Лексікон Памвы Бярынды: Розніца паміж версіямі
[дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др added Category:Слоўнікі using HotCat |
дапаўненне |
||
Радок 1:
[[Выява:Lexikon Berynda.jpg|200px|thumb|right|Першая старонка працы «Лексіконъ славенорωсскїй и именъ Тлъкованїє» Памвы Бярынды]]
'''Лексіконъ славенорωсскїй альбо Именъ тлъкованїє''' — адзін са старэйшых слоўнікаў украінскай мовы, які стварыў [[Памва Бярында]]
|аўтар =
|частка = Берында Памва
|загаловак = Биографический справочник
|арыгінал =
|спасылка =
|адказны =
|выданне =
|месца = Мн.
|выдавецтва = «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки
|год = 1982
|том = 5
|старонкі = 56
|старонак = 737
|серыя =
|isbn =
|тыраж =
}}</ref>.
Самая адметная праца Бярынды — [[друк]]аваны ўкраінскі [[слоўнік]] — ''«Лексіконъ славенорωсскїй альбо Именъ тлъкованїє»'' ([[1627]]). Перавыдадзены ў [[Куцейн]]е (ля [[Горад Орша|Оршы]], [[1653]]) з прадмовай [[Іаіль Труцэвіч|І.
Гэтая праца Памвы Бярынды — выбітнае дасягненне стараўкраінскага [[лексікаграфія|слоўніцтва]]. Складаецца з двух частак: «лексікон» — царкоўнаславянска-ўкраінскі слоўнік; і «…Імёны ўласныя» — збор тлумачэнняў {{нп3|Тапонім|тапонімаў|ru|Топоним}} і {{нп3|Антрапанім|антрапанімаў|ru|}}, а таксама агульных назваў неславянскага паходжання. У памятцы амаль 7 000 артыкулаў (каля 5 000 ў 1-й частцы, 2 000 — у 2-й, у ліку каля 1 400 онімаў (імёнаў уласных)).
У «Лексіконе…» ужытыя ўсе асноўныя сродкі навуковай прапрацоўкі матэрыялу, у прыватнасці пашпартызацыя [[вакабулы|вакабул]] (рэестравых слоў), рэмаркі, экзэмпліфікацыю (прадстаўленне цытат), указанні на фразеалагізмы, у якія ўваходзяць вакабулы, заўвагі пра арфаграфію, этымалогію слова, адсылачныя рэмаркі. Галоўныя крыніцы працы — «Лексіс…» [[Лаўрэнцій Зізаній|Лаўрэнція Зізанія]] (першы друкаваны беларускі слоўнік, 1596)<ref name="БС"/>, анамастыконы {{нп3|Максім Грэк|Максіма Грэка|ru|Максим Грек}}, [[Мануіл Рытар|Мануіла Рытара]], тлумачэнне онімаў у {{нп3|Антверпенская Паліглота|Антверпенскім выданні Бібліі|en|Plantin Polyglot}} ([[1571
Крыніцамі царкоўнаславянскага рэестру кнігі былі: [[Астрожская Біблія]] (усе яе кнігі [[Стары Запавет|Старога]] і [[Новы Запавет|Новага Запавету]]), царкоўнаславянскія рукапісы і друк да пачатку 17 стагоддзя.
Радок 15 ⟶ 32:
У «Лексіконе…» змешчаны шэраг тлумачэнняў энцыклапедычнага характару. Значэнне слова аўтар раскрывае і з дапамогай этымалагічных звестак. Больш падрабязна апрацавана семантыка мнагазначных рэестравых слоў. Бярында нярэдка паказваў на метафарычнае і вобразнае ўжыванне слова, упершыню ва ўкраінскай лексікаграфіі ужыўшы рэмаркі «пераносныя», «инорѣчнѣ», «метафар.».
{{зноскі}}
[[Катэгорыя:Украінская мова]]
|