Пячора Шульган-Таш
Шульга́н-Таш, Ка́пава пячора — карставая пячора ў Бурзянскім раёне, Башкартастан, Расія. Знаходзіцца ў запаведніку «Шульган-Таш», на правым беразе р. Белай, за 200 км на паўднёвы ўсход ад Уфы. Шырока вядомая дзякуючы знойдзенаму ў ёй палеалітычныму жывапісу, узрост якога ацэньваецца ў 16 тысяч гадоў.
| Шульган-Таш | |
|---|---|
| башк.: Шүлгәнташ | |
 Уваход у пячору | |
| Каардынаты: 53°01′33″ пн. ш. 57°02′18″ у. д.HGЯO | |
| Размяшчэнне | Шульган-Таш |
| Глыбіня | 165 м |
| Даўжыня | 3045[1] м |
| Аб'ём | 180 510 м³ |
| Тып | карставая |
| Змяшчаючыя пароды | вапняк |
| Катэгорыя складанасці | 2А |
| Сайт | [Пещера Шульган-Таш (руск.)(недаступная спасылка). www.shulgan-tash.ru. Архівавана з першакрыніцы 29 верасня 2015. Праверана 18 ліпеня 2022. Пещера Шульган-Таш (руск.)(недаступная спасылка). www.shulgan-tash.ru. Архівавана з першакрыніцы 29 верасня 2015. Праверана 18 ліпеня 2022.] |
  Шульган-Таш |
|
Пячора ўяўляе сабой слабаразгалінаваную трохпавярховую спелеасістэму працягласцю каля 3 км з вертыкальнай амплітудай 165 м (з улікам сіфонных падводных поласцей) з вялікімі заламі, галерэямі, падземнымі азёрамі і ракой. З трох гіпсаметрычных узроўняў ніжні займае рака Падземны Шульган, якая і ўтварыла гэтую пячору.
Наскальныя малюнкі былі адкрыты заолагам запаведніка А. В. Руміным у 1959 г. У 1960—1964 гг. жывапіс вывучаўся О. Н. Бадэрам. З пачатку 1980-х гадоў даследаванні працягваюцца В. Е. Шчалінскім з супрацоўнікамі. Агульная працягласць усіх даследаваных хадоў пячоры ў двух ярусах — каля 2 км. Каля 40 малюнкаў мамантаў, насарога, коней, бізона і розных знакаў, зробленых чырвона-бурай охрай. У пячоры вядуцца раскопкі, пры якіх выяўленыя камякі охры і вапняковая камлыга з малюнкам, якая адвалілася ад сцяны. Радыевугляродная дата пласта — 14680±150.
Пячора ўваходзіць у спіс аб'ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА ў Расіі.
Зноскі
- ↑ Соколов Ю. В. Перечень подземных полостей Республики Башкортостан длиннее 50м (руск.). Сайт Уфимского спелеоклуба им. В. Нассонова. Архівавана з першакрыніцы 10 мая 2012. Праверана 6 снежня 2019.
Спасылкі правіць
|
Пячора Шульган-Таш на Вікісховішчы |
|---|
- Калекцыя малюнкаў пячоры Шульган-Таш Архівавана 5 ліпеня 2015. (руск.)
- Віртуальны тур па наваколлю пячоры Шульган-Таш Архівавана 28 красавіка 2018. (руск.)
- Капава пячора на сайце «Наш Урал» Архівавана 4 красавіка 2016. (руск.)
- Пра Капаву пячору на сайце Башкірскага дзяржаўнага ўніверсітэта Архівавана 14 красавіка 2016. (руск.)