Земляробства: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Frantishak (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
арфаграфія |
||
Радок 8:
Археалагічныя раскопкі на ўсходзе [[Турцыя|Турцыі]], у [[Сірыя|Сірыі]], [[Ізраіль|Ізраілі]], [[Іарданія|Іарданіі]] і [[Ліван]]е (гл. [[Урадлівы паўмесяц]]) выявілі, што мясцовае насельніцтва перайшло да земляробства ў друг. пал. 9 тысячагоддзя да н. э., вырошчвала зёлкавыя культуры ([[пшаніца|пшаніцу]], [[ячмень]], [[проса]], [[авёс]]) і бабовыя, багатыя [[бялкі|бялкамі]]. Старажытнымі земляробчымі культурамі таксама з’яўляюцца [[Масліна|аліва]] і [[фінікавая пальма]]. З Малой Азіі і Блізкага Ўсходу земляробства распаўсюдзілася ў [[Месапатамія|Месапатамію]], [[Еўропа|Еўропу]], Паўночную [[Афрыка|Афрыку]], [[Закаўказзе]] і г. д. У Еўропе найстаражытнейшымі цэнтрамі земляробства былі ўзбярэжжа [[Міжземнае мора|Міжземнага мора]], [[рака|рачныя]] [[даліна|даліны]] [[Рака Дунай|Дуная]], [[Рака Рона|Роны]], рэк на тэрыторыі [[Усходняя Еўропа|Ўсходняй Еўропы]].
Даволі працяглы час земляробства заставалася [[Экстэнсіўная велічыня|экстэнсіўным]] і перамяжалася з іншымі формамі здабычы ежы. Так, у Еўропе некалькі тысячагоддзяў паселішчы земляробаў перамяжаліся з паселішчамі паляўнічых, рыбакоў і збіральнікаў. Паміж імі існаваў сталы абмен. Цікава, што даследаванні [[шкілет]]аў старажытных земляробаў у [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропе]] выявілі тое, што яны стала
Акрамя найстаражытнейшага цэнтра ўзнікнення земляробства ў Малой Азіі і Блізкім Усходзе, вылучаюць і іншыя — рачныя даліны [[Кітай|Кітая]], [[Анды]] ў [[Паўднёвая Амерыка|Паўднёвай Амерыцы]], [[Цэнтральная Амерыка]], даліна ракі [[Рака Інд|Інд]], Паўднёва-Усходняя [[Азія]], [[Эфіопія]], [[Востраў Новая Гвінея|Новая Гвінея]], Заходняя [[Афрыка]].
Радок 21:
===Развіццё тэхналогій===
Найстаражытнейшай з вядомых форм земляробства з'яўляецца падсечна-агнявая, якая суправаджалася ачысткай пэўных тэрыторый ад дзікіх [[расліны|раслін]] і [[
Ужо на старажытным [[Блізкі Усход|Блізкім Усходзе]] ўзніклі [[ірыгацыя]] і [[селекцыя]], якія дапамагалі павялічыць прыбытковасць. Асаблівы поспех мелі земляробы [[Месапатамія|Месапатаміі]], якія з 4 тысячагоддзя да н. э. акрамя ірыгацыі карысталіся [[севазварот]]ам розных культур, [[плуг]]ам і цяглавымі жывёламі (асламі і быкамі).
У
Адно з першых дэталёвых апісанняў працы земляроба
На мяжы 1 і 2 тысячагоддзяў н. э. на Блізкім Усходзе, [[Егіпет|Егіпце]], [[Еўропа|Еўропе]] пачаў шырока ўводзіцца трохпольны севазварот.
Радок 35:
У XIX ст. з'явілася механізаваная сельская гаспадарка, сталі развівацца як самастойныя земляробчыя навукі - аграномія, глебазнаўства, эналогія (вывучэнне розных аспектаў развіцця вінаробства) і г. д. Узніклі спецыялізаваныя навуковыя і вучэбныя ўстановы. Прычым, адна з першых, [[Горы-Горацкі земляробчы інстытут]], быў адчынены ў [[1836]] г. на [[Беларусь|Беларусі]].
З [[193]]0 г. для патрэб земляробства выкарыстоўваецца аэрафатаграфаванне, якое ў наш час хутка
<gallery align=center>
Радок 43:
Image: Horse-drawn reaper-binder, Walter A. Wodd, 19th century illustration.jpg|Конная жатка, 1889 г.
Image:Orange Belarus tractor.jpg|Трактар "Беларусь МТ-3"
Image:Cropduster spraying pesticides.jpg|Апрацоўка палеткаў з
</gallery>
===
У [[1943]] г. у [[Мексіка|Мексіцы]] быў распрацаваны комплекс мер для пераўладкавання земляробства на аснове [[навука|навуковых]] тэхналогій для павышэння ўраджайнасці і прыбытковасці. Пазней ён пашырыўся на іншыя краіны і атрымаў назву [[Зялёная рэвалюцыя|Зялёнай рэвалюцыі]]. Яна адыграла значную ролю ў інтэнсіфікацыі земляробства, палепшыла забеспячэнне харчам і тэхнічнымі культурамі насельніцтва [[Планета Зямля|Зямлі]], але пагоршыла агульны стан [[экалогія|экалогіі]].
| |||