Альпійская балада
«Альпійская балада» — аповесць Васіля Быкава, была апублікавана ў 1964 годзе ў часопісе «Маладосць» № 1, у кніжным выданні — у тым жа годзе[1]. Твор пра тры дні жыцця ўцекачоў з палону беларуса Івана і італьянкі Джуліі. Гэта гісторыя пра тры кароткія дні, якія падарылі былым вязням канцлагера бязмежнае каханне і надзею на выратаванне.
| Альпійская балада | |
|---|---|
 | |
| Жанр | аповесць |
| Аўтар | Васіль Быкаў |
| Мова арыгінала | беларуская |
| Дата напісання | 1963 |
| Дата першай публікацыі | 1964 |
| Апублікаваны ў | Огонёк[d] |
| Электронная версія | |
Сюжэт правіць
Пад час Другой сусветнай вайны з фашысцкага канцлагера ў Альпах уцякаюць савецкі салдат Іван і італьянская дзяўчына Джулія. Яны выпадкова сустракаюцца. Спачатку Іван беспаспяхова спрабуе пазбавіцца ад яе. Пасля ў іх нараджаюцца пачуцці.
Ім трэба будзе перажыць самыя неверагодныя прыгоды ў сваім жыцці. Галодныя, змучаныя, напалоханыя і разгубленыя, яны будуць блукаць у самых прыгожых гарах Еўропы, з цяжкасцю ўсведамляючы, што горы яшчэ могуць быць прыгожымі, а мужчына і жанчына здольныя думаць не толькі пра вайну і небяспеку.
Падставы напісання правіць
Як згадваў сам Быкаў, сюжэт да твора ён спаткаў падчас вайны ў аўстрыйскім гарадку:
|
Тады ж у нейкім аўстрыйскім гарадку я спаткаў правобраз сваёй будучай Джуліі. У гарадку тым, як, зрэшты, і ў многіх іншых аўстрыйскіх гарадках, было шмат прыгнаных з усходу (ды і з захаду таксама) рабочых, што працавалі на аўстрыйскіх ваенных заводах. Жылі яны ў вялізных даўгіх бараках, а як горад займала Чырвоная армія, разбрыдаліся, хто куды. Вядома ж, кіруючы найперш на радзіму, калі тое было магчыма. Неяк мы сталі калонай машын з гарматамі на гарадской вуліцы, чакалі, пакуль начальства наперадзе штось вырашыць. І тады ля машын паявілася спрытненькая чорнавалосая дзяўчынка ў паласатым убранні, якая нешта пыталася ў салдат, што сядзелі ў кузавах. Аказваецца, пыталася пра нейкага Івана. Канешне, амаль з кожнага кузава ёй адгукаўся які-небудзь Іван, але дзяўчына круціла галавой — не. Так яна абышла калону, не знайшоўшы таго, хто быў ёй патрэбны. Тады я падышоў да яе і папытаўся, каго яна шукае? На кангламераце нямецка-руска-італьянскіх словаў яна распавяла, то яе імя Джулія, яна італьянка і шукае рускага палоннага Івана, з якім летась разам уцякала з канцлагера. У гарах іх схапіла паліцыя, яе зноў кінулі ў канцлагер, а што стала з Іванам, яна не ведае. Цяпер яна мае надзею знайсці яго сярод чырвонаармейцаў. Канешне, то была марная надзея. Але невялічкая тая гісторыя запомнілася мне, каб гадоў пра 20 зрабіцца «Альпійскай баладай» |
|
Экранізацыя і пастаноўкі правіць
Аповесць шмат перакладалася на замежныя мовы, часта выдавалася не толькі ў Беларусі, але і ў іншых савецкіх рэспубліках. На аснове аповесці створаны кінафільм, некалькі тэатральных спектакляў, інсцэніроўка для радыё, балет, пастаўлены ў Мінску і Чалябінску, опера, пастаўленая ў Харкаве, сімфонія.
У 1964 годзе была запісана радыёпастаноўка твору[2].
У 1967 годзе быў зняты фільм.
У 1967 годзе быў пастаўлены аднаактовы балет Яўгена Глебава Беларускім дзяржаўным тэатрам оперы і балета[3][4] пад кіраўніцтвам дырыжора Газіза Дугашава.
Цікавыя факты правіць
- Падчас працы над творам, Аляксей Карпюк сустрэў на вакзале ў Гародні італьянца ў якога скралі дакументы ў цягніку. Быкаў і Карпюк некалькі дзён апекаваліся замежнікам, пакуль пашпарт не знайшоўся. У гэты час Быкаў кансультаваўся адносна італьянскай мовы[5].
Зноскі
- ↑ Васіль Быкаў, «Доўгая дарога дадому»
- ↑ Альпійская балада, радыёпастаноўка на kamunikat.org
- ↑ Трагічная экспрэсія «Балады…»
- ↑ Альпийская баллада. Балет. Энциклопедия, СЭ, 1981 (руск.)
- ↑ Васіль Быкаў. «Доўгая дарога дадому» Кніга ўспамінаў. — Прадмова аўтара; мастак А. Бохан. — Мінск: ГА БТ «Кніга», 2004. — 544 с. ISBN 985-6605-13-Х
Спасылкі правіць
- Альпійская балада на «Беларускай Палічцы» (бел.)