Вялікі шлем: Розніца паміж версіямі

{{вызн|1="вялікі шлем"}}, {{вызн2|1="гаршковы шлем"}} ({{lang-en|heaume}} ад франц. шлем, {{lang-de|Topfhelm}} шлем-гаршчок і {{lang-de|Kuebelhelm}} шлем-коўш, {{lang-de|Ueberhelm}} верхні шлем), [[шлем]] закрытага тыпу, пераважна цыліндрычнай формы. ПераважнаяТыповая ахова галавы рыцарскайеўрапейскай панцырнай конніцы ў 2-й пал. 13 і часткова ў 14 ст. Пэўны час у 14 ст. вялікія шлемы суіснавалі з [[бацынет]]амі, і ў апошняй чвэрці 14 ст. былі выцеснены імі як баявыя шлемы. Пазней пэўны час вяліківялікія шлемшлемы заставаўсязаставаліся ва ўжытку як турнірны шлемтурнірныя (адна з папулярных канструкцый — "жабіна галава").

Вялікія шлемы развілісяз'явіліся ўяк 13 ст. зразвіццё [[шалом]]аў, дапоўненых маскай або разбудаваным наноснікам, пэўныў канцы 12 ст.<ref name=mueller/>. Для свайго часу такія шлемы давалі значна лепшую часахову суіснавалігалавы, і былі выцесненыпараўнальна [[бацынет]]аміпростымі для вырабу. Недахопамі, якія і прадвызначылі знікненне такіх шлемаў з ужытку, былі іх вялікая маса, дрэнныя агляд і вентыляцыя.

Агульная форма цыліндрычная, часам са скосам верху пярэдняй часткі. Верх звычайна плоскі (шлем-гаршчок), з 14 ст. купалавідны (шлем-коўш). Шлем вырабляўся [[нітаванне]]м з некалькіх пласцін, зрокавыя шчыліны і пярэднія швы часта ўзмацняліся накладкамі. У верхняй частцы шлема рабіліся мацаванні для гербавых кляйнодаў, якія выконвалі ролю пазнавальных знакаў. Таўшчыня пласцін 2—5 мм, маса шлема даходіла да 5 кг.

Адметнасцю такога шлема быў вялікі ўнутраны аб'ём, што дазваляла надзяваць яго паўзверх кальчужнага каптура. У пач. 14 ст., са з'яўленнем купалавіднай верхняй часткі (шлем-коўш), стала магчымым надзяваць яго і паўзверх іншага, больш шчыльна прылеглага да галавы шлема, напр., бацынета, адсюль паходжанне функцыянальнага тэрміна "верхні шлем", які азначае не канструкцыю, а спосаб выкарыстання. Пасля капійнага сутыкнення, і пры пераходзе, напр., да мечнага бою, верхні шлем скідаўся за спіну, дзе павісаў на спецыяльных ланцугах<ref name=mueller>Мюлер..Паводле Мюлера.</ref>.