Віцень: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др →Смерць: вікіфікацыя |
дапаўненне |
||
Радок 24:
Звесткі пра паходжанне Віценя даволі супярэчлівыя<ref>[[Мікола Іванавіч Ермаловіч|М. І. Ермаловіч]]. Віцень // {{Літаратура/ЭГБ|2к}} С. 341.</ref>.
Паводле «[[Хроніка Прускай зямлі|Chronicon Terrae Prussiae]]» [[Пётр з Дусбурга|Пятра з Дусбурга]], Віцень быў сынам вялікага князя [[Будзівід]]а<ref>[[Анатоль Пятровіч Грыцкевіч|Анатоль Грыцкевіч]]. Віцень // {{Літаратура/ЭВКЛ|1к}} С. 457.</ref>. Братам Віценя быў і [[Гедзімін]]<ref name="evkl458">[[Анатоль Пятровіч Грыцкевіч|Анатоль Грыцкевіч]]. Віцень // {{Літаратура/ЭВКЛ|1к}} С. 458.</ref>
|аўтар =
|частка = Витень
Братам Віценя быў і [[Гедзімін]]<ref name="laiskai">Gedimino laiškai = Послания Гедимина / подготовили [[Уладзімір Цярэнцьевіч Пашута|В. Т. Пашуто]] и И. В. Шталь. — Вильнюс, 1966.</ref>, хоць некаторыя пазнейшыя крыніцы лічаць яго Віценевым сынам. Таксама, магчыма, брат [[Воін Полацкі|Воіна]] і Фёдара.▼
|загаловак = Биографический справочник
|арыгінал =
|спасылка =
|адказны =
|выданне =
|месца = Мн.
|выдавецтва = «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки
|год = 1982
|том = 5
|старонкі = 115
|старонак = 737
|серыя =
|isbn =
|тыраж =
▲
== Ваенныя паходы на Тэўтонскі ордэн ==
[[Файл:Witenes.PNG|міні|Уяўны партрэт князя Віценя, 1709]]
Першы раз узгадваецца ў [[1291]], калі Будзівід паслаў Віценя з вялікім войскам супраць палякаў да Брэста-Куяўскага<ref>Simas Sužiedėlis, ed. (1970—1978). «Vytenis». Encyclopedia Lituanica VI. Boston, Massachusetts: Juozas Kapočius. pp. 221—222. LCC 74-114275</ref>. У [[1294]] Віцень ужо як вялікі князь ваяваў [[Ленчыцкая зямля|Ленчыцкую зямлю]], у тым жа годзе Віцень задушыў паўстанне ў Жамойці, дзе [[жамойты|жамойцкая]] знаць схілялася да саюзу з [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскім ордэнам]]<ref name="БС"/>.
У [[1295]] напаў на [[Малая Польшча|Малую Польшчу]].
Радок 39 ⟶ 54:
== Дыпламатычныя і гаспадарчыя дасягненні ==
Займаўся ўмацаваннем адзінства дзяржавы, абапіраючыся на [[Навагрудскае княства|Навагрудскае]], [[Гарадзенскае княства|Гарадзенскае]], [[Полацкае княства|Полацкае]] і іншыя княствы<ref name="БС"/>.
Віцень прыняў удзел у пераемнасці спрэчак у Польшчы, падтрымліваючы {{нп3|Баляслаў II Мазавецкі|Баляслава II Мазавецкага|ru|Болеслав II Мазовецкий}}, які быў жанаты на літоўскай княгіне [[Гаўдэмунда|Гаўдэмундзе]], сястры Будзівіда, супраць [[Уладзіслаў I Лакеток|Уладзіслава I Лакетока]]<ref name=rowell>{{кніга|назва=Lithuania Ascending: A Pagan Empire Within East-Central Europe, 1295–1345 |аўтар=C. S. Rowell|старонкі=55–59 |год=1994 | выдаўніцтва=Cambridge University Press |серыя=Cambridge Studies in Medieval Life and Thought: Fourth Series| isbn=978-0-521-45011-9 }}</ref>.
Для барацьбы з крыжаносцамі на правым беразе [[Рака Нёман|Нёмана]] ён пабудаваў некалькі [[Замак|замкаў]], у якіх стала знаходзіліся зменныя гарнізоны. На левым беразе Нёмана пабудаваў свае замкі Ордэн, тут часта адбываліся ваенныя сутычкі. Скарыстаў супярэчнасці паміж лівонскімі рыцарамі і [[Архібіскупы рыжскія|рыжскім архібіскупам]] і ў [[1298]] заключыў саюз з [[Горад Рыга|Рыгай]] і архібіскупам, што дало магчымасць адбіць наступ крыжаносцаў на Жамойць. Тады ж Віцень захапіў ордэнскі замак {{нп3|Карксі|Коркгаўз|en|Karksi}}.
Радок 47 ⟶ 66:
=== Саюз з горадам Рыгай ===
Вялікім дыпламатычным поспехам Віценя быў саюз з горадам [[Горад Рыга|Рыгай]] у 1298 годзе<ref name="БС"/>. У 1297 годзе ў Рызе ўспыхнула ўнутраная вайна паміж арцыбіскупам, рыцарамі [[Інфлянцкі (Лівонскі) ордэн|Лівонскага ордэна]] і бюргерамі горада. Скарыстаўшыся гэтым, Віцень прапанаваў свае паслугі бюргерам горада Рыга<ref name="БС"/> і нават абяцаў прыняць хрысціянства разам з літоўскім гарнізонам. Віцень уварваўся ў межы [[Лівонія|Лівоніі]], разбурыў замак {{нп3|Карксі|Коркгаўз|en|Karksi}}<ref name=karkus>[http://www.castle.lv/est/karksi.html Замок Каркси (Каркус — Karkus)]</ref> і разбіў рыцараў у [[Бітва пад Коркгаўзам, 1298|Турайдскай бітве]], калі загінула 22 рыцара (у некаторых крыніцах — 60) на чале з {{нп3|ландмайстар Тэўтонскага ордэна ў Лівоніі|ландмайстарам Лівоніі|ru|Ландмейстеры Тевтонского ордена в Ливонии}} Бруна (1296—1298)<ref name=RK>Рагальскі, С. 392, 393;</ref><ref>СРП, С. 163.</ref>.
Забяспечыўшы такім чынам бяспеку Літоўскага княства ад Лівонскага ордэна, Віцень у 1298—1313 годзе здзейсніў 11 паходаў супраць Тэўтонскага ордэна ў [[Прусія|Прусіі]] часам вельмі крывавых; так, пры атацы Віценя на горад {{нп3|Горад Бродніца|Бродніца|ru|Бродница (Куявско-Поморское воеводство)}} было забіта ўсё насельніцтва горада. Поспехам Віценя спрыяў і той факт, што ў 1308 годзе Тэўтонскі ордэн захапіў [[Памеранія|Памеранію]], і такім чынам пачалася вайна ордэна з каралеўствам Польскім.
| |||