Мемарыяльны комплекс на магіле вязняў Баранавіцкага гета
Мемарыяльны комплекс на магіле ахвяраў фашысцкага тэрору — вязняў Баранавіцкага гета — мемарыяльны комплекс у Баранавічах. Знаходзіцца на вул. Чарнышэўскага — Рагулі.
| Помнік | |
| Мемарыяльны комплекс на магіле ахвяраў фашысцкага тэрору | |
|---|---|
 | |
| 53°07′19″ пн. ш. 26°00′31″ у. д.HGЯO | |
| Краіна |
 Беларусь |
| Горад | Баранавічы |
| Архітэктар | Хаім Цукерман (Ізраіль) |
| Дата пабудовы | 1994 год |
| Статус |
 Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Д000025 |
 |
|
Гісторыя правіць
У час другой сусветнай вайны фашысты паўсюдна вынішчалі яўрэйскае насельніцтва. У 1942 годзе ў горадзе Баранавічы было створана гета, куды сагналі сем’і яўрэяў, пасля чаго пачаліся расстрэлы. Забітых закапвалі ў траншэях каля в. Грабавец, «Зялёнага Моста» і на вуліцы Рагулі. У снежні 1942 года над Баранавічамі быў падняты белы сцяг з надпісам «юдэнрайн», што азначала «чысты ад яўрэяў».
Праз 50 гадоў у 1992 годзе родныя і блізкія загінуўшых папрасілі дазволу на перазахаванне астанкаў загінуўшых у брацкай магіле на старых яўрэйскіх могілках, зруйнаваных у час вайны. У 1994 годзе на магіле быў адкрыты мемарыяльны комплекс на сродкі яўрэйскага боку па праекту жыхара Тэль-Авіва, члена гарадскога Савета Баранавічаў да 1939 года, архітэктара Хаіма Цукермана з матэрыялаў, прывезеных з Ізраіля.
Апісанне правіць
У мемарыяльным скверы (1 га), абнесеным агароджай, устаноўлены памятны камень і белы мармуровы абеліск з надпісам на беларускай мове і іўрыце аб трагедыі вязняў гета. На брацкай магіле на белай мармуровай пліце надпіс на беларускай мове і іўрыце: «Астанкі 12-ці тысяч яўрэяў г. Баранавічы, сабраныя ў месцах знішчэння, здзейсненага немцамі і іх памагатымі ў 1942 годзе» і выява Шчыта Давіда — яўрэйскага сімвала.
Помнік над брацкай магілай — аркі (сімвала крыві жывых і мёртвых), жалезныя трубы (сімвалы калючага дроту гета), дзве калоны (сімвалы надзеі на сучаснае і будучыню)[1].
Зноскі
Літаратура правіць
- Памяць: Гіст.-дакум. хроніка горада Баранавічы і Баранавіцкага раёна // Г. К. Кісялёў (галоўны рэдактар), Р. Б. Венцэль, М. К. Дзёмін і інш. (рэдкал.), М. І. Бернат (укладальнік). — Мн.: БЕЛТА, 2000. — 736 с.: іл. — ISBN 985-6302-28-5.
