Царкоўнаславянская мова: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 1:
{{Не блытаць|стараславянская мова}}
'''ЦАРКОЎНАСЛАВЯНСКАЯ МОВА''', '''старацаркоўнаславянская мова''', '''стараславянская мова''', мова царкоўных кніг, перакладзеных [[Кірыл і Мяфодзій|Кірылам і Мяфодзіем]] у 9 ст., а таксама мова пазнейшых помнікаў [[славяне|славянскай]] [[пісьменнасць|пісьменнасці]], якія ствараліся на ўзор гэтых перакладаў. Розныя назвы адносяцца да розных мясцовых варыянтаў мовы.
'''Царкоўнаславянская мова''' — сучасныя формы [[Стараславянская мова|стараславянскай мовы]], якія ўжываюцца пераважна ў богаслужэнні ў славянскіх краінах. Пісьменнасць на аснове [[кірыліца|кірыліцы]] і [[глаголіца|глаголіцы]]. Пачынальнікамі царкоўнаславянскай моўнай традыцыі лічацца [[Кірыл і Мяфодзій]].
 
Існуе некалькі ізводаў (варыянтаў або рэдакцый) царкоўнаславянскай мовы, якія развіліся са [[стараславянская мова|стараславянскай]] пад уплывам жывых славянскіх гаворак.
== Стараславянская мова ==
 
Стараславянская мова, мова самых старажытных вядомых славянскіх пісьмовых помнікаў (10—11 ст.). У яе аснове ляжаў паўднёваславянскі [[салунскі дыялект]], аднак з самага пачатку стараславянская мова насіла характар наднацыянальнай мовы, зразумелай усім [[славяне|славянскім плямёнам]].
Першаю друкаванаю кнігаю на царкоўнаславянскай мове стаў {{нп3|Місал па закону рымскага двара|«Місал па закону рымскага двара»|en|Missale Romanum Glagolitice}} ({{lang-hr|Misal po zakonu rimskoga dvora}}), выдадзены ў 1483 годзе вуглаватаю глаголіцаю. Трохі пазней, у 1491 годзе, у [[горад Кракаў|Кракаве]] кірыліцаю былі надрукаваны 5 літургічных кніг (у тым ліку {{нп3|Актоіх Швайпольта Фіёля||ru|Октоих Швайпольта Фиоля}}).
 
== Старацаркоўнаславянская мова ==
=={{Асноўны артыкул|Стараславянская мова ==}}
 
Стараславянская мова, мова самых старажытных вядомых славянскіх пісьмовых помнікаў (10—11 ст.). У яе аснове ляжаў паўднёваславянскі [[салунскі дыялект]], аднак з самага пачатку стараславянская мова насіла характар наднацыянальнай мовы, зразумелай усім [[славяне|славянскім плямёнам]].
У далейшым стараславянская мова атрымала назву "царкоўнаславянская мова", яшчэ пазней — "старацаркоўнаславянская мова" (гл. [[#Падзел царкоўнаславянскай мовы|Падзел царкоўнаславянскай мовы]]).
 
У далейшым стараславянская мова атрымала назву "«царкоўнаславянская мова"», яшчэ пазней — "«старацаркоўнаславянская мова"» (гл. [[#Падзел царкоўнаславянскай мовы|Падзел царкоўнаславянскай мовы]]).
Царкоўнаславянская мова была мовай помнікаў славянскай пісьменнасці, якія ствараліся на ўзор перакладаў Кірыла і Мяфодзія, аднак набылі мяcцовыя асаблівасці. Таму ў мовазнаўчай літаратуры сустракаюцца тэрміны "царкоўнаславянская мова усходнеславянскага ізводу (рэдакцыі)", "царкоўнаславянская мова балгарскай, македонскай, сербскай, харвацкай глагалічнай рэдакцыі".
 
== Ізводы царкоўнаславянскай мовы ==
Царкоўнаславянская мова была мовай помнікаў славянскай пісьменнасці, якія ствараліся на ўзор перакладаў Кірыла і Мяфодзія, аднак набылі мяcцовыя асаблівасці. Таму ў мовазнаўчай літаратуры сустракаюцца тэрміны "«царкоўнаславянская мова усходнеславянскага ізводу (рэдакцыі)"», "«царкоўнаславянская мова балгарскай, македонскай, сербскай, харвацкай глагалічнай рэдакцыі"».
 
== Падзел царкоўнаславянскай мовы ==
Радок 21 ⟶ 27:
{{зноскі}}
 
== Літаратура ==
* Будзько І. Гістарычная лінгвістычная тэрміналогія: генезіс, дублетнасць і перспектывы развіцця // Гістарычны альманах. Том 9. 2003. — Гродна, 2003. С.164—168.
 
{{lang-stub}}
 
{{Славянскія мовы}}