Білоксі (саманазва: Tanêksa) — індзейскісіўанскі народ на поўдні ЗША. У нашы дні аб’яднаны ў індзейскую нацыю туніка-білоксі (951 чал. у 2010 г.).

Білоксі
(Tanêksa)
Першапачатковая тэрыторыя распаўсюджання мовы білоксі
Агульная колькасць 951 (разам з туніка, 2010 г.)
Рэгіёны пражывання ЗША
Мова білоксі
Рэлігія шаманізм, татэмізм, хрысціянства
Блізкія этнічныя групы катоба, магчыма ючы

Назва білоксі паходзіць ад слова ąyaaxi (літаральна «шаман»).

Гісторыя

правіць

Білоксі маглі мігрыраваць на паўднёвы захад з усходняга ўзбярэжжа сучасных ЗША яшчэ ў перыяд Місісіпскай культуры. У канцы XVII ст. яны жылі ў прыбярэжных вёсках, хаціны будавалі з гліны, займаліся земляробствам і паляваннем. На чале народа стаяў першасвятар Yaaxitąąyą, якому падпарадкоўваліся правадыры ixi. Быў распаўсюджаны звычай муміфікацыі высакародных нябожчыкаў. Падчас даследаванняў у канцы XIX ст. было выяўлена, што ў мінулым білоксі падзяляліся на 3 роды і вялі адлік сваяцтва па матчынай лініі.

Білоксі сталі вядомы ў 1699 годзе, калі на паўночным беразе Мексіканскага заліва недалёка ад іх паселішчаў (сучасны штат Місісіпі) высадзіліся французскія каланісты. За 2 гады да гэтага сярод білоксі адбылася эпідэмія воспы, у выніку якой іх шэрагі значна скараціліся.

У XVIII ст., відавочна пад уплывам каталіцкіх місіянераў, білоксі спачатку перасяліліся на памежжа Луізіяны і Тэхаса, а потым разам з новымі саюзнікамі туніка аселі недалёка ад вусця Рэд-Рывер. Праз асіміляцыю яны хутка страцілі многія рысы традыцыйнай культуры. У 1934 годзе памерла Эма Джэксан, апошняя жанчына, што размаўляла на мове білоксі.

У 1981 годзе была створана рэзервацыя туніка-білоксі, якая мае самакіраванне.

Спасылкі

правіць