Яан Эйнаста

Яан Эйнаста (эст.: Jaan Einasto, нар. 23 лютага 1929, Тарту) — эстонскі астраном, спецыяліст па галактычнай і пазагалактычнай астраноміі і астранамічнаму прыборабудаванню. Ганаровы грамадзянін Тарту.

Яан Эйнаста
эст.: Jaan Einasto
Род дзейнасці	астраном, астрафізік, выкладчык універсітэта
Дата нараджэння	23 лютага 1929(1929-02-23) (95 гадоў)
Месца нараджэння	Тарту, Эстонія
Грамадзянства	Эстонія
Бацька	Elmar Einasto[d]
Маці	Eva Einasto[d]
Месца працы	Tartu Observatory[d]
Альма-матар	Гімназія Хуга Трэфнера[d] Тартускі ўніверсітэт
Член у	Еўрапейская акадэмія[d] Эстонская акадэмія навук Міжнародны астранамічны саюз
Узнагароды і прэміі	прэмія Грубера па касмалогіі[d] (2014) прэмія Марселя Гросмана[d] (2009) ганаровы доктар Універсітэта Турку[d] honorary doctor of the University of Tartu[d] ганаровы грамадзянін Тарту[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Скончыў у 1952 годзе Тартускі ўніверсітэт.

Кандыдат (1955), доктар фізіка-матэматычных навук (1972), акадэмік Эстонскай акадэміі навук (1986), з 1985 года — акадэмік-сакратар падраздзялення фізікі і астраноміі Эстонскай акадэміі навук. З 1952 года працуе ў Тартускай абсерваторыі, у 1977—1998 гадах — загадчык аддзела касмалогіі, у 1992—1995 гадах — прафесар касмалогіі ў Тартускім універсітэце.

Асноўныя працы прысвечаны галактычнай, пазагалактычнай астраноміі і касмалогіі. Даследаваў буйнамаштабную структуру Сусвету, прыйшоў да высновы, што галактыкі і скопішчы галактык маюць тэндэнцыю групавацца ў звышскопішча галактык, якія ўтвараюць у прасторы ячэістыя структуры. Распрацаваў арыгінальную методыку стварэння аптымальнага цеплавога рэжыму астранамічных веж і купалоў. Развіў тэорыю аўтаматычных і паўаўтаматычных тэлескопаў для назірання штучных спадарожнікаў Зямлі, прапанаваў чатырохвосевы спосаб манціроўкі тэлескопа для назірання за рухам спадарожнікаў.

Член Еўрапейскай Акадэміі, Еўрапейскага астранамічнага таварыства, Каралеўскага астранамічнага таварыства. У яго гонар названы астэроід № 11577. Увайшоў у складзены ў 1999 годзе па выніках пісьмовага і анлайн-галасавання спіс 100 вялікіх дзеячаў Эстоніі XX стагоддзя.

Лаўрэат Прэміі Грубера (2014) па касмалогіі (сумесна з Кэнэтам Фрыманам, Брэнтам Талі і Сідней ван дэн Бергам) — за вывучэнне структуры і складу блізкіх галактык, уключаючы Мясцовую групу галактык.