Папеса Іаана

Папеса Іаана — легендарная асоба, жанчына, якая нібыта займала папскі прастол пад імем Іаан (Ян) VIII, паміж Львом IV (памёр у 855) і Бенедыктам III (памёр у 858). У прынятым у наш час спісе Рымскіх Папаў імя Іаан VIII насіў рэальны Папа, які кіраваў крыху пазней — у 872—882.

Папеса Іаана ў вобразе Вавілонскай блудніцы

Па легендзе, яна нарадзілася ў дзень смерці Карла Вялікага, была дачкой англійскага місіянера і нарадзілася ў Майнцы або ў Інгельгайме, у дванаццаць гадоў сышлася з манахам з манастыра Фульды і сышла з ім, перапрануўшыся ў мужчынскую сукенку, на Афон. Пасля працяглых вандровак пасялілася ў Рыме, дзе стала спачатку натарыусам курыі, затым кардыналам і, нарэшце, Папам Рымскім, але падчас адной працэсіі нарадзіла і пасля гэтага памерла (ці была забіта абражанымі ў рэлігійных пачуццях удзельнікамі працэсіі).

Прыхільнікі легенды сцвярджаюць, што пасля гэтай гісторыі кожны новаабраны пантыфік да Льва X праходзіў працэдуру вызначэння пола з дапамогай праразнога крэсла, вядомага як Sella (варыянт: Sedes) Stercoraria (лац.: гнаявое крэсла); у працэдуру быццам бы ўваходзіў выраз Mas nobis dominus est! (лац.: Наш гаспадар — муж!).

Праўдзівасць апавядання пра "Папу-жанчыну", якое паўтаралася з XIII стагоддзя, упершыню была аспрэчана ў XV стагоддзі. Пачынаючы з сярэдзіны XVI стагоддзя, гісторыкі ўжо не сумняваліся ў выдуманасці гэтага апавядання. Легенда ўзнікла, верагодна, у насмешку над парнакратыяй — перыядам панавання жанчын пры двары Папы, пачынаючы з Іаана X да Іаана XII (919—963). Падобная з'ява адзначана таксама пры Папе Аляксандры VI Борджыя (1492—1502), які прызначыў на пасаду галоўнага скарбніка (бухгалтара-аўдытара) курыі сваю палюбоўніцу Джулію Фарнезэ, а яе малодшы брат Алесандра Фарнезэ, не маючы духоўнага сану, крыху пазней, у 1493 годзе, ва ўзросце 25 гадоў атрымаў пасаду кардынал-скарбніка курыі і адначасова біскупа адразу трох дыяцэзій; мала таго, менавіта гэты кардынал зойме пасля (праз двух Папаў) папскі прастол пад імем Папы Паўла III (1534—1549). Вядомы таксама цікавы факт, звязаны з ваенным паходам Аляксандра VI падчас міжусобіц з родам Сфорца, калі яго малодшая дачка Лукрэцыя Борджыя знаходзілася in loco parentis, гэта значыць «на месцы бацькі» — яна займала трон Святога Пятра ў адсутнасць бацькі па яго ж прызначэнню.

Літаратура

• Donna Woolfolk Cross, Pope Joan Ballantine Books, ISBN 0-345-41626-0
• Clement Wood, The Woman Who Was Pope, Wm. Faro, Inc., NYC 1931
• Arturo Ortega Blake, Joanna Kobieta ktora zostala Papiezem", Edit. Philip Wilson, 2006 Published in Warszawa, ISBN 83-7236-208-4.
• Alain Boureau, The Myth of Pope Joan, University Of Chicago Press, 2000 Published in Paris as La Papesse Jeanne. The standard account among historians.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Папеса Іаана
• Rosemary and Darroll Pardoe. The Female Pope: The Mystery of Pope Joan
• Catholic Encyclopedia