Вытворны інструмент (дэрыватыў)

Вытворны інструмент (дэрыватыў) – дагавор (кантракт), па якім бакі атрымліваюць права ці абавязваюцца выканаць некаторыя дзеянні ў дачыненні да базавага актыву. Базавым актывам можа быць фінансавая каштоўная папера, індэксы, працэнты, крэдытны рэйтынг, сыравіна, валюта, тавар, высакародныя металы і г.д.

Тыпы

Вытворныя кантракты могуць быць «пазабіржавымі» або біржавымі. У першым варыянце параметры дэрыватываў, а таксама наяўнасць або адсутнасць маржын-колу свабодна ўзгадняюцца паміж бакамі (як правіла, хаця б адзін з іх з'яўляецца фінансавай установай), без якой-небудзь стандартызацыі кантрактаў. У другім варыянце – біржавых дэрыватываў – параметры кантракту стандартызаваны біржай, на якой гандлююцца інструменты, з абавязковым маржын-колам. Акрамя таго, у гэтым тыпе біржа заўсёды з'яўляецца адным з бакоў перагавораў і адказвае за ўрэгуляванне ўсіх аперацый. Таксама можна гандляваць праз CFD (кантракт на розніцу цэн). Гэты тып кантракту забяспечвае большы фінансавы рычаг, паколькі ў пачатку аперацыі патрабуецца невялікая выплата наяўных грошай ці ўвогуле не патрабуецца.

Асноўныя віды

Форвард – пакупнік і прадавец абавязваюцца купіць або прадаць у будучыні пэўную колькасць тавару (тавару або фінансавага актыву) па цане, зафіксаванай на дату заключэння дагавора.

Ф'ючэрс — кантракт, у якім купля-продаж актыву ўстанаўліваецца па зададзенай цане ў будучую дату.

Апцыйны кантракт – кантракт, які дае пакупнікам або прадаўцам права, але не абавязацельства, купіць або прадаць адпаведны актыў у будучыні (дата заканчэння апцыёна) па загадзя ўстаноўленай цане (цане рэалізацыі апцыёна, якая завецца страйк).

Своп – кантракт, які вызначае паток плацяжоў паміж бакамі ў розныя даты ў будучыні.