Нуменар

Ну́менар (квэнья: Númenor — «Зямля Захаду»), поўная форма Нуменорэ (квэнья: Númenórë), таксама Вестэрнэс (англ.: Westernesse) — у легендарыуме Толкіна вялізарны востраў, размешчаны пасярод Вялікага мора на захад ад кантынента Міжзем’е, найвялікшая дзяржава людзей Арды за ўсю гісторыю іх расы. У канцы Другой эпохі, з прычыны адкрытага паўстання людзей-нуменарцаў супраць Валар і адрачэння іх ад Эру Ілуватара, востраў быў катастрафічным чынам затоплены, што пацягнула за сабой гібель большай часткі нуменарцаў і змену фізічных законаў свету. Нешматлікім ацалелым нуменорцам з ліку Верных, якія шанавалі Эру і Валар, удалося выратавацца і дабрацца да Міжзем’я пад правадырствам Элендзіля, які заснаваў так званыя каралеўствы ў выгнанні — Арнар на поўначы і Гондар на поўдні.

Легенда пра Нуменар была створана, верагодна, у канцы 1920-х — пачатку 1930-х гадоў. Адной з крыніц натхнення паслужыў начны кашмар, які пераследваў Толкіна яшчэ з ранняга дзяцінства і які ён пазней называў сваім «сіндромам Атлантыды»: «велізарная хваля ўздымаецца да неба і няўхільна насоўваецца, накрываючы сабой дрэвы і зялёныя палі, імкнучыся паглынуць яго і ўсё вакол». Аўтар хацеў паказаць Нуменар як алюзію на легендарную Атлантыду.

Няскончанае паданне «Алдарыён і Эрэндзіс» адбываецца ў Нуменары падчас яго росквіту, а «Акалабет» коратка выкладае гісторыю існавання і падзення Нуменара. Усе іншыя працы Толкіна, якія тычацца Нуменара, з’яўляюцца або кароткімі нататкамі, або няскончанымі чарнавікамі, да прыкладу, дадаткі «Уладар Пярсцёнкаў» і некалькі гісторый, апублікаваных у «Няскончаных паданнях» і серыі «Гісторыя Міжзем’я».

Першапачаткова задуманая як частка аповеду аб падарожжы ў часе, гісторыя падзення Нуменара некаторы час разглядалася Толкінам як заключэнне «Сільмарыліяна» і «апошняя гісторыя» пра Старажытныя дні. Аднак пазней, са з’яўленнем «Уладара пярсцёнкаў», гэтая гісторыя стала выступаць сувязным звяном паміж двума творамі і стала адной з найгалоўных частак легендарыума Толкіна.