Узровень мора: Розніца паміж версіямі

[[Выява:Phanerozoic Sea Level.png|thumb|Графік, дэманструючыдэманструе ваганні ўзроўняўзроўню Сусветнага акіяна за апошнія 550 млн год]]

'''Узровень мора''' — Палаженнепалажэнне вольнай паверхні [[Сусветны акіян|Сусветная акіяна]], якое вымяраецца па стромай лініі адносна некаторага ўмоўнага пачатку адлікаадліку. Гэтае палажэнне вызначаецца [[Гравітацыя|законам прыцягнення]], [[момант інерцыі|момантам інерцыі]] [[Зямля|Зямлі]], [[тэмпература|тэмпературай]], [[прыліў|прылівамі]] і іншымі фактарамі. Адрозніваюць «імгненны», прыліўны, сярэднесутачнысярэднясутачны, сярэднемесячнысярэднямесячны, сэрэднегадавы і сярэднешматгадовы ўзроўні мора.

Пад уздзеяннем ветравага хвалявання, прыліваў, награвання і ахалоджвання паверхні мора, ваганняў атмасфернага ціску, ападкаў і выпарвання, рачнога і ледніковага стокасцёку ўзровень мора няспынна змяняецца. сярэднешматгадовыСярэднешматгадовы ўзровень мора не залежыць ад гэтых ваганняў паверхні мора. Палажэнне сярэднешматгадовага ўзроўняўзроўню мора вызначаецца размеркаваннем сілы цяжкасці і прасторавай нераўнамернасцю гідраметэаралагічных характарыстык (плотнасцьшчыльнасць вады, атмасферны ціск і інш.).

Пастаянны ў кожным месцы сярэднешматгадовы ўзровень мора прымаецца за зыходны ўзровень, ад якога [[Вышыня над узроўнем мора|адлічваюцца вышыні на сушы]]. Для адлікаадліку глыбінь мораў з малымі прылівамі гэты ўзровень прымаецца за нуль глыбінь — пазнаку ўзроўняўзроўню вады, ад якой адлічваюцца глыбіні ў адпаведнасці з патрабаваннямі суднаходства. У [[Расія|Расіі]] і большасці іншых краін былога [[СССР]], а таксама ў [[Польшча|Польшчы]], [[абсалютная вышыня|абсалютныя вышыні]] пунктаў зямной паверхні адлічваюць ад сярэднешматгадовага ўзроўняўзроўню [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]], вызначанага ад налянуля [[Кранштацкі футшток|футштока ў Кранштаце]]<ref>Так званая «[[Балтыйская сістэма вышынь]]».</ref>. Глыбіні і вышыні ў заходнееўрапейскіх краінах вылічаюцца па [[Горад_Амстэрдам|Амстэрдам]]скаму [[футшток]]у (замер узроўняузроўню [[Міжземнае мора|Міжземнага мора]] робіцца па [[Марсель]]скаму футштоку)<ref>[http://www.kronstadt.ru/history_futshtock.htm Кранштацкі футшток]</ref>.

Для вымярэння і рэгістрацыі выганняўваганняў узроўняузроўню морямора выкарыстоўваюць [[мареографмарэограф]].

ТакЗ-за яктаго, што існуе мноства фактараў, уплываюцыхякія ўплываюць на глабальныя змены надвор'я, (напрыклад, [[Глабальнае пацяпленне]]), то прадказанні і ацэнкі зменаўзмяненняў узроўняузроўню акіяна ў бліжэйшай будучыні не вызначаюцца вялікай дакладнасцю.

[[Выява:SSH pyngl.png|thumb|400px|Абсалютная вышыня марской паверхні (у сантыметрах) ў раёне плвніцячэння ГольфстрымГальфстрым на 10 сакавіка 2008 года, атрыманая па даным спадарожніка [[Jason 1]]. Стрэлкамі паказаны [[геаграфічная плынь|геаграфічныя плыні]], асацыяывныяасацыяваныя са зменамізмяненнямі вышыні марской паверхні.]]

'''Вышыня марской паверхні''' ('''ВМП''') — гэта [[вышыня]] (ці [[тапаграфія]] ці [[рэльеф]]) паверхні акіяна. НапрацягуНа працягу сутак яна, найбольш схільная ўплыву [[прыліў]]ных сіл [[Месяц, спадарожнік Зямлі|Месяца]] і [[Сонца]], дзеючых на Зямлю. На вялікіх часовых маштабах на ВМП уплывае цыркуляцыя акіяна. Звычайна цыркуляцыя акіяна выклікае адхіленні тапаграфіі ад сярэднягясярэдняга ўзроўняўзроўню максімум на ± 1 м<ref>

</ref>. Самыя марудныя змены ВМП адбываюцца за кошт зменаўзмяненняў у [[Гравітацыя|гравітацыйным полі]] Зямлі ([[геоід]]) ў выніку пераразмеркавання [[кантынент]]аў, стварэння падводных гор і таму падобнага.

Паколькі гравітацыйнае поле Зямлі адносна стабільна ў маштабах дзесяцігоддзяў і стагоддзяў, цыркуляцыя акіяна мае больш значную ролю ў назіраема зменлівасці ВМП. Сезонныя змены ў размеркаванні цяпла і ветравага ўздзеяння ўплываюць на цыркуляцыю акіяна, а тыя, у сваю чаргу, на ВМП. Варыяцыі ВМП могуць быць вымераны з дапамогай спадарожнікавай [[альтыметр]]ыі (напрыклад, спадарожнікі [[TOPEX/Poseidon]], [[Jason 1]]) і ўжывацца для вызначэння, напрыклад, павышэння ўзроўняўзроўню мора, разлікаразліку утрыманняўтрымання цяпла і [[геастрафічная плынь|геастрафічных плынях]], выяўлення і вывучэння [[віхры ў акіяне|віхраў у акіяне]].

* [[Павышэнне ўзроўняўзроўню мора]]

* [http://www.ifm.zmaw.de/forschung/fernerkundung/meeresstroemungen/ Вышыня марской паверхні і марскяемарской плыні]

* [http://climaty.ru/node/23 Наступствы зменаўзмяненняў узроўняузроўню мора]