Вікіпедыя

Андрэй Катлярчук

шведскі гісторык беларускага паходжання

Андрэй Катлярчук (нар. 1968, Новачаркаск, РСФСР) — гісторык, кандыдат гістарычных навук (1999), доктар гісторыі (PhD, 2006).

Андрэй Катлярчук
Andrej Kotljarchuk.jpg
Дата нараджэння 1968[1][2]
Месца нараджэння
Грамадзянства
Род дзейнасці гісторык
Месца працы
Навуковая ступень доктар гістарычных навук
Альма-матар
Прэміі

БіяграфіяПравіць

Нарадзіўся ў сям’і ваеннага і настаўніцы, ураджэнцаў Турава. З бацькамі жыў у Чачні, на Палессі ў Беларусі. Скончыў гістарычны факультэт Бранскага дзяржаўнага педагагічнага інстытута (1990), аспірантуру Расійскай акадэміі навук пры МАЭ РАН (Кунсткамера). Кандыдат гістарычных навук (1999). Праходзіў стажыроўку ва ўніверсітэце Упсалы (Швецыя). З 2000 жыве і працуе ў Швецыі. Абараніў доктарскую дысертацыю ў Стакгольмскім універсітэце (2006). Працаваў выкладчыкам інстытута гісторыі, гендарных даследаванняў і культуралогіі ўніверсітэта Паўднёвага Стакгольма — Сёдэрторна (Sodertorn University). Цяпер з’яўляецца выкладчыкам кафедры гісторыі Стакгольмскага ўніверсітета[4] і старшым навуковым супрацоўнікам Школы гістарычных і сучасных даследаванняў ўніверсітэта Паўднёвага Стакгольма[5].

ДзейнасцьПравіць

Кірункі навуковай дзейнасці — беларуска-расійскія, шведскія, венгерскія, украінскія сувязі, старабеларуская царкоўная гісторыя і літаратура.

Аўтар кніг «Праздничная культура в городах России и Белоруссии XVII века» (СПб, 1999), «Швэды ў гісторыі й культуры беларусаў» (Мінск, 2002, 2007; пад апекай Шведскага інстытута), «In the shadows of Poland and Russia: the Grand Duchy of Lithuania and Sweden in the European crisis of the mid-17th century» (Содэртарн, 2006), «Making The Baltic Union — The 1655 Federation Of Kedainiai Between Sweden And The Grand Duchy Of Lithuania» (2008) і шматлікіх артыкулаў на беларускай, англійскай, рускай, шведскай, украінскай і інш. мовах, у т.л. «Францішак Скарына і кола харвацкіх гуманістаў» (Кантакты і дыялогі, 2000, № 4), «Родная мова ў гісторыі царквы» (Przegląd Prawoslawny, 2000, № 12), «Король Стефан Баторий в народной культуре белорусов» (Studia Russika, T. XVIII: Budapest, 2000).

ПоглядыПравіць

Крытыкаваў дзеячоў беларускага нацыянальнага руху падчас Другой сусветнай вайны, абвінавачваў іх у саўдзеле ў злачынствах нацыстаў[6], а іх прыхільнікаў называў «удзельнікамі праварадыкальных груп»[6]. Францішка Кушаля характарызаваў як «апартуніста, які шмат разоў мяняў пагоны і выжываў пры любым рэжыме»[6]. Пісьменніка Кастуся Акулу абвінавачваў у «замоўчванні Халакосту і іншых зверстваў» і распаўсюдзе «вобразу Беларускай краёвай абароны як нацыянальнага войска, якое змагалася супраць бальшавізму за свабоду Беларусі і ўсёй Еўропы»[6].

Беларускіх добраахвотнікаў, якія ваююць за Украіну супраць расійскай агрэсіі, Катлярчук абвінавачваў у адданасці «неанацысцкім каштоўнасцям»[6] і сцвярджаў, што «руны SS і сімволіка 30-й дывізіі Waffen SS ёсць на касках многіх [беларускіх] добраахвотнікаў»[6].

Характарызаваў параўнанне пасля распаду СССР злачынстваў сталінскага рэжыму, у тым ліку Галадамору ва Украіне, з нацысцкімі як наратывы ветэранаў пронацысцкіх фарміраванняў, якія распаўсюджваліся «ультранацыяналістычнымі рухамі»:

In many European countries today, ultranationalist movements spread veterans’ messages in media and politics. In the Baltic states and Ukraine, the «double genocide theory» was developed, which compares Nazi atrocities with Stalinist crimes against humanity. After the collapse of the Soviet Union the Ukrainian scholars and politicians began debating the Holodomor-as-genocide (Soviet state-run mass famine in the early 1930s) alongside the Holocaust and the Nazi crimes against the Slavic population. The «re-discovery» of the Soviet mass famine has played a crucial role in the contemporary political identity of Ukrainians.[6]


Сёння ў многіх еўрапейскіх краінах ультранацыяналістычныя рухі распаўсюджваюць наратывы ветэранаў[-гітлераўскіх калабарацыяністаў] у СМІ і палітыцы. У краінах Балтыі і Украіне была распрацаваная «тэорыя падвойнага генацыду», якая параўноўвае нацысцкія зверствы са сталінскімі злачынствамі супраць чалавецтва. Пасля распаду Савецкага Саюза ўкраінскія навукоўцы і палітыкі разам з Халакостам і злачынствамі нацыстаў супраць славянскага насельніцтва пачалі абмяркоўваць Галадамор-як-генацыд (савецкі дзяржаўны масавы голад у пачатку 1930-х гадоў). «Паўторнае адкрыццё» савецкага масавага голаду адыграла вырашальную ролю ў сучаснай палітычнай ідэнтычнасці ўкраінцаў.

УзнагародыПравіць

  • Лаўрэат Прэміі імя Ф. Багушэвіча беларускага ПЭН-цэнтра за «лепшую гістарычную кнігу» (2002)
  • Лаўрэат Прэміі Паўночна-Амерыканскай асацыяцыі беларускіх даследаванняў (North American Association for Belarusian Studies) імя Зоры Кіпель за публікацыі па беларусістыцы (2007)

Асноўныя публікацыіПравіць

МанаграфііПравіць

  1. In Forge of Stalin. Swedish colonists of Ukraine in the totalitarian experiments of the twenties century (Stockholm University Press/Södertörn University Academic Studies) 2014, 389 pp. ISBN 978-91-87235-96-2. http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:768629/FULLTEXT01.pdf
    Рускае выданне: В кузнице Сталина. Шведские колонисты Украины в тоталитарных экспериментах 20 века. Москва: РОССПЭН. международная серия «История сталинизма». 2012. 224 с. ISBN 978-5-8243-1684-1. http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:579093/FULLTEXT03.pdf
  2. In the Shadows of Poland and Russia: the Grand Duchy of Lithuania and Sweden in the European Crisis of the mid-17th Century. PhD dissertation. Södertörn University, 2006, 347 pp. ISBN 91-89315-63-4. http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:200752/FULLTEXT01.pdf
    2-е перапрацаванае выданне: Making the Baltic Union. The 1655 Federation of Kedainiai between Sweden and the Grand Duchy of Lithuania. Saarbrücken: Verlag Dr. Müller, Germany, 2008. 344 pp. ISBN 978-3-639-04331-0.
    Беларускае выданне: У ценю Польшчы і Расеі. Вялікае Княства Літоўскае і Швэцыя ў часе эўрапейскага крызісу сярэдзіны XVII ст. Мінск: Інстытут беларускіх даследаванняў, 2010, 305 с. ISSN 1392-9682. http://prastora.by/knihi/katliarcuk-andrej-u-cieniu-polscy-i-rasiei-vialikaie-kniastva-litouskaie-i-svecyia-u-casie-eurapiejskaha-kryzisu-siaredz#sthash.D0WsfkSm.dpuf
    2-е беларускае выданне: У ценю Польшчы і Расеі. Вялікае Княства Літоўскае і Швэцыя ў часе эўрапейскага крызісу сярэдзіны XVII ст. Смаленск: Інбелкульт, 2015, 305 с. ISBN 978-5-00076-010-9
  3. Швэды у гісторыі й культуры беларусаў. Мінск, 2002, 296 с. ISBN 985-6599-58-X.
    2-е перапрацаванае выданне: Вільнюс: Інстытут беларускіх даследаванняў, 2007. http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:860434/FULLTEXT01.pdf
  4. Праздничная культура в городах России и Белоруссии XVII века: официальные церемонии и крестьянская обрядность. СПб.: Slavica Petropolitana, 2001, 240 с. Российская академия наук: Диссерт. ISBN 5-85803-177-3.http://www.livelib.ru/book/1000123027

Артыкулы і часткі кнігПравіць

  1. «Ethnic cleansing in the Barents region», The Barents Encyclopedia. Umeå, 2016.
  2. «Koldyczewo concentration camp» (co-authored with Martin Dean) in: The Encyclopedia of Camps and Ghettos 1933—1945, vol. V Extermination, Transit, and Forced Labor Camps for Jews. Ed. by Martin Dean & Geoffrey Megargee. Bloomington: Indiana University Press, 2016.
  3. «Norwegians in the Stalinist Terror: New Perspectives for Research», Fortid, 2015:2, pp. 18-22. http://www.fortid.no/tidsskrift/download/fortid_2_2015_hires.pdf Архівавана 22 снежня 2015.
  4. «Nazi Genocide of Roma in Belarus and Ukraine: the significance of census data and census takers», Études Tsiganes, 2015:1.
  5. «The Memory of Roma Holocaust in Ukraine. Mass Graves, Memory Work and the Politics of Commemoration», Towards a Common Past? Conflicting Memories in Contemporary Europe. Ed. by Barbara Tornqvist-Plewa. Berlin, New York: Walter de Gruyter. 2015.
  6. «The 1655 Union of Keidaniai between Lithuania and Sweden: Dynastical Dimensions in Historical Perspective», Lithuania-Poland-Sweden. European Dynastic Unions and Historical-Cultural Ties, Vilnius: National Museum, 2014, pp. 364-391.
  7. «The Nordic Threat: Soviet Ethnic Cleansing on the Kola Peninsula», The Sea of Identities. A century of Baltic and East European Experiences with Nationality, Class, and Gender, Norbert Götz (ed.), Södertörn University Academic Studies, vol. 60, Stockholm, Elanders, 2014, pp. 53-83. http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:748534/FULLTEXT01.pdf
  8. «The Nazi genocide of Roma on the territory of occupied Ukraine: the role of Soviet path dependency in contemporary politics of memory», Holocaust and Modernity, 2014:12, [in Russian] pp. 24-50. http://holocaust.kiev.ua/news/jurnal_nodostup/Kotljarchuk12.pdf Архівавана 7 сакавіка 2016.
  9. «Little Red Sweden in Ukraine: the 1930s Comintern project in Gammalsvenskby», The Lost Swedish Tribe: Reapproaching the history of Gammalsvenskby in Ukraine, Piotr Wawrzeniuk & Julia Malitska (eds.), Södertörns högskola, Huddinge, 2014, pp. 111-149. http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:704718/FULLTEXT01.pdf
  10. «World War II Memory Politics: Jewish, Polish and Roma Minorities of Belarus», The Journal of Belarusian Studies. 2013:1, pp. 7-40. http://belarusjournal.com/article/world-war-ii-memory-politics-jewish-polish-and-roma-minorities-belarus-205 Архівавана 22 снежня 2015.
  11. «Kola Sami in the Stalinist terror: a quantitative analysis», Journal of Northern Studies, 2012:2, pp. 59-82. http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:606912/FULLTEXT01.pdf
  12. «Tvångsnormaliseringens teknik och kollektivt motstånd. Ukrainasvenskar i Gulagarkipelagen», Historisk Tidskrift. 2011:1, pp. 3-24. http://www.historisktidskrift.se/fulltext/2011-1/pdf/HT_2011_1_003-024_kotljarchuk.pdf Архівавана 22 снежня 2015.
  13. «Hidden History, Divided Memory: the concentration camp of Kaldycheva in Nazi-occupied Belarus», Conference paper presented at the international symposium «Nazi Camps in the Occupied Soviet Territories» Paris. The research centre Yahad-In Unum and the Université Paris-IV Sorbonne. September 19-20, 2011. DVD publication. Paris: Yahad-In Unum. 2012, vol. 4.
  14. SWOT 2. Analysis and Planning for Cross-border Co-operation in Northern Europe. Institute of International Sociology Gorizia. Council of Europe, 2010, chapter 4.1,. «Prospects for „good“ cross-border cooperation between Belarus and Latvia»; chapter 8 «Belarus-Latvia». http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:779068/FULLTEXT01.pdf
  15. «Ruthenian Protestants and the Orthodoxy in the Grand Duchy of Lithuania», Lithuanian Historical Studies. 2009:12, pp. 41-62. ISSN 1392—2343. http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:579102/FULLTEXT02.pdf
  16. 10. «Історики у штанцях: білоруська наука під Лукашенком», Модерна Україна. 2007. Vol 12:1, pp. 62-71. (In Ukrainian). http://uamoderna.com/images/archiv/12_1/4_UM_12_Doslidzennia__Kotlyarchuk.pdf
  17. «Paganism in the Grand Duchy of Lithuania in views of Swedish and English early modern historians», Druvius. 2008:2, pp. 79-86. (In Belarusian).
  18. «Ukrainian Swedes in Komi ASSR: survival and everyday life», Skandinavskie chteniya 2008. St. Petersburg, pp. 306-325. (In Russian). http://www.kunstkamera.ru/files/lib/978-5-88431-187-9/978-5-88431-187-9_25.pdf
  19. «The 1655 Union of Kedainiai between Lithuania and Sweden and the nobility of Grodno», Haradzienski palimpsest. Bialystok, 2008, pp. 40-48.
  20. «Riga and commercial aspects of the Lithuanian-Swedish relations during the first half of the seventeenth century», Groninger Hanze Studies 2. Ed. Hano Brand, Poul Holm and Leos Müller. Groningen. 2007. pp. 240-249. ISBN 978-90-6550-882-9.
  21. «German colonists of Ukraine and their relations with Swedish neighbours», Voprosy Germanskoi Istorii. Dnepropetrovsk, 2007. (In Russian). pp. 27-35.
  22. «Students from the Grand Duchy of Lithuania at the Dutch universities: confession, social and ethnic origin and everyday life», ARCHE, 2007:11.(in Belarusian). https://store.arche.by/item/1684 Архівавана 17 чэрвеня 2021.
  25. «The pro-Swedish Advisory Council of the Grand Duchy of Lithuania in 1655—1656: the origin, structure and fate of members», Faworyci i opozycjoniści. Król a Elity polityczne w Rzeczypospolitej XV—XVII wieku. Krakow, 2006, pp. 311-329.
  26. «The Second Northern War and the last Swedish operation in Belarus. A siege of Brest and conflict for the city», Belarusian Historical Review, vol. XII:1-2. 2006, pp. 30-69. (In Belarusian with summary in Swedish). http://www.belhistory.eu/andrej-katlyarchuk-drugaya-pa%D1%9Enochnaya-vajna-i-aposhnyaya-shvedskaya-aperacyya-%D1%9E-vkl-abloga-berascya-1657-g-i-sprechka-za-mesta/
  27. «The tradition of Belarusian Statehood: a war for the past», Contemporary Change in Belarus. Baltic and Eastern European Studies. Vol. 2. Södertörn University. 2004, pp. 41-72. ISBN 91-85139-02-5.
  28. «Diplomatic relations between Sweden and Ukraine in 1654—1660», Ukraina i sosednie gosudarstva v XVII. Sankt Petersburg, 2004, pp. 90-107. (In Russian).
  29. «The image of Swedes in Belarusian literature», Annus Albaruthenicus, 2002, vol. 3, pp. 79-93.
  30. «Karl XII and Belarusian folklore», Skandinavskie chteniya 2002. St. Petersburg, pp. 419-427. (In Russian). http://www.kunstkamera.ru/index/science/books/books/skandinavskie_chtenia2002/
  31. «Karl XII in Mahileu», Past and present history of Mahileu. The materials of the international conference. Mahileu. 2001, pp. 95-99. (In Belarusian).
  32. «Polish-Church-Slavonic dictionary of Simeon Polatski in Sweden», Contacts and dialogues. The journal of the International Association for Belarusian studies. Minsk, 2001, vol.6. pp. 31-42. (In Belarusian).
  33. «Belarusian minority in the Bryansk region of Russia», ARCHE, 2001:2, pp. 155-166. (In Belarusian). http://arche.bymedia.net/2001-2/katla201.html Архівавана 22 снежня 2015.
  34. «Swedes in history and folklore of Belarusians», Skandinavskie chteniya 1998. St. Petersburg, 2000, pp. 187-193. (In Russian). http://urss.ru/cgi-bin/db.pl?lang=Ru&blang=ru&page=Book&id=71419
  35. «The Bakhtin’s theory and the studies of Belarusian popular culture», Dialogue. Carnival, Chronotop. International Bakhtin Journal, 1998, 3 (24), pp. 46-59. (In Russian). http://nevmenandr.net/dkx/?y=1998&n=3&abs=KOTL
  36. Православная церковь в Великом княжестве Литовском // Вестник Белорусского православного экзархата. — 1998. — № 1. — С. 7 — 25.

РэцэнзііПравіць

Зноскі

  1. ↑ Andrej Kotljarchuk // LIBRIS Праверана 9 кастрычніка 2017.
  2. ↑ Andrej Kotlârčuk // MAK
  3. ↑ LIBRIS — 2014. Праверана 24 жніўня 2018.
  4. ↑ Official profile on the website of the Stockholm University Архівавана 29 верасня 2015.
  5. ↑ Official profile on the website of the Södertörn University Архівавана 29 верасня 2015.
  6. ↑ а б в г д е ё The Counter-Narrative of WWII and the Far Right-Identity — by Andrej Kotljarchuk // The Many Faces of the Far Right in the Post-Communist Space: A Comparative Study of Far-Right Movements and Identity in the Region / [ed] Ninna Mörner, Huddinge: Södertörns högskola, 2022, p. 61-75

СпасылкіПравіць

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Андрэй_Катлярчук&oldid=4497030"