Асматычны ціск
Асматы́чны ціск, дыфу́зны ціск — тэрмадынамічны параметр, лішкавы гідрастатычны ціск раствору, які перашкаджае дыфузіі растваральніку праз паўпранікальную перагародку (напрыклад, праз клетачную мембрану). Характарызуе імкненне раствору да зніжэння канцэнтрацыі пры сутыкненні з чыстым растваральнікам. Роўны лішкаваму вонкаваму ціску, які патрэбна прыкласці з боку раствору, каб спыніць осмас.
| Асматычны ціск | |
|---|---|
| ISQ dimension | |
| Сімвал велічыні (LaTeX) | [1][2] |
| Рэкамендаваная адзінка вымярэння | паскаль[1] і kilogram per metre square second[d][1] |
 | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Асматычны ціск абумоўлены змяншэннем хімічнага патэнцыялу растваральніку ў прысутнасці растворанага ў ім рэчыва. Вымярэнні асматычнага ціску пачаў нямецкі батанік і хімік В. Пфефер (ням.: Wilhelm Friedrich Philipp Pfeffer) у 1877 годзе ў растворы трысняговага цукру. Па яго даных хімік Я. Х. Вант-Гоф (нідэрл.: Jacobus Henricus (Henry) van 't Hoff) ў 1887 годзе выявіў супадзенне формы залежнасці асматычнага ціску ад канцэнтрацыі цукру ў растворы з законам Бойля-Марыота для ідэальнага газу.
Асматычны ціск адыгрывае важную ролю ў жыццядзейнасці жывых клетак і арганізмаў. Адноснае пастаянства асматычнага ціску забяспечваецца водна-салявым абменам (осмарэгуляцыя).
Вымярэнне асматычнага ціску выконваюць з дапамогай асмометраў статычным і дынамічным метадамі. Велічыня асматычнага ціску можа дасягаць некалькіх МПа[3].
Гл. таксама
правіцьЗноскі
- ↑ а б в 9-28 // Quantities and units — Part 9: Physical chemistry and molecular physics — 2 — ISO, 2019. — 17 p.
- ↑ Gold V. Compendium of Chemical Terminology: IUPAC Recommendations — 1987.
- ↑ Болсун А. Н. Краткий словарь физических терминов / Сост. А. И. Болсун. — Мн.: Вышэйшая школа, 1979. — С. 242, 243. — 416 с. — 30 000 экз. (руск.)
Літаратура
правіць- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 2. — С. 38. — 480 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0061-7 (т. 2).
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.. — Мн.: БелЭн, 2000. — Т. 11. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0188-5 (Т. 11).
- Большая медицинская энциклопедия. В 30-и т. Т. 17.: Ниландера проба — Остеопатии / Гл. ред. Б. В. Петровский. — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1981. — Т. 17. — С. 447, 448. — 512 с. — 150 800 экз. (руск.)
Спасылкі
правіць- Осмотическое давление(недаступная спасылка) // БСЭ (руск.)