Псеўданавука: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
бібліяінфармацыя moved to Wikidata
др арфаграфія
Радок 7:
Сацыякультурны выток папулярнасці (і, адпаведна, прычына ідэалагічнай падтрымкі) псеўданавукі ў тым, што «яна рэалізуе спакусу простых рашэнняў, абслугоўвае сацыяльны запыт на агульнадаступную, зразумелую масам без спецыяльнай прафесійнай падрыхтоўкі расшыфроўку «непразрыстых» з'яў прыроды і культуры».<ref name="Смирнова"/> Таксама папулярнасці псеўданавукі спрыяе задавальненне з яе дапамогай рэлігійных, нацыяналістычных, палітычных і падобных мэтаў.<ref name="КалиниченкоЛА"/><ref name="ШнирельманВА"/>
 
Пытанне аб навуковым статусе надзвычай важны для прадстаўнікоў розных ненавуковыяненавуковых напрамкаў, з прычыны чаго псеўданавука часта завецца сваімі прыхільнікамі «альтэрнатыўнай» («народнай») навукай. У сувязі з тым, што за апошнія 300 гадоў з дапамогай [[Навуковы метад|навуковага метаду]] былі дасягнуты ўражальныя поспехі ў самых розных галінах ведаў, у грамадстве складаецца меркаванне, што «навука — гэта добра і годна, а тое, што не з'яўляецца навукай — дрэнна». Таму тэрміны «псеўданавука» і «псеўданавуковы» часцяком разглядаюцца як прыніжальныя,<ref name="Hansson">''[[:en:Sven Ove Hansson|Hansson S. O.]]'' [http://plato.stanford.edu/entries/pseudo-science/#SciPse Science and Pseudo-Science] // [[The Stanford Encyclopedia of Philosophy]] (Fall 2008 Edition), Edward N. Zalta (ed.)</ref> а аўтары псеўданавуковых тэорый, як правіла, актыўна аспрэчваюць такую характарыстыку.<ref name="Hansson"/>
 
Псеўданавуковыя тэорыі могуць вылучаць і члены навуковай супольнасці, якія маюць вучоныя ступені і званні ў іншай вобласці ведаў,<ref name="eydelman">{{статья |автор=[[Эйдельман, Евгений Давидович|Эйдельман Е. Д.]] |заглавие=Учёные и псевдоучёные: критерии демаркации. |оригинал= |ссылка=http://razumru.ru/humanism/journal/33/eidelman.htm |автор издания= |издание=[[Здравый смысл (журнал)|Здравый смысл]] |тип= |место= |издательство= |год=2004 |выпуск= |том= |номер=4 (33) |страницы= |isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |язык= |ref= |archiveurl= |archivedate=}}</ref> напрыклад, акадэмік АН СССР [[Усходазнаўства|усходазнавец]] {{нп3|Мікалай Якаўлевіч Мар|НМ. Я. Мар|ru|Марр, Николай Яковлевич}} («[[новае вучэнне пра мову]]»), акадэмік РАН [[матэматык]] {{нп3|Анатоль Цімафеевіч Фаменка|А. ТЦ. ФоменкоФаменка|ru|Фоменко, Анатолий Тимофеевич}} («[[Новая хронология (Фоменко)|новая храналогія]]»).
 
Не варта адносіць да псеўданавукі тыя канцэпцыі з абласцей рэлігіі, філасофіі, мастацтва, маралі і г. д., якія не адпавядаюць сучасным навуковым уяўленням, але і не прэтэндуюць на ролю навукі.<ref>{{статья |автор=[[Стёпин, Вячеслав Семёнович|Стёпин B. C.]] |заглавие=Наука и лженаука |оригинал= |ссылка=http://vivovoco.astronet.ru/VV/JOURNAL/SCILOG/STEPIN1.HTM |автор издания= |издание=Науковедение |тип= |место= |издательство= |год=2000 |выпуск= |том= |номер=1 |страницы= |isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |язык= |ref= |archiveurl=http://www.webcitation.org/659yOaxOD |archivedate=2011-11-02}}</ref> Неабходна таксама адрозніваць псеўданавуку ад непазбежных навуковых памылак і ад паранавукі як гістарычнага этапу развіцця навукі.