Скорасць: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др r2.6.3) (робат Дадаем: als, am, be-x-old, bn, ckb, et, fiu-vro, ht, ia, lv, my, oc, pnb, rue, sq, tl Выдаляем: bs Мяняем: an, fa
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 1:
'''Ху́ткасць''' - — фізічная велічыня, якая вызначае, наколькі хутка змяняецца пазіцыя ([[радыус-вектар]]) [[матэрыяльны пункт|матэрыяльнага пункта]] ў [[прастора|прасторы]].
 
== Сярэдняя і імгненная хуткасць ==
 
'''Сярэдняя хуткасць''' матэрыяльнага пункта на некаторым адрэзку [[час|часу]]у Δt ёсць адносіна перамяшчэння, зробленага ім за гэты час, да працягласці гэтага адрэзку:
 
<math><\mathbf v> = \frac {\Delta \mathbf r} {\Delta t}</math>
 
Сярэдняя хуткасць - — гэта [[вектар]], аднанапраўлены з вектарам перамяшчэння.
 
'''Імгненная хуткасць''' матэрыяльнага пункта ў некаторы момант часу - — гэта [[ліміт функцыі|ліміт]] яго сярэдняй хуткасці пры <math>\Delta t \to 0</math>. Маючы на ўвазе вызначэнне [[вытворчая|вытворчай функцыі]], імгненную хуткасць можна вызначыць як вытворчую ад радыус-вектара па часе:
 
<math>\mathbf v = \frac {\mathbf{dr}} {dt}</math>
Радок 25:
<math>\mathbf v = \frac {d(x\mathbf i + y\mathbf j + z\mathbf k)} {dt} = \frac {dx} {dt} \mathbf i + \frac {dy} {dt} \mathbf j + \frac {dz} {dt} \mathbf k</math>
 
Такім чынам, каардынаты вектара хуткасці - — гэта хуткасці змянення адпаведнай каардынаты матэрыяльнага пункта:
 
<math>v_x = \frac {dx} {dt}; v_y = \frac {dy} {dt}; v_z = \frac {dz} {dt}</math>
Радок 35:
<math>\mathbf v = \frac {d(r\hat r)} {dt} = \frac {dr} {dt} \hat r + \frac {d\hat r} {dt} r = \frac {dr} {dt} \hat r + \frac {d(\cos\theta\mathbf i + sin\theta \mathbf j)} {dt} r = \frac {dr} {dt} \hat r + (-sin\theta \frac {d\theta} {dt} \mathbf i + cos\theta \frac {d\theta} {dt} \mathbf j)) r = \frac {dr} {dt} \hat r + \frac {d\theta} {dt} r \hat n</math>,
 
дзе <math>\theta</math> - — вугал між радыус-вектарам і оссю абсцыс; <math>\hat n</math> - — [[орт]] [[перпендыкуляр|нармалі]] да радыус-вектара.
 
Такім чынам,
Радок 41:
<math>\mathbf v = v_r \hat r + v_{\Phi} \hat n</math>,
 
дзе <math>v_r = \frac {dr} {dt}</math> - — '''радыяльная хуткасць''', <math>v_{\Phi} = \frac {d\theta} {dt} r</math> - — '''трансверсійная хуткасць'''.
 
Велічыня радыяльнай хуткасці характарызуе хуткасць змены велічыні радыус-вектара, а па накірунку радыяльная хуткасць супадае з ім; у той жа час радыяльная хуткасць ёсць праекцыяй вектара хуткасці на напрамак радыус-вектара.
Радок 49:
== Лінейная і вуглавая хуткасць ==
 
{{catmainmain|Вуглавая хуткасць}}
 
Пры [[вярчальны рух|вярчэнні]] цела разглядаецца [[вуглавая хуткасць]] як вытворчая па часе ад [[вугал|вугла]] яго павароту. У такім разе, каб пазбегнуць блытаніны, «звычайную» хуткасць цела (кропкі) называюць '''лінейнай хуткасцю'''. Лінейная хуткасць матэрыяльнага пункта звязаная з вуглавой наступным чынам: