Вікіпедыя

Албанія: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Радок 288:
== Насельніцтва ==
{{main|Насельніцтва Албаніі}}
[[File:Population pyramid of Albania 2016.png|thumb|left|Полава-ўзроставая піраміда, 2016. Лёгка заўважыць міграцыйныя страты мужчынскага насельніцтва ў 1990-х–2000-х (група 30-50 гадоў) і скарачэнне нараджальнасці ў апошніх 15 гадоў]]
Колькасць насельніцтва — 2,9 млн чал. (паводле іншых дадзеных — 3 млн).<ref>https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/al.html</ref> Натуральны прырост — нязначны па мусульманскай меры — адзін з самых высокіх у Еўропе (6,3 на 1000 у 2018 годзе). Рост насельніцтва стрымліваецца высокім узроўнем эміграцыі (-3 на 1000). Такім чынам, агульны прырост слабададатны, але гэта з'ява толькі апошніх пяці гадоў. У 1990-х і 2000-х жа плынь эмігрантаў, выкліканая падзеннем камунізму і эканамічным крызісам, была настолькі моцнай, што агульная колькасць насельніцтва краіны зменшылася з 3,3 да 2,8 млн. Лічыцца, што за гэты час Албанію пакінулі 900 тыс. чалавек, з іх дзве траціны аселі ў суседняй Грэцыі.
 
У ХХІ стагоддзі паказчык нараджальнасці памяншаецца, набліжаючыся да сярэднееўрапейскага. У 2018 на [[сумарны каэфіцыент нараджальнасці|адну жанчыну прыходзілася]] 1,52 дзіцяці, што ніжэй чым у [[Францыя|Францыі]] або [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], ды ўвогуле мала ў каго ў свеце менш. Сярэдняя працягласць жыцця моцна вырасла і ў 2018 складала 78,6 гадоў. Усё гэта дае падставу чакаць у бліжэйшыя дзесяцігоддзі старэння насельніцтва краіны.
 
[[File:Pustec Multilingual Road Signs.jpg|thumb|left|Указальнікі на [[Албанская мова|албанскай]], [[Македонская мова|македонскай]] і англійскай мовах у памежнай з Македоніяй камуне Пустэк]]
Албанія — монаэтнічная дзяржава: асноўны народ — [[албанцы]] — складае 97 % насельніцтва, на поўдні пражываюць грэкі (0,9 %), маюцца таксама [[цыгане]], невялікія супольнасці македанян, чарнагорцаў, [[Арамуны|арамунаў]]. Пытанне нацыянальнага складу ў Албаніі вельмі далікатнае, многія эксперты мяркуюць, што дадзеныя па колькасці меншасцей заніжаны. Так Грэцыя лічыць, што ў Албаніі жывуць 300 000 грэкаў, большасць якіх байкатавала перапіс насельніцтва 2011, таму ў статыстыцы грэкаў на парадак меней.<ref>https://2009-2017.state.gov/documents/organization/238560.pdf</ref>. Дзяржаўная мова — [[Албанская мова|албанская]], —якую падчас перапісу 2011 назвалі матчынай 98,8 % жыхароў краіны. Албанская мова утварыласяўтварылася саад зліцця двух дыялектаў — гегскага (паўночнага) і тоскскага (паўднёвага), на аснове апошняга. Падчас перапісу 2011 албанскую мову назвалі матчынай 98,8 % жыхароў краіны. Дыялекты албанскай мовы дагэтуль адрозніваюць жыхароў поўначы і поўдня краіны. [[File:Great Mosque of Durres 2016 Albania.jpg|thumb|left|Вялікая мячэць у [[Дурэс]]е. Іслам быў "прышчэплены" албанцам падчас Асманскага панавання]] На рэгіянальным узроўні выкарыстоўваюца мовы этнічных меншасцей. Албанская грэчаская мова захавала некаторыя старажытныя асаблівасці, страчаныя сучаснай літаратурнай грэчаскай. Што тычыцца рэлігіі, то албанская Канстытуцыя дэкларуе свабоду веравызнання ў секулярнай дзяржаве. Паводле перапісу 2011, 59 % насельніцтва вызнае [[іслам]] пераважна [[суніты|суніцкага]] кірунку, 7 % складаюць праваслаўныя хрысціяне (або каля 15 % з ужо ўзгаданымі "недалічанымі" грэкамі), 10 % — каталікі. Мусульмане жывуць раўнамерна па ўсёй краіне, каталікоў больш на поўначы, праваслаўных — на поўдні. Цікава адзначыць, што ўсе галоўныя канфесіі паставілі пад сумнеў вынікі перапісу, скардзячыся, што іх "не далічылі". І гэта пры тым, што доля вернікаў у рэчаіснасці меншая з прычыны секулярызацыі ў сацыялістычны перыяд.
 
[[File:The and of Ermal Meta&#039;s concert - Downtown, Tirana, Albania.jpg|thumb|Музычны вечар на Плошчы Скандэрбега, 2018. Галоўная плошча [[Тырана|Тыраны]], што разам з навакольнымі вуліцамі ўтварае найвялікшую пешаходную зону на Балканах, у 2018 атрымала Еўрапейскую прэмію за арганізацыю гарадской прасторы]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Албанія"