Народны Сакратарыят Беларусі: Розніца паміж версіямі

Магчымасць склікання такога органа з’явілася пасля эвакуацыі [[Аблвыканкамзах]]а ў ноч на [[19 лютага]] [[1918]], пасля пераходу ў наступленне нямецкага войска ({{таксама}}: [[Падзеі ў Мінску 19—21 лютага 1918 года]]). Сакратарыят абвясціў сябе вярхоўнай уладай у краі да «''склікання на дэмакратычных асновах Устаноўчага Сходу Беларусі''». Сядзіба Народнага Сакратарыята Беларусі месцілася ў колішнім Доме губернатара. Пасля абвяшчэння Першай Устаўной граматы Народны Сакратарыят Беларусі ў якасці часовай улады быў падтрыманы Менскай гарадской думай{{Sfn|Міхалюк Д.|2015|с=197}}. 20 лютага была заснаваная рускамоўная грамадска-палітычная газета «Белорусская земля», якая выдавалася па-расейску і друкавала рашэнні Народнага Сакратарыята, фактычна з’яўлялася яго друкаваным органам.

25 лютага 1918 году ўладу ў Менску ўзялі нямецкія войскі, яны выгналі Народныя Сакратарыят з яго сядзібы і канфіскавалі грашовыя сродкі. 28 лютага дзейнасць Народнага Сакратарыята ў якасці беларускага нацыянальнага прадстаўніцтва дазволеная Нямецкай вайсковай адміністрацыяй{{Sfn|Міхалюк Д.|2015|с=198}}. Паводле Другой Устаўной граматы, Народны Сакратарыят Беларусі працаваўвызначаўся органам выканаўчай і адміністрацыйнай улады, ён вылучаўся і быў адказны перад Радай Усебеларускага з’езда (пазней перайменаванай у цяжкіхРаду умовахБНР). Паводле ініцыятывы Народнага Сакратарыята мог быць скліканы надзвычайны сход Рады{{Sfn|Міхалюк Д.|2015|с=203}}. 19 сакавіка Народны сакратарыят перамясціўся ў новы будынак па адрасе вул. Захар’еўская, 43 (Дом Маліна), дзе арандаваў памяшканне на трэцім паверсе. Пасля абвяшчэння незалежнасці БНР 25 сакавіка 1918 года, немцы разагналі Раду БНР і Народны Сакратарыят БНР. У наступныя дні беларускім дзеячам удалося дамовіцца з нямецкай акупацыіадміністрацыяй пра аднаўленне дзейнасці Рады БНР, але ў кампетэнцыю Народнага Сакратарыята цяпер былі перададзеныя толькі народная асвета, культура і сацыяльная апека. Адначасова абвяшчэнне незалежнасці прывяло да спынення падтрымкі Народнага Сакратарыята з боку расійскіх саыялістаў-рэвалюцыянераў{{Sfn|Міхалюк Д.|2015|с=204}}. У апазіцыі да ўрада Народнага Сакратарыята былі прагерманскі настроеныя правыя, якія згуртаваліся ў [[Менскае беларускае прадстаўніцтва|Менскім беларускім прадстаўніцтве]]. 12 красавіка 1918 года правыя былі кааптаваныя ў склад [[Рада БНР|Рады Беларускай Народнай Рэспублікі]]. 25 красавіка 1918 года адбыўся раскол Рады БНР праз тэлеграму кайзеру Вільгельму II. БСГ распалася на [[Беларуская партыя сацыялістаў-рэвалюцыянераў|Беларускую партыю сацыялістаў-рэвалюцыянераў]] (БПС-Р), [[Беларуская партыя сацыялістаў-федэралістаў|Беларускую партыю сацыялістаў-федэралістаў]] (БПС-Ф) і [[Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя (1918—1924)|Беларускую сацыял-дэмакратычную партыю]] (БСДП). У пачатку траўня сацыялісты-рэвалюцыянеры Бадунова, Грыб, Заяц і сацыял-дэмакрат Смоліч выйшлі з Народнага Сакратарыята. Быў створаны другі урад БНР, які больш вядомы як [[Рада пяцёх]]. Карыстаючыся адсутнасцю ў Менску бальшыні левых сябраў Рады БНР, правыя стварылі ў траўні 1918 года Народны Сакратарыят Беларусі альтэрнатыўны Радзе пяцёх. У яго склад уваходзілі [[Раман Аляксандравіч Скірмунт|Раман Скірмунт]] (старшыня), [[Кіпрыян Антонавіч Кандратовіч|Кіпрыян Кандратовіч]] (народны сакратар унутраных спраў), менскі гарадскі галава [[С. Хржантоўскі|Станіслаў Хржантоўскі]] (казначэй, у чэрвені яго замяніў [[Тодар Вернікоўскі]]), [[Павел Паўлавіч Аляксюк|Павел Аляксюк]] і [[Радаслаў Казіміравіч Астроўскі|Радаслаў Астроўскі]] (сябры ўрада). Трэці ўрад спыніў існаванне ў чэрвені 1918 года (часам урад Рамана Скірмунта лічаць несфрамаваным, а трэцім завецца наступны ўрад Серады). У выніку кампрамісу паміж левымі і правымі Рада БНР сфармавала чацвёрты Народны Сакратарыят Беларусі, у склад якога ўваходзілі сябры БПС-Ф і БПС-Р: Іван Серада (старшыня), Васіль Захарка, Лявон Заяц, Тодар Вернікоўскі (народны сакратар гандлю і прамысловасці).