Лён: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
дапаўненне, вікіфікацыя
Радок 2:
| name = Лён
| image file = Flax flowers.jpg
| image descr = {{bt-latbelbellat|Лён культурны|Linum usitatissimum|лён культурны|}}<br />— [[тыпавы від]] роду Лён, [[Правінцыя Антарыа|Антарыа]], [[Канада]]
| regnum = Расліны
| parent = Linaceae
Радок 9:
| author = [[L.]], (1753)
| syn =
| typus = {{bt-latbel|Linum usitatissimum|aut=[[L.]]|лёнЛён культурны}}
| children =
| range map =
Радок 24:
| ipni = 24945
}}
'''Лён'''<ref name="Киселевский">{{кніга
'''Лён''' (''Linum'') — [[род, біялогія|род]] кветкавых раслін сямейства лёнавых.
|аўтар = [[Анатоль Іванавіч Кісялеўскі|Киселевский А. И.]]
|частка =
|загаловак = Латино-русско-белорусский ботанический словарь.
|арыгінал =
|спасылка =
|адказны =
|выданне =
|месца = Минск
|выдавецтва = «Наука и техника»
|год = 1967
|том =
|старонкі = 75
|старонак = 160
|серыя =
|isbn =
|тыраж = 2350
'''Лён'''}}</ref> (''Linum'') — [[род, біялогія|род]] кветкавых раслін сямейства лёнавых{{bt-bellat|Лёнавыя|Linaceae}}.
 
== Батанічнае апісанне ==
Да роду належыць каля 230 відаў. Пашыраны ў субтрапічным і ўмераным паясах Паўночнага паўшар'я. На ўсіх кантынентах культывуюць [[лён культурны]] (''[[Linum usitatissimum]]'') — старажытную прадзільную і алейную культуру. Вылучаюць 5 груп: лён буйнанасенны, [[лён-даўгунец]], лён-кудравец (кудраш), лён прамежкавы, лён сцелісты. Найбольш вядомыя дзікарослыя [[лён слабільны]] (''[[Linum catharticum]]'') і [[лён жоўты]] (''[[Linum flavum]]''), трапляюцца на сырых лугах, сярод хмызнякоў. У культуры вырошчваецца пераважна лён-даўгунец.
 
Мае тонкае сцябло. Лісце вузкае, чаргаванае, сядзячае. Колер кветак часцей за ўсё блакітны або жоўты, радзей чырвоны. Кветкі правільныя, 5-членныя, у парасонападобных суквеццях. Плод — [[каробачка]]. Насенне багатае [[алей|алеем]].
 
== Арэал ==
 
Да роду належыць каля 230 відаў. Пашыраны ў субтрапічным і ўмераным паясах Паўночнага паўшар'я. На ўсіх кантынентах культывуюць [[{{bt-bellat|лён культурны]] (''[[|Linum usitatissimum]]'')}} — старажытную прадзільную і алейную культуру. Вылучаюць 5 груп: [[лён буйнанасенны]], [[лён-даўгунец]], [[лён-кудравец, ці (кудраш)]], [[лён прамежкавы]], [[лён сцелісты]]. Найбольш вядомыя дзікарослыя [[{{bt-bellat|лён слабільны]] (''[[|Linum catharticum]]'')}} і [[{{bt-bellat|лён жоўты]] (''[[|Linum flavum]]'')}}, трапляюцца на сырых лугах, сярод хмызнякоў. У культуры вырошчваецца пераважна [[лён-даўгунец]].
 
== Віды ==
{{main|Віды роду Лён}}
Род, паводле розных дадзеных, уключае ад 100 да 200 відаў. База даных ''[[The Plant List]]'' налічвае 141 дзейсных назваў відаў роду ''Linum''<ref name="TPL">{{cite web|url=http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Linaceae/Linum/|title=''Linum''|publisher=[[The Plant List]]. Version 1.1.|date=2013|lang=en|accessdate=2016-12-29}}</ref>, некаторыя з іх<ref>Паводле сайтаў ITIS і NCBI (гл. спасылкі ў картцы таксону)</ref>:
{{кал}}
* {{bt-latbel|Linum alpinum|aut=|}}
* {{bt-latbel|Linum altaicum|aut=|}}
* {{bt-latbel|Linum amurense|aut=|}}
* {{bt-latbel|Linum arboreum|aut=[[L.]]|}}
* {{bt-latbel|Linum austriacum|aut=[[L.]]|Лён аўстрыйскі}}
* {{bt-latbel|Linum baicalense|aut=|}}
* {{bt-latbel|Linum bienne|aut=[[P.Mill.]]|}}
* {{bt-latbel|Linum campanulatum|aut=|}}
* {{bt-latbel|Linum capitatum|aut=|}}
* {{bt-latbel|Linum catharticum|aut=[[L.]]|Лён слабіцельны}}
* {{bt-latbel|Linum corymbulosum|aut=|}}
* {{bt-latbel|Linum flavum|aut=[[L.]]|Лён жоўты}}
* {{bt-latbel|Linum grandiflorum|aut=[[Desf.]]|}}
* {{bt-latbel|Linum hirsutum|aut=[[L.]]|}}
* {{bt-latbel|Linum hypericifolium|aut=[[Salisb.]]|}}
* {{bt-latbel|Linum nervosum|aut=[[Waldst.]] et [[Kit.]]|}}
* {{bt-latbel|Linum perenne|aut=[[L.]]|Лён многагадовы}}
* {{bt-latbel|Linum tauricum|aut=|}}
* {{bt-latbel|Linum tenuifolium|aut=[[L.]]|}}
* {{bt-latbel|Linum trigynum|aut=[[L.]]|}}
* {{bt-latbel|Linum usitatissimum|aut=[[L.]]|Лён звычайны|Лён культурны}}
{{канец кал}}
 
== Значэнне і выкарыстанне ==
 
Выкарыстоўваецца чалавекам у харчовай, лёгкай і іншых галінах прамысловасці.
 
Лён-даўгунец вырошчваецца ў асноўным у вільготных абласцях умеранага кліматычнага поясу. Любіць лён халаднаватае і вільготнае лета са значнай колькасцю пахмурных дзён, спрыяльныя для яго сугліністыя і супясчаныя глебы. Расце і вырошчваецца ў т. л. ўу Беларусі. Найбольшая канцэнтрацыя лёну ў Віцебскай вобласці, на поўначы Гродзенскай, Мінскай і Магілёўскай абласцей. Па зборы льновалакна — 43 тыс.тысяч тон у 2017 — Беларусь займае,заняла трэцяе месца ў свеце, саступаючы Францыі і [[Бельгія|Бельгіі]], апярэджваючы Расію і Вялікабрытанію.
 
{{зноскі}}
Радок 38 ⟶ 88:
== Літаратура ==
* ''Пярэднеў У.'' Лён // {{Крыніцы/БЭ|9}}
{{Бібліяінфармацыя}}
 
{{Botanics-stub}}