнічала вінакурня, якая забяспечвала моцнымі напоямі ўсе корчмы бліжэйшых вёсак. Па рэвізіі 1858 г. 50 дворов, 475 жителей, уладанне памешчыка Перасвет-Солтана. Пасля адмены прыгоннага права вяскоўцы ў 1861 г. адмовіліся адбываць двухдзённую ў тыдзень павіннасць на карысць памешчыка. Для ўціхамірвання сялян была выклікана рота Магілёўскага рэзервовага батальёна. У 1862 г. адкрыта школа, якая размясцілася ў наёмнай сял. хаце (у 1889 г. 52 вучні), аў 1915 г. быў узведзены ўласны будынак. Памешчык Новікаў у 1878 г. меў у вёсцы і наваколлі 7623 дзес. зямлі, 4 млыны і сукнавальню. У 1886 г. 88 дворов, 688 жителей, 2 ветракі, вадзяны і валовы млыны. Дзейнічаў хлебазапасны магазін. Цэнтр вол. (да 9.5.1923 г.), у склад якой у 1885 г. ўваходзілі 20 сяленняў з агульнай колькасцю 747 дворов. Па перапісу 1897 г. 150 дворов, 1114 жителей, нар. вучылішча, Свята-Троіцкая царква (адкрыта ў 1873 г., драўляная, а ў 1894 г. ўзведзены мураваны будынак), хлебазапасны магазін, лаўка, 6 ветракоў, маслабойня, 2 кузні, карчма, аддз. паштовай сувязі. Побач быў фальварак. У 1909 г. 190 дворов, 1356 жителей, 1562 дзес. зямлі. У фальварку Недайка — 1783 дзес, у другім фальварку — 2609 дзес. зямлі. Мелася лячэбніца, з 1911 г. пры школе працавала бібліятэка. У 1912 г. арганізавана крэдытнае таварыства. Дзейнічаў шклозавод, які ў маі 1917 г. канфіскаваны. 20.6.1924 г. ў выніку пажару згарэлі 263 пабудовы 58 гаспадарак. 3 20.8.1924 г. да 1986 г. цэнтр Недайскага с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай, з 27.10.1927 г. Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акруг, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1925 г. 249 дворов, у Недайскім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1929 г. арганізаваны калгасы «Агульная праца» і «Граніт», працавала цагельня, 4 ветракі, крупарушка, кузня, бальніца, фельчарскі пункт, хата-чытальня. У Вял. Айч. вайну ў баях за вёску і наваколле ў ліст. 1943 г. загінулі 78 воінаў і партызан (пахаваны ў брацкай магіле на могілках). Вызвалена 28.11.1943 г. За гады вайны загінулі 113 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 537 жителей. У 1969 г. ў вёску перасяліліся жыхары пас. Новая Сямёнаўка. Падсобныя гаспадаркі аграфірмы «Тэхсервіс» і сельгаспрадпрыемства «Недайка», комбинат бытового обслуживания, лесапільня, млын, сярэдняя школа, клуб, библиотека, отделение связи, магазін, фельдшерско-акушерский пункт. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ, да якой з Пд пад прамым вуглом далучаюцца дзве паралельныя паміж сабой вуліцы і завулак. Забудова двухбаковая, пераважна драўляная, сядзібнага тыпу. У 1986 г. ўзведзены мураваныя дамы на 50 кватэр, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля Чарайонобыльскай катастрофы. Радзіма засл. настаўніка Беларусі І.С.Гарунова, засл. работніка МУС СССР М.І.Жырыкава, доктара эканам. навук А.С.Галавачова, майстра спорту міжнар. класа С.Л.Дупанава, бел. пісьменніка М.Л.Стрыгалёва, засл. работніка сельскай гаспадаркі Ф.І.Жырыкава (былы пас. Новая Сямёнаўка). Паблізу ёсць паклады гліны. У склад Недайскага с/с уваходзілі да 1930 г. пас. Доўгія, да 1936 г. пас. Новая Недайка, пас. Пакроўскі, да 1955 г. пас. Новыя Рэйкі, да 1969 пас. Новая Сямёнаўка, Янаўка.

НІВА — посёлок у Камунараўскім с/с, за 25 км ад Буда-Кошелёво, 26 км ад Гомеля, 3 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобін—Гомель). Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, а затым па шашы Доўск—Гомель. 5 гаспадарак, 11 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1926 г. хутар, 1 двор, 8 жителей, у Івольскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 118 жителей. У складзе міжгасп. прадпрыемства «Асобіна» (цэнтр — п. Камунар). Планіровачна складаецца з кароткай дугападобнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ і забудаванай двухбакова, няшчыльна драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

НОВАЕ ЖЫЦЦЁ - посёлок у Гу біцкім с/с, за 19 км на 3 ад Буда-Кашалёва, 67 км ад Гомеля, 11 км ад чыг. ст. Забаб'е (на лініі Жлобін—Гомель). На 3 мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин—Гомель. 5 гаспадарак, 6 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1925 г. 28 дворов у Губіцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1930 г. ў посёлок перасяліліся жыхары пас. Дубенск. У 1931 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У 1940 г. 43 двары, 240 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 8 дворов. На фронце загінулі 10 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 141 жыхар. У складзе калгаса імя Ф.Энгельса (цэнтр — в. Губічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

НОВАЕ ЗАБАЛОЦЦЕ - посёлок у Шырокаўскім с/с, за 24 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 50 км ад Гомеля. Побач аўтамабільная дарога Чачэрск—Буда-Кошелёво і шаша Доўск— Гомель. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля Чарнобыльскай катастрофы жыхары (5 сямей) пераселены ў чыстыя месцы. Засн. ў 1920-х г. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі пераважна з в. Забалоцце. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 68 жителей. Уваходзіў у склад калгаса «Іскра» (цэнтр — в. Забалоцце). Драўляныя дамы сял. сядзіб пастаўлены ўздоўж кароткай шыротнай вуліцы.

НОВАЯ БУДА - посёлок у Марозавіцкім с/с, за 6 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 45 км ад Гомеля, На Пн і У р. Уза (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 5 гаспадарак, 5 жителей (2004 г.). Засн. ў 2-й пал. 19 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. 3 1884 г. дзейнічаў хлебазапасны магазін. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 14 жителей. Па перапісу 1959 г. 94 жыхары. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з кароткай мерыдыянальнай вуліцы, да якой з 3 далучаецца завулак. Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

НОВАЯ ГУСЯВІЦА - вёска ў Гусявіцкім с/с, за 25 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 11 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобін—Гомель), 30 км ад Гомеля, на автодороге Крыўск—Уваравічы. На У і Пн меліярацыйныя каналы. 215 гаспадарак, 623 жыхары (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 19 ст., калі в. Гусявіца падзялілася на дзве: Старая Гусявіца і Новая Гусявіца, у Рудзянецкай вол. Беліцкага павета Магілёўскай губ. Па рэвізскіх матэрыялах 1859 г. ва ўладанні графіні А.М.Мелінай. Па перапісу 1897 г. 114 дворов, 795 жителей, школа граматы, хлебазапасны магазін, 2 ветракі, карчма. Болып паловы гаспадарак займаліся вырабам фурманак, вазоўдрабін, калёс, саней. У 1909 г. 817 жителей, 1338 дзес. зямлі, школа, млын. 3 8.12.1926 г. да 30.12.1927 г. цэнтр Гусявіцкага с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас «Вольная праца» дзейнічалі вятрак, дрэваапрацоўчая майстэрня і кузня. У Вял. Айч. вайну ў баях за вёску ў ліст. 1943 г. загінулі 12 воінаў (пахаваны ў брацкай магіле на могілках). На франтах і ў партыз. барацьбе загінулі 189 землякоў памяць аб якіх ушаноўвае абеліск, пастаўлены ў 1971 г. ў цэнтры вёскі. Па перапісу 1959 г. 564 жыхары. У складзе калгаса імя У.І.Леніна (цэнтр — в. Старая Гусявіца). Лесапільня, млын, швейная майстэрня, базавая школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, отделение связи, сталовая, магазін. Планіровачна складаецца з крыху выгнутай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ, да якой з ПнЗ далучаюцца дзве крывалінейныя вуліцы з завулкамі. Забудова двухбаковая, пераважна драўляная, сядзібнага тыпу. Радзіма Героя Сацыялістычнай Працы АТ.Кабрусева.

НОВАЯ ГУТА - посёлок у Шырокаўскім с/с, за 19 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель). На Пд меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, а затым па шашы Доўск—Гомель. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля Чарнобыльскай катастрофы жыхары (10 сямей) пераселены ў чыстыя месцы. Засн. ў 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 59 жителей. Уваходзіў у склад саўгаса «Камінтэрн» (цэнтр — в. Шырокае). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай шыротнай вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

НОВАЯ ЛІПА — посёлок у Акцябрскім с/с, за 20 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 27 км ад Гомеля. На 3 мяжуе з лесам, на У меліярацыйны канал. Побач шаша Доўск—Гомель. У сувязі з радьшцьшным забруджаннем пасля Чарнобыльскай катастрофы жыхары (30 сямей) пераселены ў чыстыя месцы. Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з в. Ліпа. У 1926 г. 17 дворов 96 жителей у Ліпскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Ў Вял. Айч. вайну загінулі 17 жителей. Па перапісу 1959 г. 147 жителей. У складзе саўгаса «Краснаакцябрскі» (цэнтр — в. Акцябр). Планіровачна складаецца з прамалінейнай мерыдыянальнай вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

НОВАЯ УЗА — посёлок у Марозавіцкім с/с, за 4 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 40 км ад Гомеля, на паўд. ускраіне р. Уза (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 17 гаспадарак, 30 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 131 жыхар. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай амаль мерыдыянальнай вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

НОВЫ ЛЮБАВІН - вёска ў Буда Люшаўскім с/с, за 15 км на ПнЗ ад Буда-Кошелёво, 63 км ад Гомеля, 8 км ад чыг. ст. Салтанаўка (на лініі Жлобін— Гомель). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін— Гомель. 2 гаспадаркі, 2 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з в. Любавін. У 1925 г. 5 дворов, у Любавінскім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1930 г. вяскоўцы ўступілі ў калгас, працавала кузня. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 9 жителей. Па перапісу 1959 г. 103 жыхары. У складзе калгаса імя У.І.Ульянава (цэнтр — в. Буда-Люшаўская). Будынкі драўляныя сядзібнага тыпу.

НОВЫ СВЕТ — посёлок у Глазаўскім с/с, за 12 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 35 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Жлобін—Гомель. 34 гаспадаркі, 49 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 45 дворов 244 жыхары, у Глазаўскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. арганізаваны калгас. У Вял. Айч. вайну загінулі 7 пасялкоўцаў. Па перапісу 1959 г. 236 жителей. У складзе калгаса «Новае жыццё» (цэнтр — в. Глазаўка). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Паблізу ёсць паклады гліны. Радзіма бел. паэта М.ІЛітвінава.

НОВЫ СВЕТ - посёлок у Шырокаўскім с/с, за 20 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 30 км ад Гомеля. На Пд меліярацыйны канал, на Пн мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля Чарнобыльскай катастрофы жыхары (14 сямей) пераселены ў чыстыя месцы. Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 14 дворов 63 жыхары, у Ліпскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 78 жителей. Уваходзіў у склад саўгаса «Камінтэрн» (цэнтр — в Шырокае). Планіровачна складаецца з дзвюх кароткіх, паралельных паміж сабой вуліц, арыентаваных з ПдЗ на ПнУ і забудаваных рэдка драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

НОВЫ СВЕТ — посёлок у Старабудскім с/с, за 19 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель),"56 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Жлобін—Гомель. У сувязі з радьюцыйным забруджаннем пасля катастрофы на Чарнобыльскай АЭС жыхары пераселены ў чыстыя месцы. Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1925 г. 14 дворов, у Недайскім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 75 жителей. Уваходзіў у склад калгаса «Авангард» (цэнтр — в. Старая Буда). Планіровачна складаецца з кароткай, блізкай да шыротнай арыентацыі вуліцы. Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

НОВЫ ШЛЯХ - посёлок у Ліпініцкім с/с, за 12 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 60 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск—Буда-Кашалёва. 1 гаспадарка, 1 жыхар (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1925 г. 14 дворов, у Ліпініцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 46 жителей. У складзе калгаса «Зара» (цэнтр — в. Ліпінічы). Будынкі драўляныя сядзібнага тыпу.

ПАБЕДА — посёлок у Крыўскім с/с, за 20 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин—Гомель), 25 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 11 гаспадарак, 16 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1930-х г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 134 жыхары. У складзе калгаса «Чырвоны шлях» (цэнтр — в. Бацунь). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай драўлянымі сял. хатамі.

НАБЯДЗІЦЕЛЬ - посёлок у Марозавіцкім с/с, за 3 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 46 км ад Гомеля. На Пд і 3 меліярацыйныя каналы, на Пн мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 14 гаспадарак, 19 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну ў баях за вёску і наваколле загінулі ў 1943 г. ці памерлі ад ран 49 воінаў і 30 партызан (пахаваны ў брацкай магіле на могілках). Па перапісу 1959 г. 62 жыхары. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ПАДСЯМЁНАЎКА - вёска ў Камунараўскім с/с, за 19 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 6 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобін—Гомель), 21 км ад Гомеля. Побач шаша Доўск—Гомель. 33 гаспадаркі, 53 жыхары (2004 г.). Засн. ў 19 ст. перасяленцамі пераважна з в. Сямёнаўка (зараз в. Калініна). У 1926 г. 24 двары, у Асобінскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 19 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 198 жителей. У складзе міжгаспадарчага прадпрыемства «Асобіна» (цэнтр — пас. Камунар). Планіровачна складаецца з кароткай амаль прамалінейнай, блізкай да шыротнай арыентацыі вуліцы. Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

ПАДЧЫСТАЕ — посёлок у Старабудскім с/с, за 19 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 46 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 3 гаспадаркі, 5 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 111 жителей. У складзе калгаса «Авангард» (цэнтр — в. Старая Буда). Забудова драўляная, няшчыльная, сядзібнага тыпу.

ПАПАРАТНЫ — посёлок у Марозавіцкім с/с, за 4 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель). На Пн меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 22 гаспадаркі, 39 жителей (2004 г.). Заснаваны ў 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 114 жителей. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ. Забудова двухбаковая, няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу.

ПАТАПАЎКА — вёска, цэнтр Патапаўскага с/с, за 6 км на ПнЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 54 км ад Гомеля, на р. Ліпа (прыток р. Сож). На Пд і 3 мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Гомель. 403 гаспадаркі, 908 жителей (2004 г.). Выяўлены археолагамі курганны могільнік (50 насыпаў, на тэр. вясковых могілак) сведчыць аб засяленні гэтых мясцін у далёкай старажытнасці. Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. Пад 1824 г. ў ліку сяленняў Кашалёўскай вол. У 1850 г. 54 двары, 400 жителей, у Кашалёўскім казённым маёнтку. У 1886 г. 82 двары, 538 жителей вятрак і валовы млын. Дзейнічаў хлебазапасны магазін. У матэрыялах усерас. перапісу 1897 г. пазначаны вёска і засценак. 28.4.1901 г. згарэла 45 дворов і 18 гумнаў. У 1909 г. 116 дворов, 1014 жителей 930 дзес. зямлі, у Кашалёўскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У засценку Патапаўка (ён жа Махаўцы), 31 дзес. зямлі, 2 двары, 13 жителей. У тым жа годзе ўзведзены будынак і пачаліся заняткі ў школе. 3 20.8.1924 г. цэнтр Патапаўскага с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай, з 27.10.1927 г. скай (да 26.7.1930 г.) акруг, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1929 г. арганізаваны калгас, працавала кузня. У сав.-фінляндскую вайну 1939—40 гг. загінулі 6 вяскоўцаў. У 1940 г. 320 дворов, 1289 жителей У Вял. Айч. вайну ням. карнікі спалілі 146 дворов загубілі 7 жителей. У баях за вызваленне в. Патапаўка і суседніх сяленняў загінулі 634 воіны (пахаваны ў брацкай магіле ў цэнтры вёскі), 181 вясковец загінуў на фронце. Па перапісу 1959 г. 1917 жителей. Цэнтр саўгаса «Патапаўскі». Мех. майстэрня, комбинат бытового обслуживания, сярэдняя школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, отделение связи, сталовая, 2 магазіны, дзіцячы сад. Планіровачна складаецца з працяглай крывалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, да якой з У далучаюцца тры прамалінейныя вуліцы, з 3 — тры кароткія прамалінейныя і дзве працяглыя крывалінейныя вуліцы (адна на 3 раздвоена). Забудова двухбаковая, пераважна драўляная, сядзібнага тыпу. Радзіма доктара тэхн. навук У.Р.Карцялёва, бел. паэта А.М.Зэкава і празаіка Т.І.Гарэлікавай. У склад Патапаўскага с/с уваходзілі да 1969 г. пас. Першамайскі, да 1996 г. пас. Беразіна, Адраджэнне (не існуюць).

ПЕРАГРУЗАЧНЫ - посёлок і чыг. станцыя (на ветцы ад лініі Жлобін—), у Буда-Люшаўскім с/с, за 23 км на ПнЗ ад Буда-Кошелёво, 68 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 6 гаспадарак, 7 жителей (2004 г.). Засн. ў 1930-х г. пры торфапрадпрыемстве «Беліцкае» і чыг. ст. «Перагрузачная». Па перапісу 1959 г. 55 жителей. Сучасная назва нададзена пасёлку Указам Прэзідыума Вярх. Савета БССР ад 21.1.1969г. Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

ПЕРАМОГА — вёска ў Патапаўскім с/с, за 12 км на ПнЗ ад Буда-Кошелёво, 2 км ад чыг. ст. Забаб'е (на лініі Жлобін— Гомель), 60 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 7 гаспадарак, 12 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. вяскоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 148 жителей У складзе саўгаса «Патапаўскі» (цэнтр — в. Патапаўка). Планіровачна складаецца з дзвюх кароткіх амаль паралельных паміж сабой вуліц. Забудова драўляная, сядзібнага тыпу.

ПЕРШАБАЦУНСКІ - посёлок у Крыўскім с/с, за 27 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 33 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 5 гаспадарак, 6 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі пераважна з в. Бацунь. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 47 жителей. У складзе калгаса «Чырвоны шлях» (цэнтр — в. Бацунь). Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

ПЕРШАМАЙСКІ - посёлок у Ліпініцкім с/с, за 14 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 62 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск—БудаКашалёва. 13 гаспадарак, 29 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1925 г. 16 дворов у Ліпініцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну ў пасёлку і наваколлі базіраваўся партыз. атрад № 108 імя Р.І.Катоўскага. Вызвалены ад акупантаў 2.12.1943 г. Па перапісу 1959 г. 117 жителей. У складзе калгаса «Зара» (цэнтр — в. Ліпінічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай мерыдыянальнай вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб. ПОЙМЫ — посёлок у Кашалёўскім с/с, за 8 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 56 км ад Гомеля, на паўд. ускраіне р. Гліна (прыток р. Ліпа). Побач аўтамабільная дарога Чачэрск— Буда-Кошелёво. 20 гаспадарак, 24 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У 1940 г. 23 двары, 76 жителей У Вял. Айч. вайну ў кастр. 1943 г. ням. акупанты спалілі 19 дворов. На фронце загінулі 11 пасялкоўцаў. Па перапісу 1959 г. 113 жителей. У складзе саўгаса «Шарыбаўскі» (цэнтр — в. Шарыбаўка). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова, рэдка драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ПОЛЫІІН — вёска ў Кашалёўскім с/с, за 4 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин—Гомель), 52 км ад Гомеля. На заход. ускраіне меліярацыйны канал. Побач аўтадарога Чачэрск—Буда-Кошелёво. 16 гаспадарак, 36 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 77 жителей. У складзе саўгаса «Шарыбаўскі» (цэнтр — в. Шарыбаўка). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай амаль мерыдыянальнай арыентацыі вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ПОРАСЛЯ — посёлок у Крыўскім с/с, за 18 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 28 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Жлобін—Гомель. 25 гаспадарак, 33 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 18 дворов, 103 жыхары, у Крыўскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. Побач аднайменны хутар, 1 двор, 3 жыхары. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 135 жыхары. У1969 г. ў вёску перасяліліся жыхары пас. Рагавы. У складзе калгаса імя В.І.Чапаева (цэнтр — в. Крыўск). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ПРЫБАР — вёска ў Мікалаеўскім с/с, за 24 км на на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 72 км ад Гомеля. На 3 меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 50 гаспадарак, 105 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 19 ст. як вёска ў Гарадзецкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. Па рэвізіі 1816 г. 16 дворов, 90 жителей. У 1858 г. 18 дворов, 109 жителей, у складзе маёнтка Прыбар, ва ўладанні памешчыка Варварына. У 1870 г. пачала працаваць сукнавальня. Па перапісу 1897 г. 33 двары, 217 жителей, хлебазапасны магазін. У 1909 г. 42 двары, 278 жителей, 331 дзес. зямлі, млын. У 1925 г. 52 двары. 3 20.8.1924 г. да 1939 г. цэнтр Прыбарскага с/с Гарадзецкага, з 4.8.1927 г. Рагачоўскага, з 5.4.1936 г. Буда-Кашалёўскага районаў Бабруйскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1929 г. арганізаваны калгас «Новае жыццё», працавалі 3 ветракі. У Вял. Айч. вайну спец. атрад сав. воінаў 4.1.1944 г. разграміў штаб ням. 167-й дывізіі, які размяшчаўся ў вёсцы. Гэта аперацыя ў значнай ступені забяспечыла паспяховае наступленне сав. войск і захоп плацдарма на зах. беразе р. Дняпро. На фронце загінулі 46 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 335 жителей. У складзе саўгаса «Чачора» (цэнтр — в. Саўгасная). Фельдшерско-акушерский пункт. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы з завулкам, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ПРЫРЭЧЧА (да 1930 г. Пырачкін) -посёлок у Губіцкім с/с, за 12 км на 3 ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 54 км ад Гомеля. На Пн р. Чарамха (прыток р. Дняпро), на 3 і Пд мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па аўтадарозе Губічы—Буда-Кошелёво. 1 гаспадарка, 1 жыхар (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1925 г. 6 дворов, у Губіцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 44 жыхары. У складзе калгаса імя Ф.Энгельса (цэнтр — в. Губічы). Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

ПРЫСЕНШЧЫНА - посёлок у Шырокаўскім с/с, за 20 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 32 км ад Гомеля. На Пн і 3 меліярацыйныя каналы, на У мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым на шашы Доўск—Гомель. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля Чарнобыльскай катастрофы жыхары (16 сямей) пераселены ў чыстыя месцы.. Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 17 дворов 110 жителей у Чачэрскім раёне Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 96 жителей. У складзе саўгаса «Камінтэрн» (цэнтр — в. Шырокае). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай шыротнай вуліцы, забудаванай няшчыльна драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ПУШЧА — посёлок у Гусявіцкім с/с, за 20 км ад Буда-Кошелёво, 12 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобін—Гомель), 30 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кашалёва—Гомель. 19 гаспадарак, 39 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 105 жителей. У складзе эксперыментальнай базы «Пянчын» (цэнтр — в. Пянчын). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай рэдка драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ПЫЦЬКАУКА - вёска ў Акцябрскім с/с, за 17 км на ПдУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 27 км ад Гомеля. На Пд мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па шашы Доўск—Гомель. 43 гаспадаркі, 71 жыхар (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Дудзіцкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. Па рэвізіі 1858 г. 23 двары, 160 жителей уладанне памешчыка Фашча. Не пазней 1884 г. пачаў дзейнічаць хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 75 дворов, 502 жыхары, царк.-прыходская школа, 3 ветракі, крупарушка. У 1909 г. 520 жителей 596 дзес. зямлі, школа, млын. У 1926 г. 90 дворов, паштовае аддзяленне, школа. 3 8.12.1926 г. да 30.12.1927 г. цэнтр Пыцькаўскага с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас «Кастрычнік», працавалі 2 ветракі, кузня, ваўначоска. На франтах Вял. Айч. вайны загінуў 41 вясковец. Па перапісу 1959 г. 389 жителей. У складзе саўгаса «Краснаакцябрскі» (цэнтр — п. Акцябр). Клуб. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы амаль мерыдыянальнай арыентацыі, да якой у цэнтры далучаецца кароткая вуліца, на Пн перакрыжоўваецца кароткай прамалінейнай вуліцай. Забудова двухбаковая, няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу. Радзіма бел. паэта В.Х.Габеева.

ПЯНЧЫН — вёска ў Гусявіцкім с/с, за 9 км на Пд ад Буда-Кошелёво, 4 км ад чыг. ст. Радзеева (на лініі Жлобін—Гомель), 40 км ад Гомеля. На У і Пн р. Уза (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па автодороге Буда-Кошелёво—Уваравічы. 222 гаспадаркі, 619 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Рудзянецкай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. У 1848 г. 55 дворов. Па рэвізскіх матэрыялах 1859 г. ва ўладанні П.П.Солтана. Пасля адмены прыгоннага права ў 1861 г. ў вёсцы адбыліся хваляванні ў сувязі з прыцясненнямі, якія паранейшаму ўчыняў памешчык. Выступленні сялян падаўляліся ваеннай сілай. Гаспадар аднайменнага фальварка меў у 1862г. 1691 дзес. зямлі. У 1883 г. 110 дворов, 459 жителей. Па перапісу 1897 г. 133 двары, 1000 жителей, школа граматы (адкрыта ў 1894 г.), хлебазапасны магазін, 3 ветракі, кузня, карчма. У фальварку 4 двары, 16 жителей. У 1926 г. дзейнічалі паштовае аддз. і пачатковая школа. 3 8.12.1926 г. да 16.7.1954 г. цэнтр Пянчынскага с/с Уваравіцкага, з 17.4.1962 г. Буда-Кашалёўскага районаў Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У1930 г. арганізаваны калгас «Рухавік», працавалі цагельня (з 1931 г.), кузня, маслазавод, 3 ветракі. У Вял. Айч. вайну на франтах і ў партыз. барацьбе загінулі 109 вяскоўцаў, памяць аб якіх ушаноўвае скульптура воіна і сцяна з імёнамі загінуўшых, пастаўленыя ў 1962 г. каля школы. Па перапісу 1959 г. 548 жителей. Цэнтр эксперыментальнай базы «Пянчын» Гомельскай абл. с.-г. даследчай станцыі. Камбінат быт. абслугоўвання, механічная майстэрня, сярэдняя школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад-яслі, отделение связи, сталовая, магазін. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ уздоўж ракі і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сядзібнага тыпу.

РАГІНЬ — вёска, цэнтр Рагінскага с/с, за 22 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 68 км ад Гомеля, на р. Чачора (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, а затым па шашы Доўск—Гомель. 330 гаспадарак, 782 жыхары (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 16 ст. як вёска ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства ВКЛ. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі. У 1816 г. 28 дворов, 116 жыхароў, уладанне Дзерналовічаў. Пры размежаванні 1824 г. ў вёсцы было 9765 дзес. зямлі. У 1845 г. памешчык С.У.Дзерайоналовіч меў тут і ў наваколлі 5012 дзес. зямлі, вадзяны млын, сукнавальню і карчму. У 1848 г. 45 дворов, уладанне памешчыцы Е.Быкоўскай. У 1863 г. ўзведзены будынак і пачаліся заняткі ў нар. вучылішчы (у 1889 г. 45 вучняў). Працавала сукнавальня. У 1886 г. в. Рагінь (яна ж Рагінскія Куракі, Рагінская Сабалеўка, Рагінскае Зарэчча), 79 дворов, 583 жыхары, Свята-Мікалаеўская царква, школа, майстэрня па апрацоўцы скур, у Мяркулавіцкай вол. Рагачоўскага павета. 3 1895 г. працавала вінакурня. Па перапісу 1897 г. ў сяле 134 двары, 932 жыхары, царква (драўляная), нар. вучылішча (у 1907 г. 66 вучняў), хлебазапасны магазін (з 1884 г. ), лаўка, карчма, у фальварку — 12 дворов, 60 жителей, вінакурня, вадзяны млын. 3 1911 г. пры школе працавала бібліятэка. У снеж. 1917 г. ў сяло ўварваліся каля 200 уланаў польскага корпуса Доўбар-Мусніцкага і ўчынілі здзекі над сялянамі. Для барацьбы супраць інтэрвентаў быў створаны мясцовы баявы атрад (начальнік К.Р.Новікаў). У пачатку 1920-х г. у фальварку арганізаваны калгас «Чырвоны сцяг», а пазней — саўгас «Рагінь». У 1925 г. 185 дворов. 3 20.8.1924 г. цэнтр Рагінскага с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай, з 27.10.1927 г. да 26.7.1930 г. Гомельскай акруг, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1930 г. арганізаваны калгас «Улада Саветаў», меліся вінакурня, торфараспрацоўчая арцель, нафтавы млын, 2 кузні, сталярня, масласыраварня, урачэбны ўчастак, хата-чытальня. У 1938—58 гг. працавала МТС. У Вял. Айч. вайну тэхніка МТС і абсталяванне спіртзавода былі эвакуіраваны ў савецкі тыл. У ліст. 1943 г. ў баях за вызваленне вёскі і наваколля загінулі 301 воін і 3 партызаны (пахаваны ў брацкай магіле каля школы). На франтах і ў партыз. барацьбе загінулі 332 землякі, памяць аб якіх увекавечвае скульпт. група, пастаўленая ў 1962 г. ў цэнтры вёскі. Па перапісу 1959 г. 1484 жыхары. Цэнтр саўгаса «Рагінь». Спіртзавод, вінзавод, лесапільня, швейная майстэрня, сярэдняя школа, дом культуры, библиотека, дзіцячы сад, бальніца, отделение связи, сталовая, 3 магазіны. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ, да цэнтра якой далучаецца з У кароткая вуліца з завулкам і з Пд — дзве выгнутыя кароткія вуліцы. Забудова двухбаковая, пераважна драўляная, сядзібнага тыпу. Ёсць парк. Радзіма Герояў Сацыялістычнай Працы І.І.Дзяржынскага і В.А.Жукава, засл. работніка сельскай гаспадаркі БССР В.С.Чарнякова. У склад Рагінскага с/с уваходзіў да 1929 г. пас. Культурны (не існуе).

РАГОЗІШЧА — посёлок ва Узаўскім с/с, за 23 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 26 км ад Гомеля, 2 км ад чыг. ст. Уза (на лініі ЖлобІн—Гомель). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Уваравічы—Гомель. 3 гаспадаркі, 3 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найб. актыўная забудова адносіцца да 1920-х г. У 1926 г. 24 двары, 127 жителей, ва Уваравіцкім районе Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 77 жителей. У складзе саўгаса «Праўда» (цэнтр — в. Уза). Будынкі драўляныя, сядзібнага тыпу.

РАДЗЕЕВА — вёска і чыг. раз'езд (на лініі Жлобін—Гомель) ва Уваравіцкім пасялковым Савеце, за 16 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 30 км ад Гомеля. Праз вёску праходзіць меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Уваравічы. 162 гаспадаркі, 381 жыхар (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Рудзянецкай вол. Гомельскага павета Мінскай губ. У 1862 г. памешчык меў тут 800 дзес. зямлі. Пасля здачы ў эксплуатацыю чыгункі Бабруйск—Гомель у ліст. 1873 г. пачаў дзейнічаць чыг. раз'езд. У 1883 г. 75 дворов, 398 жителей, хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. вёска (135 дворов 1002 жыхары, школа граматы, 2 ветракі, кузня, карчма) і фальварак (3 двары, 18 жителей). У вясковай школе ў 1905 г. навучаліся 77 хлопчыкаў і 8 дзяўчынак. У 1909 г. ў вёсцы 165 дворов, 2086 дзес, у маёнтку 170 дзес. зямлі. У 1926 г. меліся паштовае аддзяленне, пачатковая школа. 3 8.12.1926 г. да 30.12.1927 г. цэнтр Радзееўскага с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас імя Ф.Энгельса, працавалі кузня, 3 ветракі, сталярня, конная крупарушка. У Вял. Айч. вайну вызвалена ад ням. акупантаў 27.11.1943 г., 69 вяскоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. ў вёсцы 691, на чыг. раз'ездзе 15 жителей. У складзе эксперыментальнай базы «Уваравічы» (цэнтр — г.п. Уваравічы). Отделение связи, клуб, библиотека, базавая школа, фельдшерско-акушерский пункт. Планіровачна складаецца з дзвюх падзеленых меліярацыйным каналам вуліц — зах. арыентавана з ПдЗ на ПнУ, усх. — з ПдУ на ПнЗ. Забудова двухбаковая, пераважна драўляная, сядзібнага тыпу. Радзіма нар. мастака БССР, лаўрэата Дзярж. прэміі Беларусі В.К.Цвіркі.

РАСЦЯРОБЫ — посёлок у Івольскім с/с, за 25 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 28 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель, 3 гаспадаркі, 5 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У1940 г. 19 дворов, 72 жыхары. У Вял. Айч. вайну ў вер. 1943 г. ням. акупанты спалілі 18 дворов і загубілі 8 жителей, 7 пасялкоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 68 жителей. У складзе калгаса імя М.І.Калініна (цэнтр — в. Івольск). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай, блізкай да шыротнай арыентацыі вуліцы, забудаванай рэдка драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

РОШЧА (да 29.12.1962 г. імя Сталіна) — посёлок у Буда-Люшаўскім с/с, за 18 км на ПнЗ ад Буда-Кошелёво, 66 км ад Гомеля, 9 км ад чыг. ст. Салтанаўка (на лініі Жлобін—Гомель). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 5 гаспадарак, 7 жителей (2004 г.). Засн. ў 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У складзе калгаса імя У.І.Ульянава (цэнтр — в. Буда-Люшаўская). Планіровачна складаецца з кароткай вуліцы, забудаванай рэдка драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

РУДНЯ-АЛЬХОЎКА - вёска ў Чабатовіцкім с/с, за 22 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 57 км ад Гомеля. На Пд р. Зыбіна (прыток р. Крапіўня). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—. 37 гаспадарак, 62 жыхары (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Гомельскім павеце Магілёўскай губ. У 1926 г. 127 дворов, 670 жителей, паштовае аддз., школа, цэнтр Рудняальхоўскага с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас «Чырвоны працаўнік», дзейнічалі 2 ветракі. Па перапісу 1959 г. 289 жителей. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з дзвюх вуліц, якія на Пд злучаюцца, а затым разыходзяцца — адна ў мерыдыянальным, а другая ў паўн.-ўсх. напрамку. Забудова двухбаковая, няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу.

РУДЗЯНЕЦ — вёска ва Узаўскім с/с, за 24 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 1 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобін—Гомель), 27 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 148 гаспадарак, 273 жыхары (2004 г.). Выяўлены археолагамі курганны могільнік 10—12 ст. (15 насыпаў непадалёку ад вёскі) сведчыць аб засяленні гэтай тэрыторыі ў далёкай старажытнасці. Па пісьмовых крыніцах вядома з 18 ст. як вёска ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у Беліцкім, з 1852 г. ў Гомельскім павеце Магілёўскай, з 1919 г. Гомельскай губ. У 1795 г. 6 дворов, 39 жителей. Побач быў маёнтак, у якім некаторы час жыў архіепіскап, кіраўнік бел. каталіцкай епархіі, затым мітрапаліт рымскакаталіцкіх цэркваў Расіі С.І.Богуш-Сестранцэвіч. Пасляяго смерці ў 1826 г. маёнтак перайшоў да мясцовага касцёла. Праз вёску ў 1848 г. праходзіла паштовая дарога з Гомеля ў Жлобін. У 1868 г. адкрыта нар. вучылішча, у якім у 1889 г. навучаліся 67, у 1905 г. 167 хлопчыкаў і дзяўчынак. У 1883 г. 88 дворов, 350 жителей. Дзейнічаў хлебазапасны магазін. Цэнтр воласці (да 9.5.1923 г.), у склад якой у 1890 г. ўваходзілі 32 сяленні з агульнай колькасцю 1475 дворов. Па перапісу 1897 г. вёска (153 двары, 970 жителей, царква, нар. вучылішча, хлебазапасны магазін, 3 ветракі, кузня, аддзяленне паштовай сувязі, карчма) і сяло (5 дворов, 18 жителей) у Гомельскім павеце Магілёўскай губ. У 1909 г. 185 дворов, 1105 жителей, 1867 дзес.зямлі. 3 8.12.1926 г. да 16.7.1954 г. цэнтр Рудзянецкага с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі (да 26.7.1930 г.), з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1930 г. арганізаваны калгас, працавалі кузня і вятрак. У Вял. Айч. вайну загінулі 124 вяскоўцы. Па перапісу 1959 г. 776 жителей. У 1976—81 гг. цэнтр Калінінскага с/с. У складзе саўгаса «Праўда» (цэнтр — в. Уза). Сярэдняя школа, Дом культуры, фельдшерско-акушерский пункт, магазін. Планіровачна складаецца з прамалінейнай амаль мерыдыянальнай вуліцы, да якой з У і 3 далучаюцца па адной. кароткай вуліцы, а на Пд яе перакрыжоўвае крыху скрыўленая кароткая вуліца. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

РУДНЯ-КАШАЛЁЎСКАЯ - вёска ў Кашалёўскім с/с, за 3 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (налініі Жлобін—Гомель), 51 кмад Гомеля, на р. Ліпа (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск—Буда-Кошелёво. 24 гаспадаркі, 49 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 19 ст. перасяленцамі з в. Кашалёў у сяленне пад назвай Рудня, у 2-й пал. 19 ст. вёска атрымала сучасную назву. У 1886 г. пачалі працаваць вадзяны млын і сукнавальня. У 1846 г. 18 дворов і 11 незаселеных участкаў, уласнасць казны. Не пазней 1884 г. пачалі дзейнічаць хлебазапасны магазін і карчма. Па перапісу 1897 г. 61 двор, 400 жителей, вадзяны млын, крупарушка. У 1909 г. 67 дворов, 515 жителей, у Кашалёўскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1929 г. арганізаваны калгас «Камунар», працавала кузня. Па перапісу 1959 г. 240 жителей. У складзе саўгаса імя П.Я.Галавачова (цэнтр — в. Кашалёў). Планіровачна складаецца з прамалінейнай амаль шыротнай арыентацыі вуліцы, забудаванай двухбакова, рэдка драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

РЭКОРД — посёлок у Марозавіцкім с/с, за 3 км на ПдУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель). На Пн мяжуе з лесам. Побач аўтадарога Буда-Кошелёво — Уваравічы. 58 гаспадарак, 113 жителей (2004 г.). Засн. ў 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 184 жыхары. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

САВЕТ — посёлок у Крыўскім с/с, за 16 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин—Гомель), 34 км ад Гомеля. На ўсх. ускраіне р. Іволька (прыток р. Уза). Транспартныя сувязі па автодороге Жлобін—Гомель. 21 гаспадарка, 31 жыхар (2004 г.). Засн. ў 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 139 жителей. У складзе калгаса імя В.І.Чапаева (цэнтр — в. Крыўск). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

САЛАУЁВА — посёлок у Старабудскім с/с, за 17 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 43 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Жлобін—Гомель. 2 гаспадаркі, 4 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 42 жыхары. У складзе калгаса «Авангард» (цэнтр — в. Старая Буда). Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

САЛАУЁЎ — посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 20 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 58 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, а затым автодороге Жлобін—Гомель. 5 гаспадарак, 8 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 17 дворов, 87 жителей, ва Уваравіцкім районе Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 38 жителей. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ. Забудавана аднабакова драўлянымі дамамі сядзібнага тыпу. Побач радовішча пяскоў

САЛТАНАЎКА — вёска ў Ліпініцкім с/с, за 19 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 67 км ад Гомеля. На У і 3 меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск—Буда-Кошелёво. 12 гаспадарак, 28 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. Па рэвізіі 1858 г. 8 дворов, 76 жителей. У 1896 г. 26 дворов. У 1925 г. 40 дворов, у Буда-Люшаўскім с/с Буда-Кашалёўскагарайона Бабруйскай акругі. У1929 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 43 вяскоўцы. Па перапісу 1959 г. 256 жителей. У складзе калгаса «Юбілейны» (цэнтр — в. Негаўка). Планіровачна складаецца з кароткай, крыху выгнутай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай рэдка драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Радзіма бел. паэта У.Р.Бабкова.

САЎГАСНАЯ (да 30.7.1964 г. Царкоўе) — вёска ў Мікалаеўскім с/с, за 35 км на Пн ад раённага цэнтра, 26 км ад чыг. ст. Салтанаўка (на лініі Жлобін— Гомель), 80 км ад Гомеля. На ўсх. ускраіне р. Дулепа (прыток р. Чачора). Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 163 гаспадаркі, 434 жыхары (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 19 ст. як вёска ў Рагачоўскім павеце Магілёўскай губ. У 1816 г. 19 дворов 41 жыхар. Памешчык валодаў у вёсцы ў 1842 г. 105 дзес. зямлі. У 1848 г. 42 двары. Мелася Раства-Багародзіцкая царква. Штогод летам праводзіўся кірмаш, на якім у 1861 г. было прапанавана для продажу тавараў на 1500 руб. Памешчыца Турчанінава мела тут у 1875 г. 835 дзес. зямлі, вінакурню, 2 вадзяныя млыны і сукнавальню. Па статыстычных звестках 1886 г. в. Царкоўе (яна ж Царкоўе Маскоўскае), 57 дворов, 455 жителей, вятрак, вадзяны млын. Па перапісу 1897 г. ў сяле 89 дворов, 704 жыхары, царк.-прыходская школа, хлебазапасны магазін, карчма, раз у год праводзіўся кірмаш, у фальварку — 2 двары, 6 жителей, вадзяны млын. У1909 г. 102 двары, 618 жителей, у Мяркулавіцкай вол. Рагачоўскага павета. У 1930 г. арганізаваны калгас «Шлях Кастрычніка», працавала кузня. У 1940 г. 132 двары, 387 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 24 двары і загубілі 33 жыхары. За ваенныя гады загінулі 120 жителей. Па перапісу 1959 г. 568 жителей. Цэнтр саўгаса «Чачора». Лесапільня, млын, швейная майстэрня, сярэдняя школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад, отделение связи, сталовая, магазін. Планіровачна складаецца з прамалінейнай мерыдыянальнай вуліцы, да якой на У далучаецца прамалінейная вуліца, арыентаваная з ПдЗ на ПнУ, на Пд — яшчэ адна вуліца. Забудова двухбаковая, пераважна драўляная, сядзібнага тыпу. У 1987 г. ўзведзены мураваныя дамы на 50 кватэр, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля Чарнобыльскай катастрофы.

СВЕТЛЫ (да 1933 г. Малахоўскі, затым да 2.10.1975 г. Белы Морг) — пасёлак у Старабудскім с/с, за 17 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 44 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Жлобін—Гомель. 11 гаспадарак, 23 жыхары (2004 г.). Засн. ў 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1928 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У 1940 г. 23 двары, 81 жыхар. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 7 дворов, 4 пасялкоўцы загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 87 жителей. У складзе калгаса «Авангард» (цэнтр — в. Старая Буда). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай шыротнай вуліцы, забудаванай рэдка драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

СЕВЕРНЫ — посёлок у Камунараўскім с/с, за 17 км на ПнУ ад Буда-Кошелёво, 6 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобін—Гомель), 23 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 4 гаспадаркі, 4 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 17 дворов, 75 жителей, у Асобінскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 81 жыхар. У складзе міжгаспадарчага прадпрыемства «Асобіна» (цэнтр — пас. Камунар). Забудова няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу.

СЕНАВЕЦ — посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 18 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 33 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 24 гаспадаркі, 35 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 25 дворов, 119 жителей, у Чабатовіцкім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У1940 г. 129 жителей У Вял. Айч. вайну ў жн. 1943 г. ням. акупанты спалілі 20 дворов і загубілі 5 жителей, 8 пасялкоўцаў загінулі на фронце. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Радзіма засл. настаўніка Беларусі Б.Д.Брундукова.

СІНГЧЫНА — вёска ў Івольскім с/с, за 24 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин—Гомель), 26 км ад Гомеля, на р. Іволька (прыток р. Уза). Побач аўтадарога Жлобін—Гомель. 101 гаспадарка, 182 жыхары (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Чабатовіцкай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. Памешчык меў тут у 1873 г. 624 дзес. зямлі і піцейны дом. У 1883 г. 58 дворов, 363 жыхары, хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. ў вёсцы 93 двары, 636 жителей, школа граматы; у фальварку 4 двары, 16 жителей, карчма. У вясковай школе ў 1905 г. навучаліся 42 хлопчыкі і 8 дзяўчынак. У 1909 г. 98 дворов, 722 жыхары, 900 дзес. зямлі, млын. У 1926 г. 178 дворов, 980 жителей, почтовое отделение, 4-гадовая школа. 3 8.12.1926 г. да 30.12.1927 г. цэнтр Сінічынскага с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас «Новы свет», працавалі 2 ветракі і кузня. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты загубілі 16 жителей, 96 вяскоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 694 жыхары. У складзе калгаса імя М.І.Калініна (цэнтр — в. Івольск). Планіровачна складаецца з амаль прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ, да якой з Пд далучаюцца дзве кароткія прамалінейныя вуліцы. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

СЛАБАДА ЛЮШАЎСКАЯ - вёс ка ў Буда-Люшаўскім с/с, за 19 км на ПнЗ да Буда-Кошелёво, 67 км ад Гомеля, 3 км ад чыг. ст. Салтанаўка (на лініі Жлобін—Гомель). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 20 гаспадарак, 30 жителей (2004 г.). Выяўлены археолагамі курганны могільнік (10 насыпаў, на тэр. сучасных могілак) сведчыць аб засяленні тутэйшых мясцін у далёкай старажытнасці. Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Стараруднянскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. Па рэвізіі 1858 г. 10 дворов. Гаспадар аднайменнага фальварка валодаў у 1860 г. 521 дзес. зямлі. У другім фальварку было 196 дзес. зямлі. Па перапісу 1897 г. 44 двары, 285 жителей, хлебазапасны магазін. У 1909 г. 337 жителей, 611 дзес. зямлі. У 1910 г. адкрыта школа, якая размясцілася ў наёмнай сял. хаце, а ў пачатку 1920-х г. ёй быў выдзелены нацыяналізаваны будынак. У 1925 г. 49 дворов, у Буда-Люшаўскім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас «Чырвоны араты», працавалі кузня і ваўначоска. У Вял. Айч. вайну ў баях супраць ням. акупантаў загінулі 113 воінаў (пахаваны ў брацкай магіле на паўн.-зах. ускраіне). 37 вяскоўцаў загінулі на франтах Вял. Айч. вайны. Па перапісу 1959 г. 215 жителей. У складзе калгаса імя У.І.Ульянава (цэнтр — в. Буда-Люшаўская). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай мерыдыянальнай вуліцы, да якой на Пд далучаецца з 3 другая кароткая вуліца. Забудова двухбаковая сядзібнага тыпу. На Пд перагрузачны пункт чыг. ст. Салтанаўка.

СЛАБОДКА — вёска ў Рагінскім с/с, за 20 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин—Гомель), 47 км ад Гомеля. На У і 3 мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 15 гаспадарак, 20 жителей (2004 г.). Заснавана ў пачатку 20 ст. У 1909 г. фальварак, 1 двор, 9 жителей 495 дзес. зямлі, млын, у Стараруднянскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У пачатку 1920-х г. перасяленцы з суседніх вёсак пабудавалі тут, на былых памешчыцкіх землях, свае сядзібы. У 1929 г. вяскоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 17 жителей. Па перапісу 1959 г. 131 жыхар. У складзе саўгаса «Дзербічы» (цэнтр — в. Дзербічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай шыротнай вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

СЛАВЯНЕЦ — посёлок у Марозавіцкім с/с, за 8 км на ПдУ да раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 43 км ад Гомеля. На 3 р. Уза (прыток р. Сож). Побач аўтадарога Буда-Кошелёво—Уваравічы. 25 гаспадарак, 45 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 18 ст. як сяленне ў Кашалёўскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1824 г. ў складзе казённага маёнтка Кашалёў. У 1847 г. 21 двор, 8 незаселеных участкаў. Па перапісу 1897 г. 57 дворов, 356 жителей, школа граматы, хлебазапасны магазін (з 1880 г.), вятрак. У1909 г. 65 дворов, 411 жителей 568 дзес. зямлі. У 1925 г. 80 дворов, у Буда-Кашалёўскім с/с Бабруйскай акругі. У 1929 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 49 пасялкоўцаў. Па перапісу 1959 г. 240 жителей. У саўгасе «Марозавічы» (цэнтр—в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з дзвюх кароткіх вуліц, арыентаваных з ПдЗ на ПнУ і забудаваных няшчыльна драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

СМАЛОВЫЯ ЛОЗКІ - посёлок у Івольскім с/с, за 25 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 28 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 2 двары, 2 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У1940 г. 15 дворов, 71 жыхар. У Вял. Айч. вайну ў вер. 1943 г. ням. акупанты спалілі 14 дворов. Па перапісу 1959 г. 45 жителей. У складзе калгаса імя М.І.Калініна (цэнтр — в. Івольск). Будынкі драўляныя сядзібнага тыпу.

СМЫЧОК — вёска ў Чабатовіцкім с/с, за 18 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 55 км ад Гомеля. На 3 пойма р. Дняпро. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 100 гаспадарак, 318 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 18 ст. як сяленне ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства. Тут быў пагранічны пункт і вартавая вышка. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі. Уваходзіла ў Недайскую вол. Беліцкага, затым Гомельскага паветаў Магілёўскай губ. Па рэвізіі 1858 г. 30 дворов, 165 жителей, уладанне памешчыка ПерасветСолтана. Па перапісу 1897 г. 53 двары, 420 жителей, школа граматы, хлебазапасны магазін (з 1880 г.), 2 ветракі, карчма. У 1909 г. 72 двары, 712 дзес. зямлі. У 1926 г. 114 дворов 536 жителей, паштовае аддз., пачатковая школа, лаўка. 3 8.12.1926 г. да 18.1.1965 г. цэнтр Смычкоўскага с/с Уваравіцкага, з 17.4.1962 г. Буда-Кашалёўскага районаў Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1929 г. арганізаваны калгас, працаваў вятрак. У 1930-х г. былі ўзведзены будынкі школы, клуба, шэрагу гаспадарчых збудаванняў. У Вял. Айч. вайну каля вёскі, у Доўгім Бару, базіраваліся Уваравіцкі падп. райком КП(б)Б і партыз. брыгада імя М.А.Шчорса. У баі за вызваленне вёскі ў ліст. 1943 г. загінулі 4 воіны і 2 партызаны (пахаваны ў брацкай магіле на могілках). На франтах і ў партыз. барацьбе загінулі 124 вяскоўцы, памяць аб якіх увекавечвае скульптура жанчыны, пастаўленая ў 1962 г. ў скверы. Па перапісу 1959 г. 152 жыхары. У 1969 г. ў вёску перасяліліся жыхары пас. Дняпроўск. Цэнтр саўгаса «Дняпро». Отделение связи, клуб, библиотека, базавая школа, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячыя яслі-сад. Планіровачна складаецца з крывалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, да якой пад вострым вуглом далучаецца з 3 кароткая аднабаковазабудаваная вуліца. Будынкі драўляныя сядзібнага тыпу. Побач ёсць паклады жалезняку і глін.

СТАРАСЕЛЛЕ - вёска ў Кашалёўскім с/с, за 3 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 51 км ад Гомеля. На Пд і У меліярацыйныя каналы. Побач аўтадарога Чачэрск—Буда-Кошелёво. 17 гаспадарак, 31 жыхар (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак. У1929 г. вяскоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 97 жителей. У складзе саўгаса «Шарыбаўскі» (цэнтр — в. Шарыбаўка). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай амаль мерыдыянальна і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

СТАРАЯ БУДА — вёска, цэнтр Старабудскага с/с, за 22 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 46 км ад Гомеля. Побач аўтадарога Жлобін—Гомель. 194 гаспадаркі, 488 жителей (2004 г.). Выяўлены археолагамі курганны могільнік (22 насыпы, за 1 км на 3 ад вёскі, на могілках) сведчыць аб засяленні гэтай тэрыторыі ў далёкай старажытнасці. Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як сяленне ў Чабатовіцкай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. Гаспадар маёнтка, што быў побач, валодаў у 1878 г. 1359 дзес. зямлі і піцейным домам. Дзейнічаў хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 72 двары, 517 жителей, школа граматы, вятрак. У 1909 г. 91 двор, 655 жителей 377 дзес. зямлі. У 1926 г. 144 двары, 756 жителей, паштовае аддзяленне, пачатковая школа. 3 8.12.1926 г. да 30.12.1927 г. цэнтр Старабудскага с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. арганізаваны калгас «Авангард», працавалі сталярня, кузня, 2 ветракі. У Вял. Айч. вайну вызвалена 28.11.1943 г. На франтах і ў партыз. барацьбе загінулі 98 вяскоўцаў, памяць аб якіх увекавечвае скульптура жанчыны з лаўровым вянком, пастаўленая ў 1968 г. каля клуба. Па перапісу 1959 г. 424 жыхары. У 1969 г. ў вёску перасяліліся жыхары пас. Мікольск. Цэнтр калгаса «Авангард». Млын, швейная майстэрня, базавая школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад, отделение связи, магазін. Пры бібліятэцы дзейнічае дом нар. медыцыны. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, да якой з У далучаюцца дзве і з 3 адна кароткая вуліца. Забудова драўляная, няшчыльная, сядзібнага тыпу. У 1986 г. ўзведзены мураваныя дамы на 55 кватэр, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля Чарнобыльскай катастрофы. Радзіма засл. ўрача Беларусі Ф.М.Сідарэнкі.

СТАРАЯ ГУСЯВІЦА - вёска, цэнтр Гусявіцкага с/с, за 26 км на Пд ад Буда-Кошелёво, 32 км ад Гомеля, 13 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобін—Гомель). На паўн. ускраіне меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па автодороге Крыўск—Уваравічы. 88 гаспадарак, 215 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 19 ст., калі в. Гусявіца падзялілася на дзве: Старая Гусявіца і Новая Гусявіца, у Рудзянецкай вол. Беліцкага павета Магілёўскай губ. У1883 г. 62 двары, 344 жыхары, хлебазапасны магазін. Болын палавіны гаспадарак займаліся вырабам фурманак, вазоў-драбін, калёс, саней. Па перапісу 1897 г. 98 дворов 693 жыхары, школа граматы, 2 ветракі. У 1909 г. 114 гаспадарак, 785 жителей, 1761 дзес. зямлі. 3 8.12.1926 г. да 30.12.1927 г. цэнтр Старагусявіцкага с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас «Вольная праца», дзейнічалі 2 ветракі. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 112 жителей. Па перапісу 1959 г. 439 жителей. 3 27.9.1973 г. цэнтр Гусявіцкага с/с. Цэнтр калгаса імя У.ГЛеніна. Сярэдняя школа, отделение связи, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ, да цэнтра якой далучаецца з ПнЗ другая прамалінейная вуліца. Забудова двухбаковая, пераважна драўляная, сядзібнага тыпу. У 1986 г. ўзведзены мураваныя дамы на 55 кватэр, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля Чарнобыльскай катастрофы. У склад Гусявіцкага с/с уваходзілі да 1934 г. пас. Шульскае, да 1947 пас. Вараі, да 1979 г. пас. Новае жыццё, да 1982 г. пас. Івашкаў, да 1983 г. пас. Бярозавае Балота, да 1984 г. пас. Чырвоная Хачэмля (не існуюць).

СТАЎПІШЧА - посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 21 км ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 51 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 29 гаспадарак, 42 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найб. актыўная забудова адносіцца да 1920-х г. У 1926 г. 18 дворов, 127 жителей, у Чабатовіцкім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі, забудаванай двухбакова, драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

СТРУКІ — вёска ў Ліпініцкім с/с, за 12 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін— Гомель), 60 км ад Гомеля. На У і Пн мяжуе з лесам. На У ад вёскі, ва ўрочышчы Лубянка, пачынаецца р. Любча (прыток р. Чачора). Транспартныя сувязі па автодороге Чачэрск—Буда-Кошелёво. 50 гаспадарак, 119 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 18 ст. як вёска ў Рагачоўскім павеце Магілёўскай губ. У 1799 г. 12 гаспадарак, з якіх 8 займаліся пчалярствам, у валоданні Дарыя-Дзерналовічаў. Па рэвізскіх матэрыялах 1859 г. ва ўладанні памешчыка Ф.ВДзерналовіча. Пад 1884 г. пазначана ў рэвізскіх матэрыялах як в. Струкава ў Кашалёўскай вол. Па перапісу 1897 г. 49 дворов, 336 жителей, школа граматы, хлебазапасны магазін (з 1884 г.), вятрак. У 1909 г. 53 двары, 397 жителей 436 дзес. зямлі. У 1910 г. адкрыта земская школа, якая размясцілася ў наёмнай сял. хаце. У 1925 г. 95 дворов, у Ліпініцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1929 г. арганізаваны калгас імя С.М.Будзённага, працавала кузня. У Вял. Айч. вайну падп. групу ў вёсцы ўзначальваў Э.В.Лаўрыновіч, які затым быў камандзірам дыверсійнай групы і ў 1944 г. ўдастоены звання Героя Савецкага Саюза. Партызаны разграмілі створаны тут акупантамі апорны пункт. 12 вяс¬коўцаў загубілі ням. карнікі. У баях за вызваленне вёскі і наваколля ў ліст. 1943 г., загінулі 96 воінаў і 2 партызаны (пахаваны ў брацкай магіле каля школы). 85 вяскоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 406 жителей. У складзе калгаса «Зара» (цэнтр — в. Ліпінічы). Клуб, сярэдняя школа. Планіровачна складаецца з працяглай, дугападобнай вуліцы з завулкамі, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

СЯЛЕЦ — вёска ў Кашалёўскім с/с, 6 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобин—Гомель), 54 км ад Гомеля. На 3 р. Ліпа (прыток р. Сож), на Пн мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск — Буда-Кошелёво. 65 гаспадарак, 100 жителей (2004 г.). Знойдзены ў вёсцы скарб з польскіх, рыжскіх, прускіх, літоўскіх сярэбраных манет 17 ст. сведчыць аб даўняй заселенасці гэтых месц. Па пісьмовых крыніцах вядома з 18 ст. У 1824 г. в. Сяльца ў казённым маёнтку Кашалёў Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1847 г. 28 дворов і 10 незаселеных участкаў, карчма. Па перапісу 1897 г. 61 двор, 389 жителей, царк.-прыходская школа, хлебазапасны магазін, капліца. У 1909 г. 64 двары, 526 жителей, 443 дзес. зямлі. Побач быў аднайменны выселак. У 1925 г. 89 дворов, у Кашалёўскім с/с Бабруйскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас, працавалі кузня і вятрак. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты стварылі ў вёсцы свой апорны пункт, які ў вер. 1943 г. партызаны разграмілі. У баях каля вёскі загінулі 3 партызаны (пахаваны ў брацкай магіле на могілках). У кастр. 1943 г. карнікі спалілі вёску і загубілі 16 жителей, 61 вясковец загінуў на фронце. Па перапісу 1959 г. 458 жителей. У складзе саўгаса імя П.Я.Галавачова (цэнтр — в. Кашалёў). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай няшчыльна, пераважна драўлянымі дамамі сял. сядзіб. У 1987 г. ўзведзены мураваныя дамы на 50 кватэр, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцый месц пасля Чарнобыльскай катастрофы.

ТЭКЛЕУКА — посёлок ва Уваравіцкім пасялковым Савеце, за 17 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 2,5 км ад чыг. раз'езда Радзеева (на лініі Жлобін—), 30 км ад Гомеля, на р. Уза (прыток р. Сож). На Пд мяжуе з лесам. Побач аўтадарога Буда-Кошелёво—Уваравічы. 43 гаспадаркі, 95 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 135 жителей. У складзе эксперыментальнай базы «Уваравічы» (цэнтр — г.п. Уваравічы). Планіровачна складаецца з дугападобнай шыротнай вуліцы, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

УБОРКІ — посёлок у Марозавіцкім с/с, за 7 км на ПдУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 44 км ад Гомеля. На У меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Уваравічы. 32 гаспадаркі, 51 жыхар (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1925 г. 18 дворов, у Буда-Кашалёўскім с/с Бабруйскай акругі. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінуў 21 жыхар. Па перапісу 1959 г. 255 жителей. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з дзвюх прамалінейных, паралельных паміж сабой вуліц, арыентаваных з ПдЗ на ПнУ і забудаваных драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

УВАРАВІЧЫ — гарадскі посёлок, цэнтр Уваравіцкага пасялковага Савета, за 21 км на Пд ад Буда-Кошелёво, 8 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобін—Гомель), 25 км ад Гомеля, на р. Уза (прыток р. Сож). На 3 меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па автодороге Буда-Кошелёво—Уваравічы і аўтадарогах, якія ідуць да Гомеля. 2,7 тыс. жителей (2004). Выяўленыя археолагамі гарадзішча (за 1 км на У ад гар. пас), курганны могільнік (34 насыпы, за 0,5 км на Пд ад гар. пас), селішча 1-й палавіны 1-га тыс. н.э. і эпохі Кіеўскай Русі (за 3 км на ПдЗ ад гар. пасёлка на першай надпоймавай тэрасе правага берага р. Уза) сведчаць пра засяленне гэтай тэрыторыі ў далёкай старажытнасці. Па пісьмовых крыніцах вядома з канца 15 ст. Уваходзіла ў Чарнігава-Старадубскае княства, валоданне князёў Мажайскіх. У перамовах маскоўскіх князёў з ВКЛ часта ўпамінаецца ў ліку сяленняў Старадубскіх валасцей, якія то далучаліся да Расіі, то адыходзілі да ВКЛ і падвяргаліся разбурэнням у выніку ваенных дзеянняў. Пад 1503 г. у трактаце перамір'я паміж вял. князем Іванам III і польскім каралём і вял. князем ВКЛ Аляксандрам пазначана як сяло. У 1508 г. ўпамінаецца ў перапісцы вял. князя маскоўскага Васіля III з каралём польскім і вял. князем ВКЛ Жыгімонтам I. У 1525 г. пазначана як сяло ў Стрэшынскай вол. 3 1566 г. ў Рэчыцкім павеце Мінскага ваяводства ВКЛ. Пазней у Гомельскім старостве. У 1740-х г. па інвентары Гомельскага староства 11 дымоў, 5 служб, 13 валоў, 9 коней, Святапрачысценская царква, пустаўшчызны Хадзікоўская, Сеўрукоўская, Сірычыка, Акуліцкая, Валужыншчызна. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі. 3 1825 г. працавалі млын і сукнавальня. У 1826 г. 731 жыхар, у 1838 г. 90 дворов у 1858 г. 935 жителей. 3 1859 г. дзейнічала мукамольня (8 рабочых), з 1860 г. — цукровы завод і вінакурня, з 1876 г. — крупарушка, у валоданні памешчыка акцыз. Пасля адмены прыгоннагаправаў 1861 г. адбыліся хваляванні сялян супраць уціску з боку памешчыка. У 1864 г. адкрыта школа. Гаспадары фальварка мелі ў 1879 г. 8786 дзес. зямлі, вадзяны і ветраны млыны і вінакурню. У 1884 г. 165 дворов, 2 цагельні (1876, 1880), хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. мястэчка, 243 двары, 1441 жыхар, царква (мураваная, пабудавана ў 1876 г.), паштовае аддз., царк.-прыходская і земская школы, папярова-ткацкае прадпрыемства, хлебазапасны магазін, 5 ветракоў, 18 лавак, крупарушка, кузня, карчма, лячэбны пакой. Побач быў аднайменны фальварак (5 дворов, 45 жителей, вінакурня і крупарушка. Уваходзіла ў склад Рудзянецкай вол. скага павета Магілёўскай губ. У 1909 г. 2372 жыхары, 2 мураваныя і 730 драўляных будынкаў, 2079 дзес. зямлі. Дзейнічала пазыкова-ашчадная каса. Местачкоўцы актыўна змагаліся супраць акупацыі Гомелынчыны герм. войскамі. 30.11.1918 г. Уваравічы былі вызвалены. У 1926 г. 519 дворов, 2391 жыхар, дзейнічалі саўгас «Новы шлях», с.-г. арцель, 2 пачатковыя школы, библиотека, с.-г. крэдытны кааператыў урачэбны і ветэрынарны пункты, цагельня, сыраварня, вінакурня. 3 8.12.1926 г. да 17.4.1962 г. цэнтр Уваравіцкага района. У 1929 г. арганізаваны калгас «Рассвет». Выходзіла раённая газета. У 1934 г. працавалі вінзавод (з 1900 г.), цагельня (з 1931 г.), МТС і рамонтная майстэрня (з 1931 г.), сталярня, абутковая, кравецкая, шорная майстэрні, друкарня, маслазавод, млын, вятрак, 3 кузні, хлебапя-карня. 3 27.9.1938 г. гар. посёлок. У Вял. Айч. вайну ў ліп. 1941 г. быў створаны атрад нар. апалчэння (588 чал., кіраўнік Клімянок). Каля пасёлка ў жн. 1941 г. цяжкія абарончыя баі вялі часці Чырвонай Арміі разам з апалчэнцамі. Ням. акупанты ў 1942 г. загубілі 247 жителей (пахаваны ў магіле ахвяр фашызму на паўд.-зах. ускраіне). Вызвалена 27.11.1943 г. У баях каля пасёлка ў ліст. 1943 г. загінулі 22 воіны і 1 партызан (пахаваны ў брацкай магіле ў садзе экс перыментальнай базы «Уваравічы»). Малочны з-д, цэх Буда-Кашалёўскага пладова-агародніннага з-да, ільнозавод (з 1952 г.), камбінат быт. абслугоўвання, хлебазавод, цагельня, сярэдняя і муз. школы, дзіцячы дом, дзіцячы сад, Дом культуры, 2 библиотеки, бальніца, отделение связи. Планіровачна складаецца з сеткі амаль паралельных паміж сабой вуліц, арыентаваных з ПдУ на ПнЗ і злучаных завулкамі. На У дзве паралельныя паміж сабой вуліцы амаль шыротнай арыентацыі ідуць ад ракі да асн. ч. забудовы. Будынкі цэнтр. ч. мураваныя, б. ч. забудовы драўляная. Радзіма Героя Сацыялістычнай Працы Э.Н.Модзіна, нар. мастака СССР, Героя Сацыялістычнай Працы, акад. Акадэміі мастацтваў СССР, лаўрэата Ленінскай прэміі Я.Я.Майсеенкі, нар. настаўніка СССР В.С.Аўраменкі, засл. настаўніцы Беларусі В.У.Каладзінскай, засл. артыста Беларусі В.І.Чэпелева, засл. работніка культуры Беларусі П.І.Свярдлова, засл. работніка сельскай гаспадаркі В.С.Кавалёва, засл. эканаміста К.Ф.Якаўцава. Побач ёсць паклады гліны.

УЗА — вёска і чыг. станцыя, цэнтр Узаўскага с/с, за 21 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 24 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 514 гаспадарак, 1257 жителей (2004 г.). За 1 км на Пд ад Узы археолагамі выяўлена гарадзішча жал. веку, што сведчыць аб засяленні гэтай тэрыторыі ў глыбокай старажытнасці. Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. 3 1830 г. працавала сукнавальня, з 1840 г. — мукамольнае прадпрыемства (у 1859 г. 8 рабочых). У 1868 г. адкрыта школа. Гаспадар фальварка меў тут у 1869 г. 2483 дзес. зямлі і піцейны дом. 3 уводам у эксплуатацыю чыгункі Бабруйск—Гомель у ліст. 1873 г. пачала дзейнічаць чыг. станцыя, меўся хлебазапасны магазін, аддз. паштовай сувязі. У 1908 г. 202 двары, 1439 жителей, 2361 дзес. зямлі. Вяскоўцы актыўна змагаліся супраць герм. войск у час акупацыі імі Гомелыычыны. 14.11.1918 г. на чыг. станцыі, у вагоне камандзіра батальёна войск Чырвонай Арміі, пачаліся перамовы паміж прадстаўнікамі ням. камандавання і сав. дэлегацыяй, якія скончыліся падпісаннем дагавора, згодна якому павінен быў пачацца адвод ням. войск. Але ням. бок парушыў дамоўленасць. Перагаворы былі адноўлены і скончыліся 5.1.1919 г. падпісаннем новага дагавора, які потым рэалізаваўся. У1926 г. арганізаваны саўгас, працавала кузня, у Рудзянецкім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. 3 1930 г. працавалакузня. У 1940 г. 107 дворов, 430 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 14 дворов. Дзейнічала група падпольшчыкаў, якая была раскрыта і загублена акупантамі, 40 вяскоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 909 жителей. У 1973 г. ў вёску перасяліліся жыхары пасёлка Новы. Цэнтр саўгаса «Праўда». Агароднінасушыльны з-д, камбінат хлебапрадуктаў, сярэдняя школа, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад, отделение связи, швейная і шавецкая мастэрні, 7 магазінаў. Планіровачна складаецца з крывалінейнай вуліцы амаль шыротнай арыентацыі, паралельна да якой на Пн праходзіць прамалінейная вуліца, перакрыжаваная пяццю завулкамі, а на Пд да галоўнай далучаюцца пад прамым вуглом кароткія вуліцы. Забудова шчыльная, пераважна драўляная, сядзібнага тыпу. У 1986 г. ўзведзены мураваныя дамы на 100 кватэр, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля Чарнобыльскай катастрофы. Радзіма засл. майстра спорту В.І.Пусева.

УЛАДЗІМІРАЎКА - посёлок у Гусявіцкім с/с, за 14 км на Пд ад Буда-Кошелёво, 34 км ад Гомеля, 5 км ад чыг. раз'езда Радзеева (на лініі Жлобін—Гомель). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Уваравічы. 40 гаспадарак, 86 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 44 двары, 250 жителей, у Пянчынскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 17 пасялкоўцаў. Па перапісу 1959 г. 162 жыхары. У складзе эксперыментальнай базы «Пянчын» (цэнтр — в. Пянчын). Планіровачна складаецца з кароткай амаль шыротнай вуліцы, перакрыжаванай пад прамым вуглом другой кароткай вуліцай. Забудавана няшчыльна драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

УЛАДЗІМІРАЎКА (да 1931 г. Пералаз) — вёска ў Мікалаеўскім с/с, за 27 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін— Гомель), 75 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 15 гаспадарак, 25 жителей (2004 п). Па пісьмовых крыніцах вядома з канца 19 ст. як вёска ў Гарадзецкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1909 г. 26 гаспадарак, 220 жителей, 285 дзес. зямлі. У 1930 г. арганізаваны калгас. У Вял. Айч. вайну загінулі 36 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 170 жителей. У складзе саўгаса «Шлях Ільіча» (цэнтр — в. Мікалаеўка). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай амаль мерыдыянальна і забудаванай двухбакова, няшчыльна драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

УСХОД (да 1929 г. Пяты посёлок) -посёлок у Старабудскім с/с, за 25 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 42 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобин—Гомель. 19 гаспадарак, 29 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 17 жителей. У складзе калгаса «Авангард» (цэнтр — в. Старая Буда). Планіровачна складаецца з кароткай вуліцы, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі. Забудова драўляная, сядзібнага тыпу.

УЮТНЫ (да 1922 г. посёлок № 9) -посёлок у Акцябрскім с/с, за 12 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 36 км ад Гомеля. На Пд, Пн і 3 меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 6 гаспадарак, 7 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 17 дворов, 92 жыхары, у Лугініцкім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 84 жыхары. У складзе саўгаса «Краснаакцябрскі» (цэнтр — пас. Акцябр). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай няшчыльна драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

УЮТНЫ (да 1922 г. посёлок № 6) -посёлок у Губіцкім с/с, за 18 км на 3 ад Буда-Кошелёво, 66 км ад Гомеля, 10 км ад чыг. ст. Забаб'е (на лініі Жлобін—). На У меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па автодороге Жлобін—Гомель. 2 гаспадаркі, 3 жыхары (2004 г.). Засн. ў 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну загінулі 10 жителей. У складзе калгаса імя Ф.Энгельса (цэнтр — в. Губічы). Забудова няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу.

ФАКЕЛ (да 1968 г. Чырвоны Сцяг) -вёска ў Рагінскім с/с, за 21 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 49 км ад Гомеля. На 3 мяжуе з лесам. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 40 гаспадарак, 61 жыхар (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1925 г. 9 дворов, у Рагінскім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У 1940 г. 63 двары, 245 жителей. У Вял. Айч. вайну ў крас. 1942 г. ням. акупанты спалілі вёску і загубілі 16 жителей, 37 вяскоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. 99 жителей. У складзе калгаса «Рагінь» (цэнтр — в. Рагінь). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, да якой на Пд і Пн далучаюцца пад прамым вуглом дзве кароткія прамалінейныя вуліцы. На 3 — адасобленая кароткая вуліца. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

ФУНДАМІНКА - вёска ў Мікалаеўскім с/с, за 30 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 78 км ад Гомеля, на р. Дулепа (прыток р. Чачора). Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 85 гаспадарак, 170 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Мяркулавіцкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. Па рэвізіі 1858 г. 41 двор, 352 жыхары. Памешчык Сенажэнскі меў тут у 1865 г. 1212 дзес. зямлі, 2 ветракі і карчму. Па перапісу 1897 г. вёска (111 дворов 764 жыхары, хлебазапасны магазін, царк.-прыходская школа, карчма) і фальварак (4 двары, 25 жителей). У1909 г. 125 дворов, 1222 дзес. зямлі, школа (у 1907 г. 56 вучняў), вінная лаўка, млын. У 1925 г. ў вёсцы 120, на аднайменным хутары 27 дворов. У 1928 г. да вёскі далучаны пас. Азэтаўка, у 1930 г. пас. Міхееў. У 1929 г. арганізаваны калгасы «Беларусь» і імя К.Я.Варашылава, працавалі 4 ветракі, 2 кузні, конная крупарушка. У Вял. Айч. вайну ў баях за вызваленне вёскі ў 1943 г. загінулі 8 воінаў (пахаваны ў брацкай магіле намогілках). На франтах загінулі 125 жителей. Па перапісу 1959 г. ў в. Фундамінка 556, у в. Новая Фундамінка 224 жыхары. Крыху пазней гэтыя вёскі аб'ядналіся. У 1969 г. да вёскі далучаны пас. Зялёны Краж. У складзе саўгаса «Шлях Ільіча» (цэнтр — в. Мікалаеўка). Размешчаны фельдшерско-акушерский пункт. Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, злучанай завулкам з кароткай шыротнай вуліцай, размешчанай на Пд ад галоўнай. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу.

ХАРОШАЎКА - вёска ў Шырокаўскім с/с, за 12 км на ПнУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 36 км ад Гомеля, на р. Прудаўка (прыток р. Ліпа). На 3 меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 1 гаспадарка, 1 жыхар (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 19 ст. як вёска ў Дудзіцкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. 3 1832 г. дзейнічала карчма, з 1880 г. — хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 30 дворов, 284 жыхары, 3 ветракі. У 1909 г. 42 двары, 281 жыхар, 230 дзес. зямлі. У аднайменным фальварку, што быў побач, 1 двор, 10 жителей, 3221 дзес. зямлі. 3 1926 г. працавалі паштовы пункт і пачатковая школа. 3 8.12.1926 г. да 30.12.1927 г. цэнтр Харошаўскага с/с Чачэрскага района Гомельскай акругі. У 1930 г. вяскоўцы ўступілі ў калгас. У канцы 1930-х г. вёскі Старая Харошаўка і Новая Харошаўка. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 27 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. ў в. Старая Харошаўка 221 жыхар. У 1976 г. в. Новая Харошаўка перастала існаваць, а в. Старая Харошаўка стала звацца Харошаўка. У складзе калгаса «Іскра» (цэнтр — в. Забалоцце). Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

ХМЯЛЬНОЕ - вёска ў Буда-Люшаўскім с/с, за 21 км на ПнЗ ад Буда-Кошелёво, 69 км ад Гомеля, 6 км ад чыг. ст. Салтанаўка (на лініі Жлобін—Го мель). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 15 гаспадарак, 19 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Стараруднянскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. 3 1884 г. працаваў хлебазапасны магазін. Па перапісу 1897 г. 42 двары, 276 жителей хлебазапасны магазін, вятрак. Побач быў аднайменны хутар. У 1909 г. ў вёсцы мелася 360 дзес. зямлі. У 1925 г. 62 двары. Побач былі Хмялянскія хутары, 11 дворов. У 1929 г. арганізаваны калгас. У 1940 г. 79 дворов, 357 жителей. У Вял. Айч. вайну 31 вясковец загінуў на фронце. Па перапісу 1959 г. 332 жыхары. У складзе калгаса імя У.І.Ульянава (цэнтр — в. Буда-Люшаўская). Планіровачна складаецца з кароткай, блізкай да шыротнай арыентацыі вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Радзіма чл.-кар. Нац. АН Беларусі, доктара біял. навук, праф., лаўрэата Дзярж. прэміі БССР У.К.Саўчанкі.

ХОЎХЛА — вёска ў Чабатовіцкім с/с, за 27 км на ПдЗ да раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 52 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 94 гаспадаркі, 173 жыхары (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Чабатовіцкай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. У 1876 г. гаспадар аднайменнага фальварка меў тут 1213 дзес. зямлі. Дзейнічаў хлебазапасны магазін. У 1883 г. 48 дворов 298 жителей. Па перапісу 1897 г. 70 дворов, 544 жыхары, школа граматы. У фальварку 4 двары, 23 жыхары. У 1909 г. 74 двары, 584 жыхары, 476 дзес. зямлі. У 1926 г. 115 дворов, 688 жителей, почтовое отделение, пачатковая школа. 3 8.12.1926 г. да 30.12.1927 г. цэнтр Хаўхлянскага с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 арганізаваны калгас «Чырвоная Зорка», працавалі 2 ветракі, кузня. У 1940 г. 112 дворов, 358 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты ў 1943 г. спалілі 27 дворов і загубілі 5 жителей. Вызвалена 28.11.1943 г. У баях каля вёскі ў 1943 г. загінулі 5 воінаў і 5 партызан (пахаваны ў брацкай магіле ў цэнтры вёскі). На франтах і ў партыз. барацьбе загінулі 123 землякі, памяць аб якіх ушаноўвае скульптура жанчыны з лаўровым вянком. 3 15.8.1974 г. цэнтр Бярвёнаўскага с/с. Па перапісу 1959 г. 379 жителей. У 1987 г. да вёскі далучаны пас. Выган. У складзе эксперыментальнай базы «Пянчын» (цэнтр — в. Пянчын). Лесапільня, млын, швейная і шавецкая майстэрні, базавая школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, отделение связи, магазін. Планіровачна складаецца з дугападобнай вуліцы, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Радзіма Героя Савецкага Саюза, аднаго з арганізатараў і кіраўнікоў Гомельскага камсамольска-маладзёжнага падполля і партыз. руху на Гомельшчыне ў Вял. Айч. вайну А.Л.Ісачанкі, ганаровага грамадзяніна Гомеля С.П.Купцова.

ЦЁМНЫ ВОСАЎ - посёлок у Камунараўскім с/с, за 16 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 30 км ад Гомеля, 6 км адчыг. ст. Уза(налінііЖлобін—Гомель). Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 9 гаспадарак, 11 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найбольш актыўная забудова адносіцца да 1920-х г. У 1926 г. 33 двары, 160 жителей, у Лапіцкім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. арганізаваны калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 15 пасялкоўцаў. Па перапісу 1959 г. 121 жыхар. У 1969 г. ў вёску перасяліліся жыхары суседняй в. Селішча. У складзе міжгаспадарчага прадпрыемства «Асобіна» (цэнтр — пас. Камунар). Планіровачна складаецца з кароткай амаль прамалінейнай вуліцы, да цэнтра якой з Пн далучаецца другая кароткая вуліца. Забудова двухбаковая, няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу.

ЦІХІНІЧЫ — вёска, чыг. станцыя (на лініі Жлобін—Гомель), ва Узаўскім с/с, за 21 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 27 км ад Гомеля. На Пд р. Журбіна (прыток р. Уза). Транспартныя сувязі па мясцовай, затым автодороге Уваравічы— Буда-Кошелёво. 41 гаспадарка, 82 жыхары (2004 г.). Выяўленыя і даследаваныя археолагамі курганы жал. веку, што былі побач з вёскай, сведчаць аб засяленні гэтай тэрыторыі ў далёкай старажытнасці. Па пісьмовых крыніцах вядома з 19 ст. як вёска ў Рудзянецкай вол. Гомельскага павета Магілёўскай губ. 3 1880 г. дзейнічаў хлебазапасны магазін. У 1883 г. 40 дворов Па перапісу 1897 г. 43 двары, 415 жителей хлебазапасны магазін, вятрак, кузня. У 1909 г. 53 двары, 386 дзес. зямлі, касцёл. Побач быў аднайменны маёнтак, 150 дзес. зямлі. У 1926 г. 75 дворов, паштовае аддз., школа, у Рудзянецкім с/с Уваравіцкага района скай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас «Перамога», працавалі арцель па здабычы торфу, вятрак і кузня. У Вял. Айч. вайну загінулі 30 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 255 жителей. У складзе саўгаса «Праўда» (цэнтр — в. Уза). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ, да якой на Пд далучаецца кароткая вуліца з завулкам. Забудова двухбаковая, няшчыльная, драўляная, сядзібнага тыпу.

ЧАБАТОВІЧЫ - вёска, цэнтр Чабатовіцкага с/с, за 22 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 70 км ад Гомеля, на паўд. ускраіне р. Зыбіна (прыток р. Крапіўня). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 160 гаспадарак, 383 жыхары (2004 г.). Выяўлены археолагамі курганны могільнік (захаваліся 3 насыпы), які належаў радзімічам і датуецца 10—12 ст. (у цэнтры вёскі), сведчыць аб засяленні гэтай тэрыторыі ў далёкай мінуўшчыне. Па пісьмовых крыніцах вядома з 15 ст. У 1499 г. ўладальнік Гомельскай вол. князь С.І.Мажайскі перайшоў на бок Масквы, часова прыхапіўшы разам з іншымі і с. Габатовічы. Пад 1503 г. і 1525 г. пазначана ў матэрыялах аб пагранічных спрэчках паміж ВКЛ і Маскоўскай дзяржавай. У 1560 г. сяленне ў Гомельскім старостве. У 1640-х г. па інвентары Гомельскага староства ў валоданні памешчыка Халецкага. Аб ваенных дзеяннях каля вёскі ў час казацкіх войнаў 1648—54 гг. сведчаць шматлікія знаходкі зброі тых часоў у суседніх лясах. Пасля 1-га падзелу Рэчы Паспалітай (1772 г.) у складзе Рас. імперыі, у Беліцкім, з 1852 г. скім паветах Магілёўскай, з 1919 г. Гомельскай губ. У 1800 г. збудавана драўляная царква. У 1874 г. адкрыта школа. Цэнтр воласці (да 9.5.1923 г.), у склад якой у 1890 г. ўваходзілі 40 сяленняў з агульнай колькасцю 1075 дворов. Гаспадар фальварка (побач з вёскай) меў у 1852 г. 4343 дзес. зямлі, млын і карчму. Дзейнічаў хлебазапасны магазін. У выніку пажару 21.7.1881 г. згарэла 60 дворов, у тым ліку валасное праўленне. У 1883 г. 115 дворов, 562 жыхары. У 1874 г. пачаліся заняткі ў нар. вучылішчы (у 1889 г. 65 вучняў). Па перапісу 1897 г. 153 двары, 1162 жыхары, аддз. паштовай сувязі, 4 ветракі. Апрача земляробства вяскоўцы па найму памешчыка займаліся лесараспрацоўкай. У 1909 г. 186 дворов 1405 жителей, 1310 дзес. зямлі, лячэбны пакой, казённая вінная лаўка, млын. У 1914 г. арганізавана спажывецкае таварыства. У 1926 г. дзейнічалі паштовае аддз., лячэбны пункт, пачатковая школа, библиотека, хата-чытальня, ветэрынарны пункт, аддз. спажывецкай кааперацыі. 3 8.12.1926 г. ў складзе БССР, цэнтр Чабатовіцкага с/с Уваравіцкага, з 17.4.1962 г. Буда-Кашалёускага районаў Гомельскай (да 26.7.1930 г.) акругі, з 20.2.1938 г. Гомельскай вобл. У 1929 г. арганізаваны калгас «Ударнік пяцігодкі», працавалі кузня, 3 ветракі, ваўначоска. У 1940 г. 94 двары, 377 жителей. У Вял. Айч. вайну 25.5.1943 г. партызаны разграмілі гарнізон, які акупанты стварылі ў вёсцы. 12.11.1943 г. ням. карнікі спалілі 25 дворов і загубілі 19 жителей. Вызвалена 28.11.1943 г. На франтах загінулі 128 вяскоўцаў, памяць аб якіх увекавечвае скульпт. кампазіцыя, пастаўленая ў 1966 г. ў цэнтры вёскі. Па перапісу 1959 г. 546 жителей. Цэнтр саўгаса «Чабатовічы». Камбінат быт. абслугоўвання, лесапільня, млын, механічная майстэрня, сярэдняя школа, Дом культуры, библиотека, аптэка, дзіцячы сад, ветэрынарны ўчастак, отделение связи, сталовая, 3 магазіны. Планіровачна складаецца з працяглай, крыху выгнутай вуліцы, блізкай да шыротнай арыентацыі, забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб. Радзіма засл. лесавода Беларусі П.П.Хлебаказава, доктара пед. навук В.Ц.Чэпікава. У склад Чабатовіцкага с/с уваходзілі да 1968 г. пас. Пралетарый, да 1969 г. пас. Дняпроўск, да 1976 г. пас. Першамайскі, Пушкіна (не існуюць).

ЧАРАТЫ — посёлок у Шырокаўскім с/с, за 24 км ад Буда-Кошелёво, 15 км ад чыг. ст. Лазурная (на лініі Жлобін—), 25 км ад Гомеля. На Пн меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, далей па шашы Доўск—Гомель. 4 гаспадаркі, 9 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Найб. актыўная забудова адносіцца да 1920-х г. У 1926 г. 18 дворов, 94 жыхары, у Міхалёўскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 81 жыхар. У складзе саўгаса «Камінтэрн» (цэнтр — в. Шырокае). Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

ЧАРНЯЦІН — посёлок у Шырокаўскім с/с, за 23 км на ПдУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 28 км ад Гомеля. На Пд меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 1 гаспадарка, 2 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі с суседніх вёсак. У 1926 г. 22 двары, 111 жителей у Міхалёўскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 86 жителей. У складзе саўгаса «Камінтэрн» (цэнтр — в. Шырокае). Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

ЧАРНЯЦІН — посёлок у Глазаўскім с/с, за 11 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 39 км ад Гомеля. На Пд, Пн і 3 меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 23 гаспадаркі, 42 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 32 двары, 155 жителей, у Глазаўскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас. Па перапісу 1959 г. 169 жителей. У складзе калгаса «Новае жыццё» (цэнтр — в. Глазаўка). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЧАРНЯЦКАЯ ПАЛЯНА - посёлок у Шырокаўскім с/с, за 22 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 28 км ад Гомеля. На зах. ускраіне меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—. 7 гаспадарак, 8 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 12 дворов, 73 жыхары, у Міхалёўскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 22 жыхары. Па перапісу 1959 г. 137 жителей. У складзе саўгаса «Камінтэрн» (цэнтр — в. Шырокае). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЧАРОТ — посёлок у Марозавіцкім с/с, за 6 км на ПдУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 45 км ад Гомеля. На Пд і Пн мяжуе з лесам, на зах. ускраіне праходзіць чыгунка. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Уваравічы. 8 гаспадарак, 15 жителей (2004 г.). Засн. ў 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 60 жителей. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з кароткай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЧЫРВОНЫ ГАРАДОК - посёлок у Кашалёўскім с/с, за 5 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 53 км ад Гомеля. На Пд р. Ліпа (прыток р. Сож) і меліярацыйныя каналы. Транспартныя сувязі па автодороге Забалоц¬це—Буда-Кошелёво. 9 гаспадарак, 18 жителей (2004 г.). Засн. ў 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 74 жыхары. У складзе саўгаса «Шарыбаўскі» (цэнтр — в. Шарыбаўка). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы амаль шыротнай арыентацыі, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЧЫРВОНЫ ЛУЖОК - посёлок у Івольскім с/с, за 22 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 24 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па автодороге Жлобін—Гомель. 14 гаспадарак, 21 жыхар (2004 г.). Засн. ў 1920-х г. на былых памешчыцкіх землях перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 7 жителей. Па перапісу 1959 г. 116 жителей. У складзе калгаса імя М.І.Калініна (цэнтр — в. Івольск). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЧЫРВОНЫ СВЕТ - посёлок у Гусявіцкім с/с, за 13 км на Пд ад Буда-Кашалёва, 35 км ад Гомеля, 5 км ад чыг. раз'езда Радзеева (на ліші Жлобін—Гомель). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Буда-Кошелёво—Уваравічы. 37 гаспадарак, 69 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 13 дворов, 111 жителей, ва Уваравіцкім районе Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 202 жыхары. У складзе эксперыментальнай базы «Пянчын» (цэнтр — в. Пянчын). Планіровачна складаецца з дзвюх кароткіх, амаль паралельных паміж сабой шыротных вуліц, забудаваных аднабакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЧЫРВОНЫ СЦЯГ - посёлок ў Глазаўскім с/с, за 10 км на Пд ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 48 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 23 гаспадаркі, 40 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 36 дворов, 200 жителей, у Глазаўскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас. Па перапісу 1959 г. 159 жителей. У складзе калгаса «Новае жыццё» (цэнтр — в. Глазаўка). Планіровачна складаецца з кароткай амаль прамалінейнай, блізкай да шыротнай арыентацыі вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЧЫРВОНЫ СЦЯГ - посёлок у Узаўскім с/с, за 23 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 27 км ад Гомеля, 3 км ад чыг. ст. Уза (на лініі Жлобін—Гомель). Транспартныя сувязі па мясцовай, затым автодороге Уваравічы—Буда-Кашалёва. 247 гаспадарак, 734 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. арганізаваны калгас. У 1962 г. ў пасёлку размясцілася будаўніча-мантажнае ўпраўленне. Размешчаны Буда-Кашалёўскае ПМК-69, отделение связи, ільно-семстанцыя, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад. Планіровачна складаецца з прамалінейнай шыротнай вуліцы, забудаванай пераважна драўлянымі жылымі і вытв. будынкамі.

ЧЭРАПАУКА — вёска ў Акцябрскім с/с, за 23 км на ПдУ ад Буда-Кошелёво, 15 км ад чыг. ст. Лазурная (на лініі Жлобін—Гомель), 22 км ад Гомеля, на У невялікі вадаём. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 25 гаспадарак, 54 жыхары (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах вядома з пачатку 20 ст. як хутар у Дудзіцкай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1909 г. 10 дворов, 39 жителей, 334 дзес. зямлі. У пачатку 1920-х г. частка пера¬сяленцаў з вёскі заснавала пас. Чэрапаўка-2 (зараз пас. Красны Акцябр). У1926 г. 30 дворов, 157 жителей, у Блюдніцкім с/с Уваравіцкагарайона Гомельскай акругі. У 1930 г. арганізаваны калгас імя К.Я. Варашылава, працавалі вятрак, кузня і конная крупарушка. Па перапісу 1959 г. 113 жителей. У складзе саўгаса «Краснаакцябрскі» (цэнтр — в. Акцябр). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ і забудаванай няшчыльна драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ШАРЫБАЎКА - вёска ў Кашалёўскім с/с, за 8 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 58 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск—Буда-Кошелёво. 181 гаспадарка, 466 жителей (2004 г.). Па пісьмовых крыніцах мясцовасць, дзе пазней узнікла вёска, вядома як зямля Сарыбаўшчына, якая лічылася за в. Ліпінічы і ў 1566 г. перададзена Б.Даніловічу. Першыя будынкі на гэтых землях адносяцца да 18 ст. У 1799 г. 24 гаспадаркі, у валоданні Дарыя-Дзерналовічаў. Паперапісу 1897 г. 101 двор, 659 жителей, хлебазапасны магазін (з 1880 г.), 2 ветракі, карчма, у Кашалёўскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У фальварку, што знаходзіўся побач, 3 двары, 30 жителей, 2 цагельні. У 1901 г. царк.-прыходская школа ператворана ў нар. вучылішча, для якога ў 1903 г. збудавана памяшканне (у 1907 г. 65 вучняў). Пры вучылішчы мелася бібліятэка. У 1909 г. 111 дворов, 678 жителей, 784 дзес. зямлі. У 1925 г. 219 дворов у Ліпініцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. Інтэнсіўна забудоўвалася вёска ў 1930-х г., склаліся дзве, падзеленыя невялікім ручаём вёскі: Старая Шарыбаўка (усх. частка) і Новая Шарыбаўка (паўн.-зах. частка). У 1930 г. створаны калгасы «Чырвоны араты» і «Авангард», працавалі 2 кузні, цагельня і ваўначоска. У 1940 г. 519 жителей. У Вял. Айч. вайну ням. акупанты спалілі 14 дворов і школу. Вызвалена 28.11.1943 г. У баях за вёску ў ліст. 1943 г. загінулі 52 воіны і 1 партызан (пахаваны ў брацкай магіле на ўсх. ускраіне), 57 вяскоўцаў загінулі на фронце. Па перапісу 1959 г. ў в. Старая Шарыбаўка 360, у в. Новая Шарыбаўка 336 жителей. 3 1960-х г. гэтыя вёскі складаюць адзін населены пункт. Цэнтр саўгаса «Шарыбаўскі». Механічныя майстэрні, комбинат бытового обслуживания, базавая школа, Дом культуры, библиотека, фельдшерско-акушерский пункт, дзіцячы сад, отделение связи, сталовая, магазін. Планіровачна складаецца з прамалінейнай шыротнай вуліцы, перакрыжаванай другой прамалінейнай вуліцай мерыдыянальнай арыентацыі, да цэнтра якой далучаецца з 3 кароткая прамалінейная вуліца. Забудова двухбаковая, драўляная, сядзібнага тыпу. Радзіма чл.-кар. Нац. АН Беларусі, доктара гіст. навук, праф., засл. дзеяча навукі Рэспублікі Беларусь, лаўрэата Дзярж. прэміі БССР С.В.Марцэлева. Побач ёсць паклады суглінкаў.

ШУТНАЕ — вёска ў Буда-Люшаўскім с/с, за 17 км на ПнЗ ад Буда-Кошелёво, 65 км ад Гомеля, 9 км ад чыг. ст. Салтанаўка (на лініі Жлобін—Гомель), на р. Ліпа (прыток р. Сож). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 10 гаспадарак, 23 жыхары (2004 г.). Засн. ў другой палове 19 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. Па перапісу 1897 г. 9 дворов, 83 жыхары. У 1909 г. 16 дворов, 101 жыхар, 371 дзес. зямлі, у Стараруднянскай вол. Рагачоўскага павета Магілёўскай губ. У 1916 г. адкрыта земская школа, якая размясцілася ў наёмнай сял. хаце. У 1925 г. 23 двары, у Любавінскім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. Пераважную болыдасць жителей складалі польскія сем'і. У 1930 г. арганізаваны калгас «Шлях Леніна», працавала кузня. На франтах Вял. Айч. вайны загінулі 25 вяскоўцаў. Па перапісу 1959 г. 107 жителей. У складзе калгаса імя У.І.Ульянава (цэнтр — в. Буда-Люшаўская). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай мерыдыянальнай вуліцы. Забудова рэдкая, драўляная, сядзібнага тыпу. Радзіма доктара с.-г. навук, праф. АЛ.Казлоўскага, засл. настаўніка Л.Д.Гусакова.

ШЫРОКАЕ — вёска цэнтр Шырокаўскага с/с, за 20 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 36 км ад Гомеля. На Пд і У меліярацыйныя'каналы. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 299 гаспадарак, 880 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 19 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1880 г. адкрыта школа граматы. У 1926 г. 33 двары, 178 жителей, у Міхалёўскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. 3 8.12.1966 г. цэнтр Шырокаўскага с/с. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну на франтах і ў партыз. барацьбе загінулі 111 вяскоўцаў, памяць аб якіх ушаноўвае стэла, пастаўленая ў 1970 г. Па перапісу 1959 г. 220 жителей. Цэнтр саўгаса «Камінтэрн». Размешчаны швейная майстэрня, сярэдняя школа, фельдшерско-акушерский пункт, Дом культуры, библиотека, амбулаторыя, дзіцячы сад, отделение связи, магазін. Планіровачна складаецца з крыху скрыўленай вуліцы, арыентаванай з ПдУ на ПнЗ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб. У 1986 г. ўзведзены мураваныя дамы на 100 кватэр, у якіх размясціліся перасяленцы з забруджаных радыяцыяй месц пасля Чарнобыльскай катастрофы. У склад Шырокаўскага с/с да 1998 г. ўваходзілі пас. Салаўёў, Новы свет (не існуюць).

ЯКІМАУКА — посёлок у Ліпініцкім с/с, за 12 км на Пн ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 60 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Чачэрск—Буда-Кошелёво. 23 гаспадаркі, 57 жителей (2004 г.). Засн. ў 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 216 жителей. У складзе калгаса «Зара» (цэнтр — в. Ліпінічы). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы шыротнай арыентацыі. Забудова драўляная, двухбаковая, сядзібнага тыпу.

ЯРАПОЛЛЕ — посёлок у Шырокаўскім с/с, за 20 км на У ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 31 км ад Гомеля. На Пн меліярацыйны канал. Транспартныя сувязі па прасёлачнай дарозе, затым па шашы Доўск—Гомель. 2 гаспадаркі, 2 жыхары (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 6 дворов, 31 жыхар, у Ліпскім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 51 жыхар. У складзе саўгаса «Камінтэрн» (цэнтр — в. Шырокае). Будынкі драўляныя сядзібнага тыпу.

ЯСАКАР — посёлок у Марозавіцкім с/с, за 6 км на ПдУ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 41 км ад Гомеля. На 3 меліярацыйны канал і р. Уза (прыток р. Сож). Побач аўтадарога Буда-Кашалёва—Уваравічы. 22 гаспадаркі, 41 жыхар (2004 г.). Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 144 жыхары. У складзе саўгаса «Марозавічы» (цэнтр — в. Марозавічы). Планіровачна складаецца з прамалінейнай вуліцы, арыентаванай з ПдЗ на ПнУ і забудаванай двухбакова драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЯСЛІШЧА - посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 23 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 58 км ад Гомеля. На Пн р. Зыбіна (прыток р. Крапіўня). Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—. У сувязі з радыяцыйным забруджаннем пасля катастрофы на Чарнобыльскай АЭС жыхары пераселены ў чыстыя месцы. Засн. ў пачатку 1920-х г. перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіхземлях. У1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 59 жителей. Уваходзіў у склад саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

ЯСМЕНЬ — посёлок у Старабудскім с/с, за 19 км на 3 ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 56 км ад Гомеля, вакол лес. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 6 гаспадарак, 10 жителей (2004 г.). Засн. ў 1920-х перасяленцамі з суседніх вёсак на былых памешчыцкіх землях. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну загінулі 6 жителей. Па перапісу 1959 г. 110 жителей. У складзе калгаса «Авангард» (цэнтр — в. Старая Буда). Планіровачна складаецца з кароткай прамалінейнай вуліцы, блізкай да мерыдыянальнай арыентацыі і забудаванай рэдка драўлянымі дамамі сял. сядзіб.

ЯСНАЯ ПАЛЯНА - посёлок у Старабудскім с/с, за 17 км на 3 ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёуская (на лініі Жлобін—Гомель), 54 км ад Гомеля. На Пд, Пн і 3 мяжуе з лесам. Побач аўтадарога Жлобін—Гомель. 1 гаспадарка, 1 жыхар (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1925 г. 13 дворов у Губіцкім с/с Буда-Кашалёўскага района Бабруйскай акругі. У 1930 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. У Вял. Айч. вайну загінулі 13 жителей Па перапісу 1959 г. 86 жителей. У складзе калгаса «Авангард» (цэнтр — в. Старая Буда). Забудова драўляная сядзібнага тыпу.

ЯСНЫ БОР - посёлок у Чабатовіцкім с/с, за 21 км на ПдЗ ад раённага цэнтра і чыг. ст. Буда-Кашалёўская (на лініі Жлобін—Гомель), 51 км ад Гомеля. Транспартныя сувязі па прасёлачнай, затым автодороге Жлобін—Гомель. 9 гаспадарак, 14 жителей (2004 г.). Засн. ў пачатку 20 ст. перасяленцамі з суседніх вёсак. У 1926 г. 12 дворов, 81 жыхар, у Чабатовіцкім с/с Уваравіцкага района Гомельскай акругі. У 1929 г. пасялкоўцы ўступілі ў калгас. Па перапісу 1959 г. 57 жителей. У складзе саўгаса «Чабатовічы» (цэнтр — в. Чабатовічы). Планіровачна складаецца з кароткай шыротнай вуліцы, забудаванай драўлянымі дамамі сял. сядзіб.