Вайна Рэчы Паспалітай са Швецыяй (1600—1629): Розніца паміж версіямі

 

== Гісторыя ==

=== Пачатак ===

Польскі кароль Жыгімонт ІІІ Ваза (сын шведскага прынца, пазней караля Юхана ІІІ і дачкі польскага караля Жыгімонта І Старога Катажыны) у 1592 стаў каралём Швецыі. Лютэранская апазіцыя ў Швецыі на сойме ў 1599 дэтранізавала яго, і Жыгімонт ІІІ у 1600 уключыў Эстляндыю (Паўночную Эстонію) у склад Рэчы Паспалітай, што стала зачэпкай да вайны.

 

=== Баявыя дзеянні ===

З 1602 пачаліся актыўныя ваенныя дзеянні. У вайне асабліва вызначылася вялікалітоўскае войска на чале з гетманам Янам Каралем Хадкевічам, які ў час кампаніі атрымаў булаву вялікага гетмана Вялікага княства Літоўскага. Новы шведскі кароль Карл IX (з 1604) з 14-тысячным войскам асадзіў Рыгу. Хадкевіч з 4-тысячным войскам каля вёскі Кірхгольм (непадалёку ад Рыгі) 27 верасня разграміў ворага, які страціў 9 тыс. воінаў. У 1606 пуцкі староста Ян Вэйгер атрымаў перамогу ў марской бітве каля паўвострава Хэль.

 

 

=== Вынік ===

У выніку вайны Швецыя замацавалася ў Прыбалтыцы, кантралявала балтыйскі гандаль Рэчы Паспалітай, мела гарантаваны тыл для вайны ў Германіі, падтрымліваючы там пратэстансцкіх князёў, якія выступалі супраць імператара і каталіцкіх князёў, намеціўся шведска-прускі саюз супраць Рэчы Паспалітай. Канчатковы мір на 26 гадоў быў падпісаны ў 1635, калі шведскае войска вышла з тэрыторыі Прусіі, васальнай ў адносінах да Польшчы, і адмовілася ад мыта з гандлю Рэчы Паспалітай.

{{літ|1=''А. П. Грыцкевіч''. Вайна Рэчы Паспалитай са Швецыяй // {{крыніцы/ЭГБ|2}}}}

 

[[fi:Puolan sota]]

[[pt:Guerra polaco–sueca (1626–1629)]]

[[ru:Польско-шведская война (1617—1629)]]