Абарыгены Аўстраліі: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Frantishak (размовы | уклад) |
арфаграфія |
||
Радок 9:
Хаця засяленне Аўстраліі адбылося ў выніку аднаго перасялення<ref>[http://siekman.tripod.com/history.html History]</ref>, з цягам часу насельніцтва павялічылася. У выніку міграцый аўстралійскія абарыгены падзяліліся на мноства [[мова|моўных]] і тэрытарыяльна-племянных груп. Аднак у [[міф|міфалогіі]] ўсіх абарыгенаў захавалася памяць пра "час сноў", перыяд стварэння свету і ўсяго існага<ref>[http://www.aboriginalartonline.com/culture/dreaming.php Dreaming and the Dreamtime]</ref>.
Дакладная колькасць абарыгенаў да пачатку еўрапейскай каланізацыі
==Лёс абарыгенаў пасля каланізацыі==
Радок 20:
*юрыдычная (прыніжэнне легальнага статусу, пазбаўленне законных правоў)
*адміністрацыйная (ізаляцыя абарыгенаў адміністрацыйнымі метадамі, пазбаўленне іх карэнных тэрыторый на карысць урада)
*
У выніку юрыдычнага ўціску абарыгены страцілі зямлю, культавыя цэнтры і крыніцы здабычы, многія былі забітыя або трапілі ў турмы. Адміністрацыйныя рэпрэсіі прывялі да згубы традыцыйнай гісторыі і рэлігіі, сродкаў існавання і сацыяльнай ідэнтычнасці. Ідэалагічны ўціск азначаў згубу сувязяў з сем'ямі, роднай мовай і культурай, а таксама негатыўнае стаўленне іншых жыхароў Аўстраліі<ref>[http://www.swaraj.org/fourwaves.htm Darien Thira, BEYOND THE FOUR WAVES OF COLONIZATION]</ref>. Такім чынам, з боку афіцыйных органаў кіравання вялася планамерная палітыка рэпрэсій супраць карэнных жыхароў. Многія перасяленцы займаліся вынішчэннем абарыгенаў без усялякай санкцыі ўладаў. Абарыгены паміралі ад завезеных еўрапейцамі [[Хвароба|хвароб]]. Асабліва гаротны лёс
Да пачатку [[XX стагоддзе|XX]] ст. большасць карэнных аўстралійцаў знаходзілася ў залежным стане ад уладных органаў, размяшчалася ў рэзервацыях або была вымушана весці маргінальны лад жыцця ў [[горад|гарадах]] і паселішчах. У 1920-ых гг. засталося толькі прыкладна 20 тыс. карэнных жыхароў Аўстраліі<ref>[http://www.aboriginalartonline.com/culture/population.php Australia's Indigenous Population]</ref>. Найбольшы працэнт абарыгенаў у дачыненні да агульнай колькасці насельніцтва захаваўся ў [[Паўночная тэрыторыя, Аўстралія|Паўночнай тэрыторыі]], хаця большасць працягвала жыць на паўднёвым захадзе. Аднак яны доўгі час былі мала прыкметнымі ў тым ліку для [[Статыстыка|статыстыкі]]. Характэрна, што ў [[Канстытуцыя Аўстраліі|Канстытуцыі]] [[1901]] г. абарыгены наогул не ўзгадваліся. Нават падчас [[Перапіс насельніцтва|перапісу насельніцтва]] яны не вылучаліся ў самастойны радок. Такая сітуацыя доўжылася да [[1972]] г.<ref>[http://www.daa.nsw.gov.au/publications/Fact%20Sheets.pdf INTRODUCING INDIGENOUS AUSTRALIA]</ref>
Радок 29:
У [[1909]] - [[1970]] гг. аўстралійскі ўрад праводзіў палітыку гвалтоўнага адымання дзяцей у бацькоў-абарыгенаў. Гэта тлумачылі тым, што карэнныя народы мелі высокі ўзровень злачыннасці, алкагалізму, наркаманіі і дзіцячай смяротнасці. Меркавалася, што дзеці абарыгенаў, выхаваныя белымі людзьмі, здолеюць увабраць еўрапейскую культуру і аддаляцца ад традыцыйнага ладу жыцця. Усяго было аднята амаль 100 тысяч чал., пазней названых "скрадзеным пакаленнем"<ref>[http://curiosity.discovery.com/question/effect-english-colonization-aborigines What effect did English colonization have on the Aborigines?]</ref>. Аднак жорсткі эксперымент скончыўся правалам, паколькі чарнаскурыя юнакі і дзяўчаты сапраўды аддаліліся ад роднай культуры, але не сталі паўнавартаснымі чальцамі аўстралійскага грамадства. Яны не прымаліся белым грамадствам і былі вымушаны ператварацца ў сацыяльных чужынцаў. Толькі ў лютым [[2008]] г. прэм'ер-міністр Аўстраліі прызнаў, што падобная палітыка прыносіла абарыгенам пакуты, і асабліва вылучыў прадстаўнікоў "скрадзенага пакалення"<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/7241965.stm Australia apology to Aborigines]</ref>. Далей справа не пайшла, бо ўрад не быў падрыхтаваны да прыняцця на сябе сапраўднай віны, несці адказнасць і выплочваць кампенсацыю.
Абарыгены імкнуліся абараняць свае правы законным шляхам. Для гэтага ў [[1932]] г. была створана Ліга аўстралійскіх абарыгенаў, а ў [[1937]] г. - Прагрэсіўная Асацыяцыя абарыгенаў. Упершыню ўсе дарослыя абарыгены атрымалі права ўдзельнічаць у федэральных і мясцовых выбарах як паўнавартасныя грамадзяне толькі ў [[1962]] г. У [[1966]] г. было прызнана права карэннага насельніцтва атрымоўваць зарплату, роўную з іншымі грамадзянамі. У [[1969]] г. была створана Кансультатыўная рада па справах абарыгенаў. Гэта спрыяла развіццю руху карэнных аўстралійцаў за свае правы і адраджэнню культуры абарыгенаў<ref>[http://australia.gov.au/about-australia/australian-story/reconciliation Reconciliation]</ref>. У сапраўдны час дзейнічае некалькі
==Зноскі==
| |||