Афрыканскі нацыянальны кангрэс: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Няма тлумачэння праўкі
Радок 21:
'''Афрыканскі нацыянальны кангрэс''' (АНК, {{lang-en|African National Congress}}) — найстарэйшая палітычная арганізацыя афрыканскага насельніцтва [[Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка|ПАР]], з [[1994]] года — кіруючая партыя (у саюзе з [[Кангрэс паўднёваафрыканскіх прафсаюзаў|Кангрэсам паўднёваафрыканскіх прафсаюзаў]] (COSATU) і [[Паўднёва-Афрыканская камуністычная партыя|Паўднёва-Афрыканскай камуністычнай партыяй]]).
 
Заснавана ў 1912 годзе, у 1960—1990 гг.гадах нелегальная. Абвяшчала сваёй мэтай ліквідацыю рэжыму [[апартэід]]у, барацьбу за дэмакратычную перабудову грамадства. Прэзідэнт АНК — [[Джэйкаб Зума|Джэйкаб Зуму]], які змяніў у [[2007]] годзе [[Таба Мбекі]]. Уваходзіць у [[Сацыялістычны інтэрнацыянал|Сацыялістычны Інтэрнацыянал]], вызначае сябе як «''дысцыплінаваная левая сіла''»<ref>{{cite web
| url = http://www.anc.org.za/show.php?id=2498
| title = ANC Party Declaration 51
Радок 30:
}}</ref>.
 
Сярод заснавальнікаў — вядомы [[зулусы|зулускі]] грамадскі дзеяч і пісьменнік [[Джон Дубэ|Джон Лангалібалеле Дубэ]] і публіцыст-[[тсвана, народ|тсвана]] [[Саламон Плаакі|Сол Плаакі]]. У эпоху [[апартэід]]у меў створанае ў [[1961]] годзе і ўзначаленае [[Роні Касрылс]]ам баявое крыло «[[Умконта вэ сізвэ]]» ({{lang-zu|Umkhonto wesiZwe}} '«Дзіда нацыі'»). Прэзідэнт з 1985 года — [[Олівер Тамба]], з [[1991]] года да [[1997]]-га  года — [[Нельсан Мандэла|Нэльсан Мандэла]].
 
Арганізацыя з 1960-х гадоў падтрымлівалася [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]]. Ва [[універсітэт|ўніверсітэтах]] і [[тэхнікум]]ах СССР вучыліся сотні актывістаў АНК. У савецкіх ваенных вучылішчах і ў лагерах у [[Ангола|Анголе]] пад кіраўніцтвам савецкіх інструктараў атрымлівалі падрыхтоўку каля дзвюх тысяч байцоў ваеннага крыла АНК «Умконта вэ сізвэ». Яму пастаўлялася савецкая зброя<ref>[http://www.sovross.ru/old/2004/123/123_7_3.htm В.ТЕТЕКИН.ОРДЕН СПОДВИЖНИКОВ]</ref>. Баявікі арганізацыі праходзілі навучанне ў СССР у [[165-ы навучальны цэнтр па падрыхтоўцы замежных ваеннаслужачых|165-м навучальным цэнтры па падрыхтоўцы замежных ваеннаслужачых]].<ref>[http://index.org.ru/journal/19/zubar19.html Дзмітрый Зубараў. Курсанты для барацьбы за сацыялізм ва ўсім свеце]</ref>. ЗША выключылі АНК і яго членаў са спісу «''тэрарыстаў''» толькі ў 2008 годзе, да 90-годдзя Нэльсана Мандэлы<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/7484517.stm Mandela taken off US terror list], [[BBC News]], 1 July 2008</ref>.
 
У верасні [[1989]] г.года прэзідэнтам краіны выбраны [[Фрэдэрык Вілем дэ Клерк|Фрэдэрык дэ Клерк]], які распачаў актыўныя дзеянні па ліквідацыі сістэмы апартэіду (белае насельніцтва павінна было адмовіцца ад свайго пануючага становішча). Быў вызвалены лідар АНК [[Нельсан Мандэла|Нэльсан Мандэла]], і ў 1994 годзе прайшлі першыя дэмакратычныя выбары, перамогу на якіх атрымаў Афрыканскі нацыянальны кангрэс. На выбарах 2004 года АНК атрымаў 69,6 % галасоў і 279 месцаў у [[Палата прадстаўнікоў ПАР|Палаце прадстаўнікоў]] ([[канстытуцыйная большасць]]).
 
У [[2008]] годзе частка членаў партыі адлучылася ад АНК і стварыла новую партыю — COPE (Congress of the People — [[Народны кангрэс, ПАР|Народны кангрэс]]). Партыя ўпершыню прыняла ўдзел у парламенцкіх выбарах у красавіку 2009 года.<ref>[http://www.wienerzeitung.at/default.aspx?tabID=3856&alias=wzo&cob=409645 Abtrunnige fordern den ANC heraus Wiener Zeitng 20.04.2009]{{ref-de}}</ref>