GPS (англ.: Global Positioning System — глабальная сістэма пазіцыянавання, чытаецца Джы Пі Эс) — спадарожнікавая сістэма навігацыі, якая забяспечвае вымярэнне адлегласці, часу і вызначае месцазнаходжанне. Дазваляе ў любым месцы Зямлі (не ўключаючы прыпалярныя вобласці), амаль пры любым надвор’і, а таксама ў касмічнай прасторы блізка ад планеты вызначыць месцазнаходжанне і хуткасць аб’ектаў. Сістэма распрацавана, рэалізавана і эксплуатуецца Міністэрствам абароны ЗША.

GPS
Лагатып
Краіна
Аператар United States Space Force[d]
Афіцыйны сайт gps.gov (англ.)
Піктаграма
Схематычная ілюстрацыя
ACM Classification Code (2012) 10011559
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Спадарожнік сістэмы GPS на арбіце
Параўнанне арбіт розных навігацыйных сістэм

Асноўны прынцып выкарыстання сістэмы — вызначэнне месцазнаходжання шляхам вымярэння адлегласцяў да аб’екта ад пунктаў з вядомымі каардынатамі — спадарожнікаў. Адлегласць вылічаецца па часе затрымкі распаўсюджвання сігналу ад пасылкі яго спадарожнікам да прыёму антэнай GPS-прымальніка. Гэта значыць, для вызначэння трохмерных каардынат GPS-прымальніку трэба ведаць адлегласць да трох спадарожнікаў і час GPS сістэмы. Такім чынам, для вызначэння каардынат і вышыні прымача выкарыстоўваюцца сігналы як мінімум з чатырох[1] спадарожнікаў.

Прымяненне GPS

правіць

Нягледзячы на тое, што першапачаткова GPS было створана для ваенных мэтаў, такая сістэма спадарожнікавай навігацыі шырока выкарыстоўваецца па ўсім свеце і ў грамадзянскіх мэтах:

  • геадэзія: з дапамогай GPS вызначаюцца дакладныя каардынаты кропак і межы зямельных участкаў;
  • картаграфія: GPS выкарыстоўваецца ў грамадзянскай і ваеннай картаграфіі;
  • рух: з прымяненнем GPS ажыццяўляецца як марскі, так і дарожны рух;
  • спадарожнікавы маніторынг транспарту: з дапамогай GPS вядзецца маніторынг за становішчам, хуткасцю аўтамабіляў, кантроль за іх рухам, узроўнем паліва, бяспекай;
  • сотавая сувязь;
  • тэктоніка, тэктоніка пліт: з дапамогай GPS вядуцца назіранні рухаў і ваганняў пліт;
  • актыўны адпачынак: ёсць розныя гульні, дзе ўжываецца GPS, напрыклад, геакэшынг і іншыя;
  • геатэгінг: інфармацыя, напрыклад фатаграфіі, «прывязваюцца» да каардынат дзякуючы ўбудаваным або знешнім GPS-прыёмнікам;
  • бяспека: выкарыстоўваецца сістэма «свой-чужы», ажыццяўляецца ідэнтыфікацыя асобы.

Гл. таксама

правіць

Зноскі

  1. Паколькі розніца паміж гадзіннікамі спадарожніка і прымальніка можа ўнесці ў рашэнне велізарную памылку, адзін з касмічных апаратаў выкарыстоўваецца як «базавы», з яго атрымліваюць час, астатнія выкарыстоўваюцца для вызначэння каардынат

Спасылкі

правіць
Афіцыйныя дакументы і спецыфікацыі
Тлумачэнні працы
Сумяшчальнасць з Gallileo і ГЛОНАСС
Рознае