Чжурчжэні: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др вікіфікацыя
Радок 10:
}}
 
'''Чжурчжэ́ні''' або '''юрчэ́ны''' ({{lang-zh|女眞}}, саманазва: [[Выява:Jurchen.png|30px]]) {{вымер}}  — старажытны народ, насельнікі [[Далёкі Усход|Далёкага Усходу]]. Чжурчжэньская дзяржава [[Дынастыя ЦзыньЦзінь, 1115—1234|ЦзыньЦзінь]] існавала ў [[1115]]—[[1234]]  гг.
 
== Паходжанне і гісторыя ==
Чжурчжэні адносіліся да тунгуска-маньчжурскай групы народаў. Упершыню іх назва з'явілася ў [[X стагоддзе|X]] ст., але у больш старажытных [[Кітай|кітайскіх]] крыніцах існавала таксама назва народа ''сушэнь'', які мог быць непасрэдным продкам чжурчжэняў. ''Сушэнь'' насялялі землі на тэрыторыі сучасных [[Маньчжурыя|Маньчжурыі]] і [[Прыморскі край|Прыморскага края]] [[Расія|Расіі]]. Частка [[СССР|савецкіх]] і сучасных [[Расія|расійскіх]] даследчыкаў звязвае ''сушэнь'' непасрэдна з народам [[махэ]]. Аднак ніякіх прамых доказаў гэтаму няма. Некаторы час ''сушэнь'' маглі ўваходзіць ў склад [[Бахай]] і не вылучацца з ліку іншых народаў, а пасля ліквідацыі гэтай дзяржавы [[кідані|кіданямі]] зноў самастойна выйсці на арэну [[гісторыя|гісторыі]]. Відавочна, у склад чжурчжэняў трапілі ўцекачы-махэ і прадстаўнікі іншых [[этнас|этнічных]] груп з Бахай.
 
У канцы X ст. чжурчжэні былі разгромлены кіданямі, потым значную частку іх зямель захапіла дзяржава [[Каро]]. Чжурчжэні былі вымушаны падпарадкавацца кіданям, што ў выніку прывяло да працяглага канфлікта паміж кіданьскай дзяржавай Ляа і Каро. Гэта дало магчымасць чжурчжэням згуртавацца, нанесці паражэнне Каро і у [[1125]]  г. захапіць Ляа. Чжурчжэньская імперыя [[Дынастыя ЦзыньЦзінь, 1115—1234|ЦзыньЦзінь]] праіснавала да [[1234]] г, пакуль не была заваявана [[манголы|манголамі]]. Аднак чжурчжэньскія імёны і [[пісьмо]]васць захаваліся ў больш познюю пару. Адзін з апошніх помнікаў чжурчжэньскай пісьмовасціпісьменнасці ([[XV стагоддзе]]) быў знойдзены на ніжняйніжнім плыніцячэнні [[рака Амур|ракі Амур]]. Ён быў пакінуты [[кітай]]скім чыноўнікам, які даследаваў гэтыя мясціны.
 
У традыцыйнай [[гістарыяграфія|гістарыяграфіі]] чжурчжэні лічацца непасрэднымі продкамі [[маньчжуры|маньчжураў]]. [[Міф]] аб паходжанні ад чжурчжэняў быў створаны ў часы імперыі [[Дынастыя Цын|Цын]] і павінен быў з'яўляцца доказам бесперапыннасці маньчжурскага панавання ў [[Кітай|Кітаі]]. Многія сучасныя даследчыкі абвяргаюць прамыя сувязі паміж чжурчжэнямі і маньчжурамі, але не адмаўляюць тое, што пэўная частка чжурчжэняў магла ўвайсці ў склад гэтага народа або быць заваяванай. Слова ''юрчэн'' азначала ў маньчжураў "«залежны чалавек"».
 
== Літаратура ==
* [http://www.evenkiteka.ru/books/ethnography/shavkunov-gosudarsvo-boxay-i-pamyatniki-yego-kultury-v-primorie/index.html Шавкунов Э.  В.  Государство Бохай и памятники его культуры в Приморье / АН СССР, Сиб. отд-ние, Дальневосточный филиал им. В.  Л.  Комарова.  — Л.: Наука, 1968]
 
== Спасылкі ==
* [http://www.chinaknowledge.de/History/Song/jinn.html Chinese History - — Jin Dynasty 金 (1115-12341115—1234)]
* [http://www.imperialchina.org/Jurchen_Manchu.html THE JURCHENS & THE MANCHUS]
* [http://www.ojkum.ru/arc/lib/2009_01_06.pdf Н. Г.  Артемьева, Корейские традиции в фортификации чжурчжэньских крепостей]
* [http://millitarch.ru/wp-content/uploads/2012/03/Artemyeva-1.pdf Н. Г.  Артемьева, С. Д.  Прокопец, ЗАЩИТНОЕ ВООРУЖЕНИЕ ЧЖУРЧЖЭНЬСКОГО ВОИНА]
 
[[Катэгорыя:Зніклыя народы]]