Беларуская сацыялістычная грамада: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі |
з Турука |
||
Радок 1:
'''Беларуская Сацыялістычная Грамада''' ''(БСГ)'' — беларуская нацыянальная палітычная партыя леванародніцкага кірунку, першая беларуская палітычная партыя
Створана ў канцы [[1902]] г. пад назвай Беларуская рэвалюцыйная грамада (БРГ) на аснове гурткоў беларускай студэнцкай і вучнёўскай моладзі ў [[Мінск]]у, [[Вільня|Вільні]], [[Санкт-Пецярбург|Пецярбургу]] пры актыўным удзеле сяброў [[ППС]].<ref name="fnturuk">Турук. Белорусское движение. М., 1921.</ref>. Стваральнікі і кіраўнікі: браты [[Іван Іванавіч Луцкевіч|Іван]] і [[Антон Іванавіч Луцкевіч|Антон Луцкевічы]], [[А. Пашкевіч (Цётка)|А. С. Пашкевіч (Цётка)]], [[Аляксандр Лаўрэнавіч Бурбіс|А. Л. Бурбіс]], К. Кастравіцкі ([[Карусь Каганец]]), [[Вацлаў Леанардавіч Іваноўскі|В. Л. Іваноўскі]] і іншыя.
На 1-м з'ездзе ([[Вільня]], [[1903]] г.) БРГ прыняла праграму, у якой характарызавала сябе як арганізацыю «беларускага працавітага народа». Сваёй канчатковай мэтай абвясціла знішчэнне капіталістычнага ладу і пераход у грамадскую ўласнасць зямлі, сродкаў вытворчасці, бліжэйшай задачай — звяржэнне самадзяржаўя ў [[Расійская імперыя|Расіі]]. У нацыянальным пытанні формай забеспячэння нацыянальнай свабоды прызнавала незалежную дэмакратычную рэспубліку. Выступала за прамое, агульнае, роўнае выбарчае права з тайным галасаваннем, народнага заканадаўства, раўнапраўя ўсіх людзей незалежна ад полу, нацыянальнасці і веравызнання, свабоду слова, друку, сходаў, забастовак, 8-гадзінны рабочы дзень, бясплатную медыцынскую дапамогу. У аграрным пытанні праграма прадугледжвала скасаванне прыватнай зямельнай уласнасці, абвяшчала права кожнага чалавека на апрацоўку зямлі сваімі рукамі. У праграме спалучаўся рэвалюцыйны дэмакратызм з народніцкім (сялянскім) сацыялізмам.▼
Пачаткова БРГ не мела ўласнай праграмы. Першая адозва выдадзена ў 1902 на [[гектограф]]е па-польску пад назвай «Вы, напэўна, бачылі беднага сялянскага замучанага каня».<ref name="fnturuk"/>
На 1-м з'ездзе ([[Вільня]], [[1903]] г.) БРГ была прынятая праграма [[ППС]]<ref name="fnturuk"/>; у праграме БРГ характарызавала сябе як арганізацыю «беларускага працавітага народа». Сваёй канчатковай мэтай абвясціла знішчэнне капіталістычнага ладу і пераход у грамадскую ўласнасць зямлі, сродкаў вытворчасці, бліжэйшай задачай — звяржэнне самадзяржаўя ў [[Расійская імперыя|Расіі]]. У нацыянальным пытанні формай забеспячэння нацыянальнай свабоды прызнавала незалежную дэмакратычную рэспубліку. Для Беларусі БРГ выказвалася за тэрытарыяльную аўтаномію з сеймам у Вільні, з прадстаўленнем культурна-нацыянальнай аўтаноміі для нацыянальных меншасцяў края.<ref name="fnturuk"/>
▲
Дакладны час перайменавання БРГ у БСГ не высветлены (па адных звестках у [[1903]] г., па другіх — у [[1906]] г.). У [[1903]]—[[1904]] гг. БСГ узаемадзейнічала з [[Польская сацыялістычная партыя|Польскай сацыялістычнай партыяй]] (ППС), [[Эсэры|Партыяй сацыялістаў-рэвалюцыянераў]] (ПСР), [[Літоўская сацыял-дэмакратычная партыя|Літоўскай сацыял-дэмакратычнай партыяй]], выдавала разам з імі нелегальную літаратуру. З канца [[1905]] г. у [[Мінск]]у дзейнічала падпольная друкарня БСГ.
Радок 27 ⟶ 33:
{{НК}}
<references/>
[[Катэгорыя:Палітычныя арганізацыі беларускай гісторыі]]
| |||