Андрэй Зязюля: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 32:
| Вікікрыніцы =
}}
'''Аляксандр Сцяпанавіч Астрамовіч''' (псеўданім ''Андрэй Зязюля''; {{ДН|7|12|1878|26|11}}, в. [[вёска Навасады, Ашмянскі раён|Навасады]] (цяпер {{МН|Ашмянскі раён|у Ашмянскім раёне|}}) — {{ДС|17|1|1921}}) — беларускі [[каталіцкіпаэт]] святар, [[паэткаталіцкі]] святар.
 
== Біяграфія ==
Пасля заканчэння павятовага вучылішча ў [[Горад Ашмяны|Ашмянах]] служыў у расійскім войску. У [[1905]]—[[1910]] гг. вучыўся ў [[Пецярбургская рымска-каталіцкая духоўная семінарыя|каталіцкай духоўнай семінарыі ў Пецярбургу]], дзе пад уплывам земляка [[Адам Лісоўскі|Адама Лісоўскага]] ўсвядоміўся як беларус, далучыўся да беларускай нацыянальнай ідэі. У час вучобы арганізаваў аб’яднанне клірыкаў-беларусаў.
Скончыў павятовую школу ў [[Горад Ашмяны|Ашмянах]]. Служыў у войску. У [[1905]]—[[1910]] гг. вучыўся ў [[Пецярбургская рымска-каталіцкая духоўная семінарыя|каталіцкай духоўнай семінарыі ў Пецярбургу]], дзе ўсвядоміўся як беларус. Служыў ксяндзом у мястэчках [[Вёска Трабы|Трабы]] (цяпер [[Іўеўскі раён]]) (тут пачаў гаварыць касцельныя казанні па-беларуску. Першае прамовіў у лістападзе [[1914]] г. на пахаванні Мікалая Радзівіла<ref>Станкевіч, А. З Богам да Беларусі: збор твораў / Адам Станкевіч. — Вільня: Інстытут беларусістыкі, 2008. — 1097 с. — С. 418. — ISBN 978-80-866961-13-3.</ref>), [[Ракаў]], [[Новы Свержань]], [[Вёска Аннопаль|Аннопаль]], [[Гарадскі пасёлак Смілавічы|Смілавічы]], [[Горад Сянно|Сянно]]. Пераследаваўся касцельнымі ўладамі за прыхільнасць да роднага слова, два гады быў без парафіі. Актыўна ўдзельнічаў у грамадскім жыцці [[Беларусь|Беларусі]]. Удзельнік [[З'езд беларускага каталіцкага духавенства ў Мінску, 1917|з'езда беларускага каталіцкага духавенства]] ў [[Горад Мінск|Мінску]] ([[1917]]).
 
Служыў ксяндзом у мястэчках [[Вёска Трабы|Трабы]], [[Ракаў]], [[Новы Свержань|Свержань]], [[Анопаль|Анопаль]], [[Гарадскі пасёлак Смілавічы|Смілавічы]], [[Горад Сянно|Сянно]]. Выступаў за беларусізацыю каталіцкага касцёла ў Беларусі, пачаў гаварыць касцельныя казанні да вернікаў па-беларуску.
Адзін з актыўных папулярызатараў беларускай каталіцкай ідэі на старонках перыядычнага друку, дзе друкаваў беларускія вершы на роэлігійна-маральныя тэмы. Друкаваў вершы з [[1909]] (у газетах «[[Наша ніва (1906)|Наша ніва]]», «[[Biełarus (1913)|Biełarus]]», «[[Krynica (1917)|Krynica]]», «[[Вольная Беларусь (1917)|Вольная Беларусь]]», «[[Świetač (1916)|Świetač]]», «[[Белорусская рада (1917)|Белорусская рада]]», «[[Беларускае жыццё (1919)|Беларускае жыццё]]». Выдаў зборнік паэзіі «З роднага загону» ([[Горад Вільня|Вільня]], [[1913]], 2-ое дапоўненае выданне [[1931]]), паэму «Слова праўды аб мове і долі беларуса» ([[Горад Прага|Прага]], 1917). Выйшла яго вершаванае апавяданне «Аленчына вяселле» (Вільня, [[1923]]). Збіраў народныя песні, якія разам з запісамі [[Антон Грыневіч|Антона Грыневіча]] склалі зборнік «Беларускія песні з нотамі» Т. 2. ([[Санкт-Пецярбург|Пецярбург]], [[1912]]).
26 лістапада [[1914]] на пахаванні ў [[Сядзіба Кухцічы|Кухцічах]] князя Мікалая Радзівіла, мужа [[Магдалена Радзівіл|Магдалены Радзівіл]], вёў надмагільную прамову па–беларуску<ref>Станкевіч, А. З Богам да Беларусі: збор твораў / Адам Станкевіч. — Вільня: Інстытут беларусістыкі, 2008. — 1097 с. — С. 418. — ISBN 978-80-866961-13-3.</ref>.
Пераследаваўся касцельнымі ўладамі за прыхільнасць да роднага слова, што стала прычынай частай перамены месца службы, два гады быў без парафіі.
 
Адзін з арганізатараў і ўдзельнік [[З'езд беларускага каталіцкага духавенства ў Мінску, 1917|з'езда беларускага каталіцкага духавенства]] ў [[Горад Мінск|Мінску]] (24-25 мая [[1917]]), сябра [[Беларуская хрысціянская дэмакратыя (1917)|ХДЗ]].
 
Актыўны папулярызатар беларускай каталіцкай ідэі на старонках перыядычнага друку.
Друкаваў вершы з [[1909]] у газетах «[[Наша ніва (1906)|Наша ніва]]», «[[Biełarus (1913)|Biełarus]]», «[[Krynica (1917)|Krynica]]», «[[Вольная Беларусь (1917)|Вольная Беларусь]]», «[[Świetač (1916)|Świetač]]», «[[Белорусская рада (1917)|Белорусская рада]]», «[[Беларускае жыццё (1919)|Беларускае жыццё]]».
Выдаў зборнік паэзіі «З роднага загону» ([[Горад Вільня|Вільня]], [[1913]], 2-ое дапоўненае выданне [[1931]]), паэму «Слова праўды аб мове і долі беларуса» ([[Горад Прага|Прага]], 1917).
Выйшла яго вершаванае апавяданне «Аленчына вяселле» (Вільня, [[1923]]).
Творчасць паэта прасякнута хрысціянскім светапоглядам, у ёй дамінуе патрыятычная тэма, ідэя адраджэння Беларусі, вера ў яе лепшую будучыню.
 
Аўтар беларускага рэлігійнага гімна «Божа, што калісь народы...».
 
Збіраў народныя песні, якія разам з запісамі [[Антон Грыневіч|Антона Грыневіча]] склалі зборнік «Беларускія песні з нотамі» Т. 2. ([[Санкт-Пецярбург|Пецярбург]], [[1912]]).
 
{{зноскі}}
 
== Літаратура ==
* ''[[Арсень Ліс]].'' ЗЯЗЮЛЯ Андрэй // {{Крыніцы/ЭГБ|3к}} — С. 457.
{{Вікікрыніцы|Катэгорыя:Андрэй Зязюля}}
{{Commonscat|Andrej Ziaziulia}}
* [[Юрка Віцьбіч|Віцьбіч Ю.]] Бог і Бацькаўшчына: 1878—1968. У 90-я ўгодкі ад нараджэньня Андрэя Зязюлі // [[Божым шляхам]]. 1968. № 6. С. 12-15.
* [[Язэп Германовіч|Гэрмановіч Я.]] Мае прыяцелі: Аляксандар Астрамовіч (Андрэй Зязюля) 26.ХІ.1878 — 17.І.1921 // Божым шляхам. 1965. № 2. С. 6-7.
Радок 49 ⟶ 62:
* Х. М-а. Замест вянка на магілу Андрэя Зязюлі // Божым шляхам. 1951. № 3. С. 10-12.
* [[Ульяна Шаставец|Шаставец У.]] Крыж і церні жыцця: Андрэй Зязюля // Полымя. 1999. № 4. С. 285—296.
{{Вікікрыніцы|Катэгорыя:Андрэй Зязюля}}
 
== Спасылкі ==
* [http://online.skaryna.org.uk/items/browse?tags=Aliaksandr+Astramovi%C4%8D А. Зязюля, "Аленчына вяселле", Вільня: Крыніца, 1923] // online.skaryna.org.uk
 
{{DEFAULTSORT:Астрамовіч Аляксандр}}