Трупнае адубенне: Розніца паміж версіямі

'''Трупнае адубенне''' ({{Lang-la|rigor mortis}})  — адна з прыкмет [[Смерць|смерці]], якая абумоўленая пасмертнымі [[Хімічная рэакцыя|хімічнымі працэсамі]] ў [[Мышачная тканка|мышачнай тканцы]] і выяўляецца ў зацвярдзенні і тугарухомасці цягліц канечнасцяў [[труп|трупа]]а<ref name="about.com">[http://chemistry.about.com/cs/biochemistry/a/aa0 About.com]{{ref-en}}</ref>.

Пры надыходзе смерці [[дыханне]] [[арганізм|арганізма]]а спыняецца, у сувязі з чым у арганізм перастае паступаць [[кісларод]], які ўдзельнічае ва ўтварэнні [[Адэназінтрыфосфарная кіслата|АТФ]]. АТФ перастае [[Гідроліз|гідралізавацца]] кальцыевай помпай (Ca-АТФазай), і [[кальцый]] перастае вяртацца ў {{нп3|Саркаплазматычны рэтыкулум|тэрмінальныя цыстэрны|ru|Саркоплазматический ретикулум}}. У сувязі з гэтым іёны кальцыя дыфузіююць з абласцей высокай канцэнтрацыі (тэрмінальныя цыстэрны і [[Тканкавая вадкасць|міжклеткавая вадкасць]]) у вобласці нізкай канцэнтрацыі ({{нп3|Саркамер|саркамеры|ru|Саркомер}}), звязваючыся з {{нп3|Трапанін|трапанінам|ru|Тропонин}}, што абумоўлівае злучэнне {{нп3|Актын|актыну|ru|Актин}} і {{нп3|Міязін|міязіну|ru|Миозин}}<ref name="How Muscles Work">[http://www.howstuffworks.com/muscle.htm Discovery Health «How Muscles Work»] (англ.)&nbsp;</ref>.

* У {{нп3|Шкілетная цягліцавая тканка|папярочнапаласатай мускулатуры|ru|Скелетная мышечная ткань}} знешнія прыкметы адубення выяўляюцца ў выглядзе яе [[Рыгіднасць|рыгіднасці]], акрэсленасці і рэльефнасці. [[Мускулы|Мышцы]]-згінальнікі з'яўляюццаз’яўляюцца больш магутнымі, чым разгінальнікі, у сувязі з чым адбываецца згінанне верхніх канечнасцяў ў локцевых суставах і суставах кісці, ніжнія канечнасці згінаюцца ў тазасцегнавых і каленных суставах. Пры цалкам развітым трупным адубенні трупы прымаюць становішча, якое нагадвае позу змагара або баксёра (верхнія канечнасці напаўсагнутыя ў локцевых суставах, некалькі прыпаднятыя і прыведзеныя, кісці паўсціснутыя, ніжнія канечнасці напаўсагнутыя ў тазасцегнавых і каленных суставах). Найбольш выяўленая гэтая пастава пры дзеянні высокай тэмпературы, калі цягліцавае адубенне трупа спалучаецца з тэмпературнай дэструкцыяй цягліцавай тканкі.

Трупнае адубенне гуляе важную ролю ў мясной тэхналогіі, забяспечваючы далікатнасць мяса. Пры хуткім астуджэнні тушы пасля забою да -3−3&#x20;°C...C…-10  °C развіваецца [[халадавое скарачэнне]] цягліцавых валокнаў, у выніку якога кансістэнцыя мяса становіцца жорсткай, адбываецца страта [[Вада|вады]], [[Вітаміны|вітамінаў]] і [[Біялагічна значныя элементы|біялагічна значных элементаў]]. У сувязі з гэтым, прынята замарожваць мяса праз 10 гадзін пасля забою, з фарміраваннем трупнага адубення<ref>[http://www.vnihi.ru/articles/art3.htm Использование электростимуляции при холодильной обработке мяса]</ref>.