Бітва за вышыню «Гамбургер»
Бітва за вышыню «Гамбургер» (англ.: Battle of Hamburger Hill) — бітва паміж амерыканскай і паўночнав’етнамскай арміямі ў 1969 годзе падчас вайны ў В’етнаме, якая атрымала нечакана вялікі рэзананс у амерыканскіх палітычных колах і ў грамадстве. Некаторыя аўтары лічаць гэта сімвалам бессэнсоўнасці В’етнамскай вайны.
| Бітва за вышыню «Гамбургер» | |||
|---|---|---|---|
| Асноўны канфлікт: Вайна ў В’етнаме | |||
 Амерыканскія вайскоўцы на захопленай вышыні. | |||
| Дата | 13—20 мая 1969 | ||
| Месца |
Донг-Ап-Біа, В’етнам 16°15′11″ пн. ш. 107°10′29″ у. д.HGЯO |
||
| Вынік | тактычная перамога ЗША і Паўднёвага В’етнама | ||
| Праціўнікі | |||
|
|||
| Камандуючыя | |||
|
|||
| Сілы бакоў | |||
|
|||
| Страты | |||
|
|||
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |||
Даліна А-Шау правіць
Да сярэдзіны 1969 года сілы ЗША і Паўднёвага В’етнама ўжо неаднаразова праводзілі аперацыі ў даліне Ашау каля лаоскай мяжы. Праз гэтую даліну пралягаў адзін з «уваходаў» са «сцежкі Ха Шы Міна». Нягледзячы на шэраг аперацый, гэты раён працягваў кантралявацца камуністычнымі сіламі. 10 мая 1969 года пачалася чарговая аперацыя «Apache Snow», якая праводзіцца сіламі арміі і марской пяхоты ЗША пры падтрымцы паўднёвав’етнамскай арміі.
Баі правіць
На другі дзень аперацыі батальён 101-й паветрана-дэсантнай дывізіі ЗША падышоў да вышыні 937 (вядомай сярод мясцовага насельніцтва як Ап-Біа або Донг-Ап-Біа), якая, як высветлілася, была занята праціўнікам. Першы штурм вышыні праваліўся, сустрэўшы моцны варожы супраціў. Толькі потым стала вядома, што на вышыні знаходзіўся полк паўночнав’етнамскай арміі, які стварыў мноства добра ўмацаваных пазіцый з умелым выкарыстаннем схілу гары і рэльефу мясцовасці. Другая спроба штурму таксама апынулася няўдалай. У далейшым адзіны батальён ЗША практычна штодня штурмаваў занятую варожым палком вышыню, аднак нёс страты і кожны раз быў вымушаны адступаць. Сярод амерыканскіх салдат узрастала незадаволенасць дзеяннямі камандзіра дывізіі, які працягваў арганізоўваць бессэнсоўныя атакі на не маючаю ніякай стратэгічнай каштоўнасці вышыню. Салдаты назвалі яе «Гамбургер» за тое, што яна «перажоўвала» людзей, як мяса для гамбургераў. Толькі 20 мая, атрымаўшы падмацаванні, амерыканскія сілы здолелі прарвацца на вяршыню Донг-Ап-Біа.
Наступствы правіць
Бітва за вышыню 937 была далёка не самым кровапралітным або жорсткай бітвай вайны ў В’етнаме. Страты сіл ЗША за дзесяць дзён склалі 46 салдат загінулымі і 400 параненымі, у той час як на вышыні засталося ляжаць 633 трупа паўночнав’етнамскіх салдат, а акрамя таго, невядомае лік трупаў быў перанесена ў Лаос. Вышыня 937 сапраўды не валодала ніякай стратэгічнай каштоўнасцю, і ўсе атакі на яе былі арганізаваны не для захопу самай вышыні, а для знішчэння на ёй буйных сіл ворага ў рамках стратэгіі «знайсці і знішчыць», прынятай амерыканскім камандаваннем у 1965 годзе. Бітва атрымала вядомасць толькі дзякуючы рэпартажу карэспандэнта Асашыэйтэд-прэс, які апісаў стомленасць і азлобленасць амерыканскіх салдат пасля шматлікіх беспаспяховых нападаў. Тэма бітвы за вышыню «Гамбургер» загучала ў Кангрэсе ЗША, дзе настроеныя супраць вайны ў В’етнаме кангрэсмены на чале з Эдвардам Кенэдзі асудзілі штурм вышыні і назвалі яго «бессэнсоўным марнаваннем амерыканскіх жыццяў». Адчуванне бессэнсоўнасці бітвы ўзмацнілася ў амерыканскім грамадстве пасля таго, як стала вядома, што ў пачатку чэрвеня амерыканскія сілы пакінулі вышыню 937, а праз некалькі тыдняў яна зноў была занята в’етнамскімі войскамі. 27 чэрвеня часопіс Life апублікаваў фатаграфіі 241 амерыканскага салдата, які загінуў ва В’етнаме ад дзеянняў ворага за адзін тыдзень, у канцы мая — пачатку чэрвеня; хоць у гэты спіс трапілі толькі некалькі салдат, якія загінулі на вышыні «Гамбургер», многія амерыканцы палічылі, што ўсе загінулыя сталі ахвярамі баёў за вышыню.
З-за рэзкай рэакцыі антываенных сіл прэзідэнт Р. Ніксан пасля бітвы за вышыню 937 загадаў камандуючаму амерыканскімі войскамі ў В’етнаме генералу К. Абрамсу ў далейшым пазбягаць бітваў з вялікімі стратамі і выкарыстоўваць менш агрэсіўную стратэгію. Такім чынам, не самае значнае па мерках В’етнамскай вайны бітва нечакана прывяла да пераменаў у агульнай ваеннай стратэгіі ЗША ў гэтай вайне.
У папулярнай культуры правіць
- У 1987 годзе быў зняты мастацкі фільм «Вышыня „Гамбургер”», які звычайна называецца ў ліку найбольш вядомых фільмаў пра вайну ў В’етнаме. Ключавая фраза фільма Don't mean nothin" ("нічога не значыць") — часам успрымаецца як характарыстыка ўсёй В’етнамскай вайны.
- Эпізод 7 «Значэнне пагоркаў. В’етнам 1968-1970 года» - Поле бою — В’етнам / Battleground Vietnam. War in the Jungle (Эдвард Фоерхерд) [2005]
- Згадваецца ў фільме «Вялікі Лебовскі» 1998 года.
Зноскі
- ↑ Battle of Dong Ap Bia - Hill 937 10–21 May 1969(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 3 сакавіка 2016. Праверана 4 June 2019.
- ↑ Battles of the Vietnam War.
- ↑ Smedberg, M(2008) (2008). Vietnamkrigen: 1880-1980. Historiska Media. p. 211.
- ↑ Người phụ nữ chỉ huy trận đánh trên 'Đồi thịt băm'. Báo điện tử Tiền Phong (4 мая 2015).
Літаратура правіць
- Дэвидсон Ф. Б. Война во Вьетнаме (1946—1975) = Vietnam at War: The History 1946-1975. — М.: Изографус, Эксмо, 2002. — С. 816.