Вінцэнт Гадлеўскі: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
(удзельнік выдалены)
др (выдаленае кароткае апісанне змен)
(удзельнік выдалены)
др (выдаленае кароткае апісанне змен)
Радок 5:
 
== Біяграфія ==
Скончыў [[Віленская каталіцкая духоўная семінарыя|Віленскую каталіцкую духоўную семінарыю]] ([[1912]]) і [[Пецярбургская каталіцкая духоўная акадэмія|Пецярбургскую каталіцкую духоўную акадэмію]] ([[1916]]). Пасвячоны ў святары 3.6.1914 года. У гады вучобы ў духоўнай акадэміі быў сябрам культурна-асветнага [[Беларускі гурток студэнтаў Пецярбургскай каталіцкай духоўнай акадэміі|гуртка беларускіх студэнтаў]].
 
Душпастырскую дзейнасць распачаў у 1916 годзе. Служыў вікарыем пры кафедральным касцёле ў [[Мінск]]у. Пасля Лютаўскай рэвалюцыі 1917 г.года прымаўбраў удзел у дзейнасці беларускіх культурна-адраджэнскіх, рэлігійных і палітычных арганізацый.
 
У сакавіку [[1917]] года абраны ў [[Беларускі нацыянальны камітэт, Мінск|Беларускі нацыянальны камітэт]], удзельнік [[Усебеларускі з'езд 1917|Усебеларускага з’езда]] [[1917]]. Пасля абвяшчэння [[БНР]] (сакавік [[1918]]) уваходзіў у склад яе [[Рада БНР|Рады]]. Да 26.5.1918 года працаваў асобаўпаўнаважаным у камісіі па бежанскіх справах пры Радзе БНР.
 
Адзін з заснавальнікаў і лідараў [[Беларуская хрысціянская дэмакратыя, 1917|Беларускай хрысціянскай дэмакратыі]], рэдагаваў газету «[[Беларуская крыніца (1917)|Крыніца]]». Выкладаў у [[Нясвіжская настаўніцкая семінарыя|Нясвіжскай настаўніцкай семінарыі]]. На пачатку 1920-х гадоў пераехаў на Віленшчыну, дзе ў міжваеннае дваццацігоддзе шырока займаўся нацыянальна-рэлігійнай і культурна-асветнай дзейнасцю. З [[1924]] года пробашч касцёла ў мяст.мястэчку [[Жодзішкі]] Свянцянскага павета. У [[1925]] і [[1927]] гадах арыштаваны польскімі ўладамі, у [[1927]] годзе асуджаны на 2 гады турмы.
 
З [[1929]] года жыў у [[Вільня|Вільні]]. Служыў [[капелан]]ам у шпіталі, выконваў абавязкі прэфекта ў школе пры кляштары бернардзінак. Адзін з заснавальнікаў Беларускага каталіцкага выдавецтва ў Вільні (кастрычнік 1928). У [[1930]] годзе пераклаў на беларускую мову [[Новы запавет]] (выдадзеныВільня, ў Вільні ў [[1939]]). У 1936 годзе выйшаў з Беларускай хрысціянскай дэмакратыі, не пагадзіўшыся на яе рэарганізацыю ў Беларускае народнае аб’яднанне. Арганізаваў і ўзначаліў выданне газеты «Беларускі фронт», у якой шырока выступаў як публіцыст.
 
=== Другая сусветная вайна ===
З пачаткам [[Другая сусветная вайна|II сусветнай вайны]] пераехаў у [[Каўнас]]. Пад канец [[1939]] г.года уў [[Вільня|Вільні]] разам з іншымі беларускімі дзеячамі заснаваў [[Беларуская незалежніцкая партыя|Беларускую незалежніцкую партыю]]. З чэрвеня [[1940]] угода ў [[Варшава|Варшаве]]. У чэрвені [[1941]] увайшоўгода ўвайшоў у створаны ў [[Берлін]]е «[[Беларускі нацыянальны цэнтр (1941)|Беларускі нацыянальны цэнтр]]».
 
З верасня [[1941]]1941года уў [[Мінск]]у. Падчас [[нямецкая акупацыя Беларусі 1941-1944|нямецкай акупацыі]] быў прызначаны галоўным школьным інспектарам пры генеральным камісарыяце Беларусі (кастрычнік 1941), кіраваў працай надпа падрыхтоўкайпадрыхтоўцы праграм навучання для беларускіх пачатковых школ, адначасова быў сябрам Цэнтралі [[Беларуская народная самапомач|Беларускай народнай самапомачы]]. Правіў службу ў [[Чырвоны касцёл|Чырвоным касцёле]] ў Мінску.
 
Ад пачатку быў вялікім прыхільнікам немцаў, лічыў, што па сканчэнні вайны немцы аддадуць беларусам усё кіраўніцтва на Беларусі, спрабаваў выкарыстаць супрацоўніцтва з немцамі для мабілізацыі беларускіх патрыятычных сіл.<ref>Язэп Найдзюк, Іван Касяк. Беларусь учора… С. 273.</ref> Гадлеўскі разам з [[Ян Станкевіч|Янам Станкевічам]] спрабаваў наладзіць у Беларусі культурна-асветную працу, але іх планы былі перапынены нямецкім кіраўніцтвам, генеральны камісарыят нават забараніў ксяндзу зносіцца непасрэдна са школьнымі аддзеламі акругі.<ref>Язэп Найдзюк, Іван Касяк. Беларусь учора… С. 274.</ref> Быў адным з падпісантаў вядомай адозвы да беларускага народа, якая заклікала беларусаў змагацца супраць бальшавіцкай Расіі.<ref>Язэп Найдзюк, Іван Касяк. Беларусь учора… С. 294.</ref>
 
Неўзабаве Гадлеўскі пачаў крытыкаваць нямецкую палітыку ў дачыненні да беларускага народа. Быў арыштаваны нямецкай паліцыяй у Мінску ў ноч на [[24 снежня]] [[1942]] года. Акупанты прапанавалі яму працу ў [[Рыга|Рызе]], але тойён адмовіўся<ref>Язэп Найдзюк, Іван Касяк. Беларусь учора… С. 298.</ref>. Неўзабаве закатаванызагінуў у [[Канцлагер Трасцянец|канцлагеры Трасцянец]].
 
{{зноскі}}