Лошыцкі сядзібна-паркавы комплекс: Розніца паміж версіямі

 

== Архітэктура ==

Ад сядзібы другой паловы [[18 стагоддзе|XVIII стагоддзя]] захавалася ўязная [[ліпа]]вая [[алея]], якая размешчана на асноўнай падоўжнай кампазіцыйнай восі былога [[барока|барочнага]] ансамбля. Вось заканчвалася сядзібным домам, размешчаным каля грэбеня [[тэраса|тэрасы]]. Аб наяўнасці рэгулярных кампазіцый каля дома можна меркаваць па старых ліпах былых лінейных пасадак. Уяўленне аб складзе сядзібы таго часу дае інвентар [[1772]] года. Акрамя сядзібнага дома яна ўключала [[флігель]], кухню, [[стайня|стайню]], [[карэтная|карэтную]], уязную [[брама|браму]], [[капліца|капліцу]]. Уздоўж уязной алеі, як і ў многіх сядзібах таго часу, размяшчаліся сады. З правага боку да саду прымыкалі гаспадарчыя пабудовы ([[гумно]], [[сенавал]]ы). Акрамя таго, меўся вялікі ў некалькі гектараў прамавугольны [[Лошыцкае вадасховішча|вадаём]] з мостам. За вадаёмам на правым беразе быў пабудаваны гаспадарчы двор<ref name="ГККРБ-2009"/>.

 

Прыкладна ў [[1890]] г. сядзіба была перабудавана і набыла [[Эклектыка, архітэктура|эклектычныя]] рысы. Планіроўка страціла рэгулярнасць, але агульныя рысы яе кампазіцыі не змяніліся. На месцы [[баскет]]аў утвораны пейзажныя кампазіцыі. Перабудаваны сядзібны дом, [[флігель]], знесены старыя гаспадарчыя пабудовы, створаны новы гаспадарчы двор, а на месцы старога ўзнік прамысловы комплекс<ref name="ГККРБ-2009"/>. Асноўны будынка гаспадарчага двара прамавугольны ў плане, незвычайна вялікіх памераў (88х20 м). Высокі дах апіраўся на магутныя каменныя атынкаваныя [[слуп]]ы (з бакамі 1,2 м)<ref name="locator"/>.

 

Сядзібны дом у [[1895]] г. прыняў адна-двухпавярховы выгляд з прамавугольнай у плане асіметрычнай аб'ёмна-прасторавай кампазіцыяй. Складаецца з аднапавярховага драўлянага з двухсхільным дахам і прыбудаванага да яго тарца двухпавярховага мураванага аб'ёмаў з верандай на высокім [[цокаль|цокалі]] і высокім чатырохсхільным дахам<ref name="ГККРБ-2009"/><ref name="locator"/>.Прамавугольныя аконныя праёмы цокальнага паверха аформлены атынкаванымі абрамленнямі, першага і другога паверхаў — дэкараваны разнымі драўлянымі [[ліштва]]мі, на першым паверсе з [[сандрык]]амі. [[Франтон]]ы і [[карніз]]ы аздоблены разнымі дэкаратыўнымі элементамі. У [[інтэр'ер]]ы захаваліся 16 печак і адзін [[камін]], [[ляпніна]]. Тры печы абліцаваны карычневай рэльефнай [[кафля]]й, адна печка — паліхромнай кафляй, астатнія — белай кафляй. Камін абліцаваны зялёнай рэльефнай кафляй<ref name="locator"/>.

 

Флігель з вежай, які складаецца з драўлянага і прыбудаванага мураванага аб'ёмаў, стаіць на старым мураваным фундаменце. На ніжнім паверсе жыла [[чэлядзь]], наверсе — кіраўнік маёнтка<ref name="ГККРБ-2009"/>.

 

Дом з флігелем утвараюць параўнаўча вялікі парадны двор, у цэнтры якога ў форме [[эліпс]]а размешчаны пад'язны круг. У параднай частцы выяўлены барочныя элементы: тэрасіраванне склонаў і [[клумба]] з фарміраванымі ў мінулым ліпамі<ref name="ГККРБ-2009"/>.

 

З боку ўезду двор замыкаўся [[брама]]й з жалезнымі варотамі і магутнымі цаглянымі [[пілон]]амі, да якіх была прыбудавана ў эклектычных формах невялікая вартаўнічая будка. Уязная ліпавая алея, якая вяла ад былога [[Вуліца Маякоўскага, Мінск|Ігуменска-Мінскага тракта (вул. Маякоўскага)]] захавалася часткова. Яна прыпаднята ў сувязі з падсыпкамі і, нягледзячы на страты, прываблівае сваімі памерамі і магутнымі ліпамі з развесістымі кронамі, узрост якіх складае прыблізна 250 гадоў<ref name="ГККРБ-2009"/>.

Невялікі паркавы [[Партэр, садова-паркавае мастацтва|партэр]] аформлены ў выглядзе нешырокай тэрасы. Ад яго і сядзібнага дома раскрыты перспектывы, арыентаваныя на [[пойма|пойму]]<ref name="ГККРБ-2009"/>.

 

 

У паўночнай частцы парку, у пойме [[рака Лошыца|Лошыцы]], размешчана другая паляна, добра абазначаная геамарфалагічнымі межамі. Па заходняй мяжы яе праз мост праходзіць уязная дарога, якая звязвае сядзібу з былым [[Вуліца Чыжэўскіх, Мінск|Ігуменскім трактам (вул. Чыжэўскіх)]] і гаспадарчым дваром.<ref name="ГККРБ-2009"/>.

 

У канцы [[XIX ст.]] на другім беразе Лошыцы пабудаваны [[вінакурня|вінакурны]] комплекс, які ўключае дом-інтэрнат для рабочых і вінакурню — мураваны чатырохпавярховы будынак з паўцыркульнымі вокнамі, пабудаваны ў [[1896]] г. На другім баку ўязной дарогі каля берага Лошыцы ўзведзены двухпавярховы мураваны вадзяны млын (пасля дамы былі прыстасаваны пад жыллё). З другога боку сядзібы, каля [[Свіслач, басейн Дняпра|Свіслачы]], Яўстафіем Любанскім быў узведзены з цэглы другі 12-колавы млын (сцены будынка захаваліся)<ref name="ГККРБ-2009"/>.

 

 

{{зноскі}}