Бяленне
Бяленне — адзін з найстарэйшых метадаў адбельвання тэкстыльных вырабаў. Здаўна ўжываецца ў Еўропе для адбельвання тканін на аснове лёну і бавоўны.
Апісанне правіць
Бялізну раскладвалі на траве на больш за сем дзён пасля кіпячэння з попелам і паласкання[1]. Атмасферны кісларод атмасферы і кісларод, які выходзіць з травы, забяспечваюць адбельвальнае дзеянне. Тканіна бялее з кожным днём, пакуль не набудзе поўную беласць. Гэта быў павольны працэс, але больш бяспечны для падвергнутага матэрыялу. Хімічнае адбельванне можа пашкодзіць тканіну, але бяленне амаль не ўплывае на трываласць тканіны[2][3][4].
Блех правіць
Блех — луг або поплаў, дзе беляць палатно. У некаторых краінах, дзе вытворчасць палатна набывала прамысловыя маштабы, былі адмысловыя адкрытыя пляцоўкі для раскладвання тканіны. Звычайна іх размяшчалі каля воднага патоку, якім карысталіся бялярні. Блехі былі звычайнай з’явай у фабрычных гарадках і ваколіцах падчас Брытанскай прамысловай рэвалюцыі[5].
Хімічнае адбельванне правіць
З адкрыццём хлору ў канцы XVIII стагоддзя хімічнае адбельванне замясціла бяленне, бо было больш хуткім і магло праводзіцца ў памяшканні[2][5][1].
Хімія працэсу правіць
Менавіта спалучаныя двайныя сувязі субстрата робяць яго здольным паглынаць бачнае святло. Паглынанне святла робіць тканіну жаўтлявай. Адбельванне кіслародам выдаляе храмафорныя ўчасткі і робіць тканіны бялейшымі. Кісларод — разбуральны адбельвальнік. Яго адбельвальнае дзеянне заснавана на «разбурэнні фенольных груп і двайных сувязей вуглярод-вуглярод»[6]. Асноўнай крыніцай хімічнага адбельвання з’яўляецца пераксід вадароду (H2O2), які змяшчае адзінарную сувязь, (-O-O-). Калі сувязь разрываецца, утвараецца вельмі актыўны кісларод, які з’яўляецца актыўным агентам адбельвальніка. Каля шасцідзесяці працэнтаў пераксіду вадароду ў свеце выкарыстоўваецца для хімічнага адбельвання тэкстылю і драўнянай масы[7].
Зноскі
- ↑ а б Sansone, Antonio (1888). Dyeing: Comprising the Dyeing and Bleaching of Wool, Silk, Cotton, Flax, Hemp, China Grass &c [англійская]. A. Heywood & son. p. 109.
- ↑ а б Nystrom, Paul Henry (1916). Textiles [англійская]. D. Appleton. p. 266.
- ↑ Fraser, Grace Lovat (1948). Textiles by Britain [англійская]. G. Allen & Unwin. p. 136.
- ↑ England), Textile Institute (Manchester (1923). Journal of the Textile Institute [англійская]. The Institute. p. 125.
- ↑ а б Aspin, C. (Christopher) (1981). The cotton industry. Internet Archive. Aylesbury : Shire Publications Ltd. p. 24. ISBN 978-0-85263-545-2.
- ↑ Bleaching Agent - an overview | ScienceDirect Topics. www.sciencedirect.com.
- ↑ "Applications of Transition-Metal Catalysts to Textile and Wood-Pulp Bleaching".
{{cite journal}}: Шаблон цытавання journal патрабуе|journal=(даведка)