Роза Марыя Рослер
Роза Марыя Рослер (турэцк.: Rosa Maria Rössler; 14 снежня 1901, Вена — 1954, Стамбул) — урач-паталогалаг аўстрыйскага паходжання[1].
| Роза Марыя Рослер | |
|---|---|
| Род дзейнасці | патолагаанатам |
| Дата нараджэння | 1901 |
| Дата смерці | 1954 |
Ранні перыяд жыцця правіць
Роза дачка Юзафа і Марыі Вімер. Роза Марыя Рослер скончыла сярэднюю школу ў Гмундэне ў 1920 годзе. Яна атрымала адукацыю спачатку ў Грацкім універсітэце, а затым на медыцынскім факультэце Венскага ўніверсітэта. Яна працягнула медыцынскую адукацыю ва ўніверсітэце Інсбрука па спецыяльнасці. 20 ліпеня 1927 года ў Венскім універсітэце быў завершаны ўвесь навучальны працэс. У 1935 годзе ў выніку дзеянняўнацысцкага рэжыму яна была вымушана пакінуць Аўстрыю .
Турэцкі перыяд правіць
Упершыню Рослер прыехала ў Турцыю ў 1934 годзе, але змагла атрымаць пастаяннае месца жыхарства толькі ў 1937 годзе. Яна пачала працаваць на медыцынскім факультэце Стамбульскага ўніверсітэта. Займалася даследаваннямі ў галіне паталагічнай анатоміі. Рослер пачала працаваць там у 1933 годзе з Філіпам Шварцам, які быў вымушаны пакінуць сваю пасаду ў Франкфурцкім універсітэце і ўдзельнічаў у перамовах з турэцкім урадам у рамках універсітэцкай рэформы. Шварц адыграў вядучую ролю ў прыцягненні шматлікіх навукоўцаў і тэхнакратаў у Турцыю ў той час. Рослер дзесяць гадоў працавала ў Інстытуце паталагічнай анатоміі на медыцынскім факультэце Стамбульскага ўніверсітэта і была вельмі каштоўным і важным супрацоўнікам для Шварца, які быў дырэктарам інстытута. Шварц паставіў сабе за мэту правесці як мага больш разнастайных ускрыццяў у сваім інстытуце. Штогод праводзілася каля 1000 выкрыццяў. У штогадовым дакладзе Шварца, які быў прэзідэнтам інстытута, дэкану медыцынскага факультэта згадваецца наступнае пра пасаду Рослер у інстытуце ў перыяд 1937—1938:
Мае замежныя супрацоўнікі рэгулярна ўдзельнічаюць у выкрыццях. У прыватнасці, доктар Рослер дасканала вывучыла турэцкую мову і вядзе курсы па выкрыцці трупаў. Як мая калега, яна цалкам кампетэнтна ў гэтай справе.
Адной з прычын неабходнай рэформы ўніверсітэта ў Турцыі 1933 года было тое, што студэнты не мелі сучасных падручнікаў. У іх кантрактах з замежнымі навукоўцамі пазначана, што для працягу працы ва ўніверсітэце яны павінны на працягу пяці гадоў выдаць падручнік па сваім прадмеце на турэцкай мове. Рослер прысвяціла сябе гэтай мэце і звярнулася да супрацоўніцтва са сваімі калегамі. Яна рабіла адзін за адным турэцкі пераклад кніг Шварца, і ў 1943 годзе гэтыя кнігі выйшлі ў свет. Нямецка-турэцкі пераклад Рослер медыцынскіх тэкстаў быў настолькі скрупулёзны ў перакладзе медыцынскіх тэкстаў з нямецкай на турэцкую, што яна супрацоўнічала з лекарамі з іншых медыцынскіх галін і ў гэтым плане. Прафесар Эрых Франк быў адным з тых, хто папрасіў яе аб дапамозе. Імя Франка прыцягнула ўвагу ва ўсім свеце як першага чалавека, які распрацаваў пераральные лекі ад дыябету. Кніга «Паталогія вугляводнага абмену» павінна была выйсці на нямецкай мове ў Швейцарыі ў 1949 годзе. Доктар Рослер таксама працавала над афармленнем гэтай кнігі, і ў тым жа годзе яна таксама дамаглася, каб кніга была выдадзена на турэцкай мове. Хусрэў Хатэмі, эндакрынолаг, вядомы ў Турцыі, так перадае важнасць гэтай кнігі[2]:
Гэта даследаванне разглядае фізіяпаталогію цукровага дыябету з вельмі рацыянальнага пункту гледжання. Нават калі з моманту першай публікацыі прайшло больш за 50 гадоў, яна ўсё роўна захоўвае сваю каштоўнасць.
У ліпені 1947 года ў сувязі з актывізацыяй супрацоўніцтва паміж Франкам і Рослер іх сумесная праца, якая з дазволу Дэканіі вялася некалькі дзён на тыдзень, стала паўнавартаснай. Цяпер Рослер была штатным супрацоўнікам у клініцы ўнутраных захворванняў[3].
У 1951 годзе Рослер апублікавала на турэцкай мове кнігу свайго былога начальніка Шварца, на гэты раз пра яго галоўную галіну паталогіі; «Агульная і спецыяльная гістапаталогія»[4].
У Турцыі, якая знаходзілася на парозе вайны, Рослер на той момант была аўстрыйкай, але ёй давялося працаваць з нямецкім пашпартам. У 1940 і 1944 гадах Рослер падала заяўку на турэцкае грамадзянства, але яе намаганні былі безвыніковыя. Рослер працавала з даволі нізкімі ў той час заробкамі. Каб атрымаць павышэнне, Шварц напісаў у дэканат ліст:
Доктар Рослер заслугоўвае невялікага павышэння заробку дзякуючы сваім навыкам, працавітасці, таленту і рэспектабельнасці
Факультэт задаволіў гэтую просьбу. У гэты перыяд Рослер працягвала пасылаць дапамогу сваёй старэйшай сястры Розе Мілер і сястры Інге Фукс у Зальцбург, хоць яна атрымлівала невялікую зарплату.
Апошнія гады правіць
4 красавіка 1951 года Рослер атрымала нарэшце турэцкае грамадзянства.
Апроч звестак ва ўніверсітэцкім архіве, вельмі падрабязных звестак пра жыццё Рослер няма. Відаць, што ёй было 33 гады, калі яна прыехала ў Турцыю, і што яна была ў разводзе. У Турцыі яна правяла 11 гадоў, уключаючы гады вайны. Зрабіла ўнёсак у турэцкую медыцыну ў перыяд мадэрнізацыі сваёй самаадданай працай. Характэрна, што ў Турцыі, дзе яна пачынала асістэнтам, яна магла працягваць сваё працоўнае жыццё як навуковец, але звярнулася да медыцынскіх перакладаў і заняла лідуючыя пазіцыі ў гэтай галіне.
Яна памерла ў маладым узросце ў 1954 годзе з-за хваробы.
Зноскі
- ↑ [Dr. Rosa Maria Rössler (Wien 1901 - Istanbul 1954): her work in Istanbul and her contribution to Turkish medicine]. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2021. Праверана 19 красавіка 2022.
- ↑ Frank E (1949) Karbonhidrat Metabolizması Patolojisi [Pathologie des Kohlenhydratstoffwechsels]. Übers. v. Ferhan Berker. Mazlum Kitabevi, Istanbul.
- ↑ PHİLİPP SCHWARTZ: TÜRKİYE’YE VE ALMAN GÖÇMENLERE KATKILARI. Архівавана з першакрыніцы 9 ліпеня 2021. Праверана 19 красавіка 2022.
- ↑ Schwartz P (1943) Histopatologia Dersleri [Histopathologische Lehre]. Übers. v. R. Rössler, M. Arsan, Rıza Koskun Matbaası, Istanbul.