Вікіпедыя

Шклоў: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
→‎Славутасці: дапаўненне
Няма тлумачэння праўкі
Радок 67:
|OpenStreetMap = 242978984
}}
'''Шклоў'''<ref name="NNP"/> ([[Інструкцыя па транслітарацыі (2007)|афіц. транс.]]: ''Škloŭ'')  — горад раённага падпарадкавання ў [[Магілёўская вобласць|Магілёўскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], адміністрацыйны цэнтр [[Шклоўскі раён|Шклоўскага раёна]], на правым беразе [[Дняпро|р. Днепр]]. За 30  км ад [[Магілёў|г. Магілёў]]. [[Станцыя Шклоў|Чыгуначная станцыя]] на лініі [[Орша]]—Магілёў. Насельніцтва 16&nbsp;310 чал. (2017)<ref name="2017-Estimate"/>.
 
{{змест злева}}
 
== Гісторыя ==
 
=== Вялікае Княства Літоўскае ===
Упершыню згадваецца ў [[1526]] годзе. Узнік на месцы сучасных вёсак Стары Шклоў і Хоцімка. Падчас [[вайна Маскоўскай дзяржавы з Вялікім княствам Літоўскім, 1534-1537|вайны Маскоўскай дзяржавы з ВКЛ]] (1534—1537) у 1535 годзе спалены. З 2-й палове 16 стагоддзя цэнтр Шклоўскага графства. Падчас [[Лівонская вайна|Лівонскай вайны]] (1558—1583) двойчы спалены рускімі войскамі. У канцы 16 стагоддзя перанесены на сучаснае месца. У 16-17 стагоддзях у горадзе існаваў вялікі [[Шклоўскі замак]] і [[Шклоўскія гарадскія ўмацаванні]]. У 1654 годзе, пасля [[Аблога Шклова, 1654|кароткай аблогі]], магістрат здаў горад рускім войскам. Улетку 1655 года ў Шклове размяшчалася часовая стаўка рускага цара [[Аляксей Міхайлавіч, цар рускі|Аляксея Міхайлавіча]]. У 1660 годзе горад вызвалены, у 1666 годзе зноўку захоплены рускімі войскамі. У 1667 годзе вернуты Рэчы Паспалітай. Шклоў быў цэнтрам [[Шклоўскае графства|Шклоўскага графства]].У 1708 (падчас [[Паўночная вайна, 1700-1721|Паўночнай вайны]] 1700—1721) разбураны рускімі войскамі за дапамогу шведам. У 1762 годзе атрымаў [[магдэбургскае права]], пячатку і [[герб Шклова|герб]].
 
=== У складзе Расійскай імперыі ===
Пасля [[Першы падзел Рэчы Паспалітай|1-га падзелу Рэчы Паспалітай]] (1772) у складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]. У 1773—1777 гадах цэнтр павета [[Магілёўская правінцыя|Магілёўскай правінцыі]] і [[Магілёўская губерня|губерні]]. З 1777 года мястэчка, цэнтр воласці Магілёўскага павета. З 1778 года валоданне [[Сямён Гаўрылавіч Зорыч|С.  Г.  Зорыча]]. У пачатку 19 стагоддзя  — важны гандлёвы цэнтр Беларусі, прыстань на Дняпры. У пачатку 20 стагоддзя праз Шклоў пракладзеная чыгунка Орша—Магілёў. З 1919 у складзе РСФСР, з 1924 — [[БССР]] (цэнтр Шклоўскага раёна).
 
=== Найноўшы час ===
25 сакавіка 1918 года згодна з [[Трэцяя Устаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Мар’іна Горка абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. З 1 студзеня 1919 года адпаведнасці з пастановай [[I з’езд КП(б)Б|І з’езда КП(б) Беларусі]] яна ўвайшла у склад [[Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусі|Савецкай Беларусі]].
 
З снежня 1919 у складзе РСФСР. З 1924, пасля першага [[Узбуйненне БССР|ўзбуйненне БССР]] — [[БССР]] (цэнтр Шклоўскага раёна).
 
У [[Другая сусветная вайна|Другую сусветную вайну]] з [[1941]] да [[1944]] горад знаходзіўся пад нямецкай акупацыяй.
 
== Насельніцтва ==
Радок 111 ⟶ 121:
</div>
 
* '''[[XVII стагоддзе]]''': [[1650]]  — 8&nbsp;540 чал.<ref name="evkl"/>; [[1661]]  — 4&nbsp;375 чал.<ref name="evkl"/>
* '''[[XIX стагоддзе]]''': [[1880]]  — 2&nbsp;393 чал., з іх праваслаўных 1&nbsp;268, каталікоў 33, іўдзеяў 1&nbsp;092<ref name="SgKP"/>
* '''[[XX стагоддзе]]''': [[1923]]  — 6&nbsp;617 чал.; [[1939]]  — 8,1 тыс. чал.; [[1959]]  — 7,8 тыс. чал.; [[1979]]  — 11,8 тыс. чал.; [[1991]]  — 15 тыс. чал.<ref name="VES"/>
* '''[[XXI стагоддзе]]''' [[2004]]  — 15,9 тыс. чал.; [[2006]]  — 15,6 тыс. чал.; [[2008]]  — 16,6 тыс. чал.; [[2009]]  — 17,8 тыс. чал.; [[2015]]  — 16&nbsp;359<ref name="2015-Estimate"/>; [[2016]]  — 16&nbsp;425 чал.<ref name="2016-Estimate"/>; [[2017]]  — 16&nbsp;310 чал.<ref name="2017-Estimate"/>
 
== Эканоміка ==
Радок 129 ⟶ 139:
 
== Славутасці ==
[[Файл:Škłoŭ-kaśćioł Piatra i Pawła 01.jpg|міні|справа|Касцёл Святых Апосталаў Пятра і Паўла]]
* [[Шклоўская ратуша]] (1770—1772 г., мураваная).
* [[Шклоўская ратуша]] (1770—1772 г., мураваная).
* [[Спаса-Праабражэнская царква (Шклоў)|Спаса-Праабражэнская царква]] (да 1905  г., мураваная).
* [[Касцёл Святых Апосталаў Пятра і Паўла (Шклоў)|Касцёл Святых Апосталаў Пятра і Паўла]] (1849  г., мураваны).
* [[Шклоўскі ідал]] (10 ст., знойдзены каля Шклова ў 1963)  — скульптура паганскага бажаства.
* Ніжнінскі роў (геалагічны помнік прыроды рэспубліканскага значэння)
* [[Шклоўская сінагога]] (2-я пал. 17 ст.).
Радок 138 ⟶ 149:
* Будынак канторы папяровай фабрыкі «Спартак» (1898)
* Жылыя дамы (18—19 ст.)
* [[Касцёл Святых Апосталаў Пятра і Паўла (Шклоў)|Шклоўскі касцёл]] (кан. 19  — пач. 20 ст.)
 
=== Страчаная спадчына ===
Радок 148 ⟶ 159:
 
== Вядомыя асобы ==
* [[Міхаіл Іосіфавіч Гузікаў]] (1806—1837)  — беларускі [[музыкант]]
* [[Андрэй Ігнатавіч Зюзькоў]] (1904—1938)  — беларускі [[гісторык]]
* [[Еўдакія Сцяпанаўна Лепля]] (1927—1976)  — [[мікрабіёлаг]], [[доктар медыцынскіх навук]]<ref name="БЭ9">{{крыніцы/БелЭн|9}}  — С. 209.</ref>
* [[Майсей Ісакавіч Пэўзнер]] (1865—1955)  — вучоны ў галіне [[Тэрапія|тэрапіі]], інфекцыйных захворванняў, доктар медыцынскіх навук
* [[Святлана Віктараўна Сярова]] (нар. у 1986)  — беларуская [[лёгкаатлет]]ка
 
== Гл. таксама ==
Радок 174 ⟶ 185:
{{OSM relation|4684730|Шклоў}}
 
* [https://www.gismeteo.by/weather-shklov-11814/ Надвор'еНадвор’е ў горадзе Шклоў]
{{Шклоўскі раён}}
{{Гарады Магілёўскай вобласці}}
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Шклоў"